Kitab new indd
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dializ Fosfor
- Qələvi fosfataza
- Aminotransferazalar
- PТН və alüminium səviyyəsi
- Proqram hemodializi (PH) Cədvəl 6.3 Hemodializ xəstələrinin müayinə gostəricilərinin monitorinqi
- 6.5. Birinci hemodializ
- Birinci hemodializin aparılma qaydası •
- Proqram hemodializi (PH)
- Dializdaxili
154 Dializ Fosfor hər ay ölçülür, 5–7 mq/dl olduqda az ölüm riski verir. Fosfor > 9,0 və < 3,0 mq/dl olması yüksək ölüm riski ilə əlaqəli olur.
hər ay ölçülür, səviyyəsi 9–12 mq/dl az ölüm riski verir. Kalsiumun səviyyəsi >12,0 mq/dl və < 7 mq/dl olduqda ölüm riski artır. Hədəf səviyyə normanın yuxarı həddi səviyyəsində saxlanılır. Qələvi fosfataza hər 3 aydan bir təyin olunur. Yüksək səviyyə hiperparatireoz və ya hepatitin əlamətidir. Ölüm QF səviyyəsi 100 v/l olduqda (norma 30–115 v/l) az olur. QF səviyyəsi 150 v/l-dən çox olduqda ölüm riski ikiqat artır.
hər ay ölçülür. Səviyyə 20–22,5 mekv/l olduqda ən az ölüm riski olur. Səviyyənin 15 mekv/l-dən aşağı düşməsi ölüm riskini artırır. Hematokrit – K/DOQİ tövsiyələrinə görə optimal Het 33%- dən az olmamalıdır, normal məqsəd göstərici 33–36% arasında yerləşməlidir. EPO müalicəsi almayan xəstələrdə spontan Het göstəricisinin yüksək olması böyrək polikistozu, böyrəyin qazanıl- mış kistoz zədələnməsi, hidronefroz və böyrək karsinoması zamanı ola bilər.
qanda hər ay təyin olunur. Onların yüksək səviyyəsi gizli davam edən hepatit və ya hemosiderozun olmasını aşkar edə bilər. Yüksək olduqda qan, hepatit-B virusunun səthi antigeninə və hepatit-C virusunun antigeninə yoxlanılmalıdır.
lazım olduqda, yəni hiperparati- reoza şübhəli hallarda və alüminium intoksikasiyası əlamətləri olduqda yoxlanılır. Hemodializ xəstələrinin vəziyyətlərini qiymətləndirmək üçün lazımi laborator müayinələr müəyyən fasilələrlə təkrar olunur (cədvəl 6.3).
155 Fəsil 6. Proqram hemodializi (PH) Cədvəl 6.3 Hemodializ xəstələrinin müayinə gostəricilərinin monitorinqi Müayinə testləri Aparılma tezliyi Hemoqlobin Hematokrit Leykoformula Kreatinin Karbamid
Kalium Natrium
Kalsium, ümumi Kalsium, ionlaşmış Fosfor Albumin
Alaninaminotransferaza Aspartataminotransferaza EKQ Said və pəncə sümüklərinin rentgenoqramması Ayda 2 dəfə Ayda 2 dəfə Ayda 1 dəfə Ayda 2 dəfə Ayda 2 dəfə Ayda 2 dəfə Ayda 2 dəfə Ayda 1 dəfə Ayda 2 dəfə Ayda 1 dəfə 3 aydan bir 3 aydan bir 3 aydan bir İldə 1 dəfə 6.5. Birinci hemodializ • Xəstələrə birinci hemodializin aparılması tarazlığın pozul- ma sı sindromu (disequilibrium syndrome) riski meydana çıxır, çünki üzün müddətə formalaşan uremiyanın metabolik pozğunluqları çox qısa müddətə korreksiya olunur. • Dializdən tarazlığın pozulması: – uremiyanın həll olmuş məhsullarının hüceyrəxarici mühitdən sürətlə çıxarılması nəticəsində beyin ödeminin baş verməsi səbə- bindən ortaya çıxması haqda düşünülür.
