96
- Elə isə sizdən bir xahişim var –
mənim portretimi iş
kabinetinizdə yox, öz yataq otağınızda asın. Mən də siz gecələr
yatmağa uzananda portretim vasitəsilə sizin gözəl fi quranızı seyr
etməkdən zövq alım, - deyə zarafat etdim.
- Bütün prezidentlərin arasında yalnız siz belə prinsiplərlə
işləyirsiniz, - mən məmnunluqla dedim. – Və sizin bu prinsiplərinizlə
bağlı düşüncələrimi ifadə etmək üçün “Teymurun son vəsiyyəti”
şeirini oxuyacağam:
Əmir Teymur ordusu
Çox uzaq bir yürüşdən
Səmərqəndə qayıtdı.
Axşamsa
Kok-Sarayın
Parlaq günbəzi altda
Zəfərdə rolu olan
insanların hamısın
Teymur bir yerə yığdı.
İnsanın sevincinə
Musiqi də qoşulub
Səmada bir qu kimi
Süzürdü incə-incə.
Bu yerdə
Hafi z durub
Oxudu qəzəllərdən.
Həmişə ciddi Teymur
Yaman təsirlənmişdi:
-Necə böyük gözəllik!
Necə səxavətli hiss!
Birdən
Kimsə qabağa
99
Yaxşı və pis
Əməllərindən.
Zalda yanımızda
Oturubdur yeni,
Cavan bir hakim.
Elə istəyirəm,
O da düşünsün
Teymurun dediyi
Sözlər haqqında.
Lap gec olsa da,
Həmin o tarixdən
Altı əsr yarımlıq
Bir vaxt keçsə də...
- Gözəl şeirdi – prezident dedi. – Anlayan insan üçün burda
zəmanəmizin çox vacib və təhlükəli probleminə toxunulub. Bütün
yaltaqlar ikiüzlü kələkbazdırlar. Mən buna tam əmin olmuşam
və onlardan ehtiyat edirəm. Çünki, bu mənim hakimiyyətə ikinci
gəlişimdir. Birinci rəhbərlik dövrümdə mən yüzlərlə, hətta minlərlə
insana yüksək vəzifələrə qalxmağa kömək etmişdim. Onlar hamısı
vaxtilə mənə elə tərif
deyirdilər ki, mən az qala göydə uçurdum.
Mənə qarşı həmlələr başlayanda və mən vəzifədən çıxandan sonra
isə onların çoxu məndən üz döndərdi. Çoxları üçün gözlənilmədən
mən yenidən hakimiyyətə gəldikdə isə həmin adamlar yenidən arı
bala yapışan kimi, mənim ətrafıma yığışdılar. Amma, indi mən
bilirəm, kim kimdir. Çox şeyə gözüm açıldı.
- Güman edirəm, ağlıma gələnləri deməmək mənim şair
təbiətimə uyğun deyil, ona görə də deyirəm. – Xahiş edirəm,
inciməyin. Amma, axı vaxtilə siz də,
bizim ağsaqqal Kunayev də
Brejnevi az tərifl əməmisiniz.
- Bəli, bəzən Brejnevin diqqətini öz respublikana, iqtisadi,
mədəni problemlərə yönəltmək üçün xoşagəlməz şeylər etmək lazım
gəlirdi, - o dedi. – Amma, bu mənim birinci hakimiyyətim dövrünə
100
aiddir. İndi isə mən tamam başqa adamam. Bu axşam mən Səməd
Vurğunun şeirini əzbər deyəndə, camaat ayağa durub mənə əl çalırdı.
Kənardan belə görünə bilər ki, bu insan hakimiyyətdə olmasına
baxmayaraq mənəvi
dəyərlərdən kənar düşməyib, buna görə də
insanlar ona belə ehtiramlarını bildirirlər. Amma, baş verənlərə
mənim bu günkü mövqeyimdən yanaşsaq, tamam başqa mənzərə
yaranır. Düşünürəm ki, əgər orada olanların 20 faizi həqiqətən məni
mənəvi dəyərlərə biganə olmadığıma görə alqışlayırdısa, qalan 80
faiz mənim prezident statusuma əl çalırdı. Bütün 100 faizi yalnız öz
xidmətinin nəticəsi hesab edən kəs isə Türkmənbaşının bu günkü
vəziyyətinə düşər.
Söhbət gecə saat üçə kimi davam etdi. Mən bu yazıda yalnız
yaltaqlıq mövzusu ilə bağlı olan məsələləri xatırlatdım.
Bizim gecənin
ortasına kimi ayıq qalmağımızın səbəbi isə Heydər Əliyevin məni öz
oğlu İlhamla tanış etmək istəməsi idi. O, Azərbaycanın əyalətlərindən
birinə ezamiyyətə getmişdi və bu saatlarda geri qayıtmalı idi. Amma,
aeroport ərazisində duman olduğundan onun təyyarəsi gecikirdi.
Səhər isə mən Almatıya qayıtdım. Hazırda Azərbaycana rəhbərlik
edən İlham Heydər oğlu ilə görüşmək o vaxt mənə qismət olmadı.
Ölümündən bir il əvvəl Aytmatov mənə zəng edərək “Gəl bir yerdə
Azərbaycana gedək” – dedi. Amma, mən həmin vaxt xəstəxanada
yatırdım. Çingiz Torekuloviç mənsiz getdi və yüksək əhval-ruhiyyə
ilə qayıtdı. Azərbaycan
prezidenti ilə görüşdən o, çox razı qalmışdı.
Keçmiş Sovet İttifaqının müstəqillik qazanmış respublikalarının
rəhbərləri arasında yalnız bir neçəsi siyasətdə kosmopolit təsirlərə
məruz qalmayıb. Məncə İlham Heydər oğlu da belələrindəndir.
