Kitab new indd
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dializ Bud venasının punksiyası.
- Mərkəzi venaların punksiyasının fəsadları
- Dializ üçün damar yolu
- Profi laktika.
- Kateterin infeksiya ilə əlaqədar fəsadları.
- 5.2. Arteriovenoz şunt.
136 Dializ Bud venasının punksiyası. Xəstə arxası üstə uzadılır, dizlər bir qədər bükülür, ayaq bir qədər kənara çəkilir və bayır tərəfə fırladılır. Qasıq nahiyəsi qırxılır, yuyulur, antiseptik məhlulla işlənilir və steril ağla örtülür. Bud venası 22 diametrli iynə ilə qasıq bağından 2–3 sm aşağıda punksiya edilir. Vena ətrafında infi ltrat yaradılır, sonra nazik iynə çıxarılır və 16–18 diametrli iynə ilə punksiya edilir. Ancaq bələdçi – simin damar daxilində sərbəst irəli-geri hərəkəti olduqda iynə çıxarılır, kateter salınır (kateterin uzunluğu 18 sm-dən az olmamalıdır). Kateter, adətən, 2–4 gün saxlanılır, sonra çıxarılır. Manjetli kateteri çox saxlamaq olar. Kateter bud venasında olduğu bütün müddətdə xəstə yataq rejimində olmalıdır.
Ağırlaşmalar arasında arteriyanın punksiyası, pnevmo- toraks, hemotoraks, hava emboliyası, divararalığına qanaxma, perikard tamponadası, döş kələfi nin zədələnməsi müşahidə oluna bilər (cədvəl 5.2). Bundan başqa, aritmiya, yuxarı boş venanın eroziyası kimi erkən ağırlaşmalar 5% halda müşahidə edilir. Cədvəl 5.2 Mərkəzi venaların punksiyasının fəsadları Erkən ağırlaşmalar Gec ağırlaşmalar Ətraf strukturların zədələnməsi Arteriyanın punksiyası Pnevmotoraks Hemotoraks Aritmiya Hava emboliyası Venanın, perikardın perforasiyası Ürəyin tamponadası Tromboz
İnfeksiya Damarın strikturası Arteriovenoz əlaqə Döş kələfi Traxeya Qayıdan sinir Kateter açıldıqda və cihaz ilə birləşdirildikdə xəstə və tibbi personal maska geyməli. Kateterin ucu heç vaxt açıq qalmamalıdır və yaxud dializarası dövrdə kateterə infuziya olunmamalıdır. Hər
137 Fəsil 5. Dializ üçün damar yolu dializdən sonra kateterin sahəsi xlorheksidin pastası və ya povidon- yodin məlhəmi, yaxud da başqa antiseptik gel ilə işlənməli, steril sarğı qoyulmalıdır. Hər dializdən sonra kateterə 1000–5000 v/ml heparin doldurulur. Hər dializdən qabaq kateterdəki heparin sorulur, kateter 100 v/ml məhlul ilə yuyulur və dializə qoşulur. Kateter olan yerə çimdikdə su dəyməməlidir, amma ondan sonra sarğı dəyişdirilməlidir. İnfeksiya. İnfeksiyalaşma kateterin itirilməsinə və hətta xəstənin ölümünə səbəb ola bilir. İnfeksiyalaşma qapısı, adətən, punksiya dəliyi olur, bu zaman kateter üzərində yığılmış mikroblar bədənə daxil olur, yaxud infuziya olunan məhlullardan yoluxma baş verir. Bəzi halda ümumi bakteremiya nəticəsində kateterətrafı sahədə də iltihab baş verir. Qrammüsbət fl ora ən müntəzəm səbəb kimi rast gəlir (adətən, stafi lakokk). Profi laktika. Kateter ilə əlaqədar iltihabi proseslərin olmaması üçün bütün aseptika və antiseptika qaydasına əməl olunmalıdır. Manjetsiz kateterlərin infeksiyalaşması 2 həftə ərzində 8%, bir ay ərzində 25% müşahidə olunur. Kateter ilə əlaqədar sepsis 2–20% halda təsadüf edilir. Manjet ilə olan kateterin saxlanma müddəti məhdudlaşdırılmır. Əgər hiperemiya ya qartmaq əmələ gəlmişsə, amma irinləmə yoxdursa, onda 2 həftə antibakterial müalicə aparılır. İnfeksiyanın generalizasiyası baş verdikdə (leykositoz ya bədən temperaturası 38°C-dən yuxarı), yaxud kateterin dərialtı tunelindən irin çıxırsa, ya da qanın əkilməsi müsbət nəticə verirsə kateter mütləq çıxarılmalıdır. Bəzi hallarda infeksiya mənbəyi bədənin başqa yerindən olur (pnevmoniya, sidik yolları infeksiyası, yara infeksiyası) və bu zaman infeksiya ocağı müalicə edilir, kateter saxlanılır, amma müşahidə davam etdirilir. Aparılmış kompleks anamnestik, fi zikal, R – müayinələr nəticəsində heç bir infeksiya ocağı tapılmırsa, amma infeksiya əlamətləri davam edirsə, onda kateter çıxarılır və bu zaman kateter başqa venadan götürülən qan, kateterdən götürülən qan və kateterin ucu xüsusi metodika ilə əkilir. 138 Dializ Baktereoloji müayinənin nəticəsinə əsasən antibiotiklərlə müalicə 2-3 həftə aparılır. Yeni kateter 48 saatdan sonra başqa venaya qoyulur.
İnfeksiyalaşmış kateter vaxtında çıxarılmadıqda çox ciddi ağırlaşmalar: endokardit, osteomielit, qalxan trombofl ebit, onurğa beyni epidural absesi müşahidə oluna bilər. Kateterin disfunksiyası – tromboz, vəziyyətinin düzgün olmaması, kateterin ucunda trombun olması, damarın stenozu müşahidə oluna bilər.
Skribnerin arteriovenoz şuntu 1960-cı ildə təklif olunmuş, hazırda əsasən kəskin hemodializ aparmaq lazım olduqda istifadə olunur. Arteriovenoz şunt saidin, yaxud baldırın aşağı 1/3 hissəsinə qoyulur. Saidin aşagı 1/3-inə şuntun qoyulma texnikası: əməliyyat sahəsi işləndikdən, yerli anesteziyadan sonra a. radialis və v. sephalica pro yeksiyasında kəsik aparılır, damarlar ayrılır və tutacaqlara götürülür. Arteriya və venanın distal ucları bağlanılır. Damarların mənfəzi açılır və onların daxilinə silastik borularla birləşdirilmiş tefl on kanylalar yeridilir və fi ksasiya olunur. Silastik boruların ucları kontrapperturadan xaricə çıxarılaraq bir-biri ilə birləşdirilir və sıxaclar açılaraq qan dövranı bərpa edilir. Yara qatlarla tikilir (səkil 5.1). Səkil 5.1. Arteriovenoz şunt. A – saiddə; B – baldırda.
Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|