156 Dializ – baş ağrısı, həyəcan, görmənin dumanlanması, agır halda qıc- olmalarla müşayiət olunur. • Adətən, tədricən göstəricilər endirilir (qisa proseduralar hər gün)
• Zərdabda viruslar yoxlanılır (B, C hepatitləri, HİV), bəzi mərkəzlərdə meticillin-rezistent Staphylococcus aureus, vankomit- sin-rezistent Enterococcus infeksiyalar da axtarılır. • Əgər virusların yoxlanma nəticələri məlum deyilsə, onda dializ cihazları istifadədən sonra mütləq dezinfeksiya olunmalıdır (məs. Dialox ilə). • Təcili mərkəzi venoz kateter istifadə olunursa, kateterin ucu- nun pozisiyası rentgenoloji müəyyən olunmalıdir (bud kateterində lazım olmur). • Xəstənin quru çəkisi təyin olunur, heparinləşdirmə variantı seçilir.
Yaşlı şəxslər üçün HD rejimi aşağıdakılar seçilir: • Dializator – 1,6 m 2 , aşağı keçiricilikli, sintetik membran və buxar sterilizasiyadan keçmiş olmalı; • Qanın cərəyan sürəti – 150 ml/dəq, hər sonrakı dializdə 25 – 50 ml/dəq artırmaq; • Müddət – 2 saat, hər sonrakı dializdə 1 saat artırılır və 4 saata çatdırılır; • Dializatın sürəti 500 ml/dəq; • Dializatın temperaturu – 36 Cº; • Dializatda natrium; • Zərdabda natriumun səviyyəsi >125 mmol/l – dializatda natriumun səviyyəsi 140 mmol/l; • Zərdabda natriumun səviyyəsi <125 mmol/l - dializatda natriumun konsentrasiyası plazma səviyyəsindən 15 mmol/l-dən çox olmamalı;
157 Fəsil 6. Proqram hemodializi (PH) • Zərdabda natriumun səviyyəsi >155 mmol/l – natriumun dializatda səviyyəsi plazmadakı səviyyədən 15 mmol/l-dən az olmamalı. 6.6. Hemodializ zamanı fəsadlar Son 25 ildə hemodializ zamanı müşahidə olunan fəsadların xüsusiyyətləri çox dəyişmişdir. Hemodializ texnologiyasının əhə- miyyətli inkişafı (xüsusən hemodializ cihazlarının xəstə təh lü kə- sizliyinin nəzarəti sisteminin təkmilləşdirilməsi), dializatın ha- zırlanması (su standartlarının yaxşılaşması, bikarbonat dializatın istifadəsi), membrana uyğunlugu (sintetik membranlarin tətbiqi) və s. dializdaxili texniki ağırlaşmaların azalmasına səbəb olmuşdur. Bu gün ürək-damar ağırlaşmalarından olan dializdaxili hipotenziya və əzələ qıcolmaları çox müntəzəm təsadüf olunur. Buna səbəb son illər dializ populyasiyasının demoqrafi yasının dəyişilməsi (yaşın və ya- na şı xəstəliklərin artması) və ultrafi ltrasiya sürətinin artması nəticə- sin də dializ müddətinin azalmasıdır. İndi dializ xəstələrinin yarıya qədəri şəkərli diabet olduğu üçün onlar ürək-damar pozğunluq la rı na daha çox meyllidirlər.
Hemodializ zamanı ən çox müşahidə olunan ağırlaşmalar – hipotenziya (20–30%), qıcolmalar (5–20%), ürəkbulanma və qusma (5–15%), baş ağrıları (5%), döş qəfəsində ağrılar (2–5%), beldə ağrılar (2–5%), qaşınma (5%), yüksək hərarət və üşütmə (1%) təsadüf olunur. Qeyd olunan ağırlaşmalar təcili hemodializ prosedurasının keçirildiyi zaman müşahidə edilir və bütün hallarda təcili müalicə tədbirlərinin görülməsini tələb edir. Dializ zamanı müntəzəm müşahidə olunan və standart tədbirlər tələb edən ağırlaşmalar cədvəldə verilir (cədvəl 6.4).
Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|