KitabxanaşÜnasliq
KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 50
KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA №1 (22) 2017 • İnformasiyanın bütövlüyünün pozulmasına yönələn təhlükələr; • Əlyetənliyin pozulmasına yönələn təhlükələr (DoS hücumlar, Denial o f Service - xidmətdən imtina). Konfidensiallıq informasiyanın subyektiv m üəyyən olunan xassəsidir. Verilən informasiyaya müraciət icazəsi olan subyektlərin siyahısına məhdudiyyət qoyulmasının zəruriliyini göstərir. Konfidensiallığın pozulmasına yönələn təhlükələr məxfi və ya gizli informasiyanın üstünün açılmasına yönəlib. Belə təhlükələrin reallaşması halında informasiya ona müraciət icazəsi olmayan şəxslərə məlum olur. Bütövlük - informasiyanın təhrifsiz şəkildə mövcudolma xassəsidir. İnformasiyanın bütövlüyünün pozulmasına yönələn təhlükələr onun dəyişdirilməsinə və ya təhrifinə yönəlib ki, bunlar da onun keyfiyyətinin pozulmasına və tam məhvinə səbəb ola bilər. İnformasiyanın bütövlüyü bədniyyətli tərəfindən qəsdən və ya sistemi əhatə edən mühit tərəfindən obyektiv təsirlər nəticəsində pozula bilər. Əlyetənlik - yolverilən vaxt ərzində tələb olunan informasiya xidmətini almaq imkanıdır. Həmçinin əlyetənlik - daxil olan sorğulara xidmət üçün onlara müraciət zəruri olduqda uyğun xidmətlərin həmişə hazır olmasıdır. Əlyetənliyin pozulmasına yönələn təhlükələr elə şəraitin yaradılmasına yönəlib ki, bu zaman müəyyən qəsdli hərəkətlər ya sistemin iş qabiliyyətini aşağı salır, ya da sistemin müəyyən resurslarına girişi bağlayır. İnformasiya təhlükəsizliyi yalnız kommersiya şirkətlərini deyil, böyük şirkətlərlə müqayisədə aşağı səviyyədə olan ictimai təşkilatları və qeyri- kommersiya təşkilatlarını da maraqlandırır [1]. İnternetin təmin etdiyi vasitələrlə birlikdə kitabxanaların uzaqdan əlçatan hala gəlməsi, istifadəçilər baxımından bir çox üstünlüklər təmin etməklə birlikdə, məlumat sistemlərinin informasiya hücumlarına məruz qalmasına da imkan vermişdir. Thompson qeyd edir ki, bəzi qrup istifadəçilər kitabxananın verilənlər bazalarına asanlıqla m üraciət edib, digər istifadəçilərin şəxsiyyət, ünvan, e-poçt və telefon məlumatlarına çata bilərlər [4]. Zimerman kitabxanalarda olan kompüterlərin fiziki ziyana məruz qala bilmələri ilə bərabər, pis niyyətli istifadəçilərin hücumlarına qarşı da son dərəcə zəif olduqlarına diqqət çəkir [5]. Həmçinin kitabxanalarda çalışan əməkdaşların informasiya təhlükəsizliyi haqqında kifayət qədər məlumatlı olmadıqları da vurğulana bilər [4]. Kitabxanalar baxımından informasiya təhlükəsizliyinə kifayət qədər önəm verilmədiyinə diqqət çəkən Newby məlumat təhlükəsizliyinin yalnız kompüter təhlükəsizliyini təmin etməklə məhdudlanmadığını irəli sürərək təhlükəsizliyin təmin edilməsində təsirli ola biləcək tədbirləri belə sıralayır: • Kitabxanaçılar arasında informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi istiqamətində bir iş bölümünün təyin edilməsi; Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|