D va E raqamlarining qo'shimcha kodlaridan foydalanib , hisoblang (12, 13-misol):
S2=D+E
Natijani o'nlik sanoq tizimiga o'tkazish orqali tekshiring.
E va F raqamlarining bevosita kodlaridan foydalanib , hisoblang (7, 8-misol):
P1= E* F
Natijani o'nlik sanoq tizimiga o'tkazish orqali tekshiring.
A , B , C , D , E va F raqamlarining to'g'ridan-to'g'ri kodlaridan foydalanish (1.a-bandni tarjima qilish natijalari) ularni normallashtirilgan shaklda suzuvchi nuqta shaklida ifodalaydi (16-misol).
TASHQIRISH VARIANTLARI
variant raqami
|
A (10)
|
B(10)
|
C(10)
|
D(10)
|
E(10)
|
F(10)
|
H(16)
|
1
|
112.485
|
-122.301
|
-53.068
|
85.270
|
-28.39
|
14
|
A7.1E
|
2
|
115.281
|
-84.714
|
60.134
|
-82.785
|
-14.35
|
-27
|
F6.38
|
3
|
80.479
|
-101.910
|
-51.676
|
100.905
|
-42.51
|
-21
|
52,6D
|
4
|
-31.624
|
118.374
|
81.063
|
-119.716
|
-14.41
|
-15
|
29, A8
|
5
|
-119.730
|
125.177
|
-104.705
|
81.786
|
-18.26
|
36
|
D2.6A
|
6
|
82.977
|
-120.815
|
128.198
|
-92.663
|
-25.24
|
-18
|
1B,1
|
7
|
-59.583
|
113.260
|
56.793
|
-122.628
|
12.13
|
-27
|
82,C2
|
8
|
92.403
|
-106.971
|
-102.630
|
119.761
|
-19.23
|
-12
|
2A, B7
|
9
|
-64.502
|
108.827
|
103.947
|
-122.569
|
-15.60
|
35
|
FD.45
|
10
|
-50.921
|
119.64
|
82.682
|
-113.515
|
-10.08
|
-17
|
A8, F4
|
o'n bir
|
-96.847
|
110.616
|
79.723
|
-121.841
|
-26.70
|
-17
|
CA, 16
|
12
|
-121.399
|
83.956
|
-62.410
|
124.840
|
17.40
|
13
|
14.AF
|
13
|
120.690
|
-98.959
|
67.290
|
-117,72
|
-11.62
|
-21
|
BF, 5
|
14
|
-109.237
|
54.897
|
125.400
|
-53.614
|
-18.44
|
-20
|
13 BF
|
15
|
-88.843
|
114.158
|
80.305
|
-124.791
|
-22.80
|
-32
|
45.1D
|
16
|
-97.347
|
76.428
|
-107.494
|
120.413
|
-30.86
|
-26
|
5F, 9B
|
17
|
73.395
|
-108.612
|
122.418
|
-83.818
|
25.81
|
-19
|
C1.9F
|
18
|
115.718
|
-95.541
|
70.307
|
-123.142
|
-32.08
|
-19
|
B.A.37
|
19
|
121.89
|
-102.788
|
-114.129
|
90.619
|
-21.39
|
-31
|
9F, 4A
|
20
|
104.141
|
-72.549
|
66.047
|
-91.794
|
12.55
|
-25
|
8D, C3
|
21
|
74.425
|
-100.194
|
116.997
|
-80.483
|
-27.45
|
21
|
Miloddan avvalgi 16
|
22
|
84.589
|
-121.173
|
111.941
|
-91.954
|
-26.25
|
21
|
4A, CF
|
23
|
97.088
|
-78.455
|
63.365
|
-109.159
|
-19, 62
|
-16
|
B6, F5
|
24
|
96.887
|
-113.282
|
117.360
|
-85.463
|
-29.24
|
-18
|
1F, A3
|
25
|
85.218
|
-109.996
|
102.847
|
-76.546
|
-10.18
|
23
|
57.4B
|
26
|
-107.237
|
64.897
|
-85.561
|
122.614
|
21.44
|
20
|
F6, A9
|
27
|
-73.942
|
104.641
|
-113,55
|
62.682
|
23.08
|
15
|
3C, 2B
|
28
|
-109.237
|
81.063
|
124.840
|
-98.959
|
29.22
|
-33
|
C1.9F
|
29
|
115.281
|
-106.971
|
-62.410
|
120.413
|
25.81
|
21
|
2A, B7
|
o'ttiz
|
84.589
|
-101.910
|
103.947
|
-123.142
|
-19, 62
|
-12
|
52,6D
|
2 KO'RSATMA
1. Sanoq tizimlari
Raqamlar tizimi - bu raqamlar deb ataladigan belgilar alifbosi yordamida har qanday raqamni ifodalash usuli.
Biz foydalanadigan sanoq tizimi deyiladi pozitsion , chunki bir xil raqam boshqa ma'noga ega bo'lib, raqamni ifodalovchi raqamlar ketma-ketligidagi raqamning pozitsiyasi bilan belgilanadi. Bu qiymat ba'zi qonunlarga ko'ra, raqam egallagan pozitsiyasiga aniq bog'liqlikda o'zgaradi.
Raqam p pozitsion tizimda ishlatiladigan turli raqamlar sanoq tizimining nomini aniqlaydi va sanoq tizimining asosi - “ p ” deb ataladi.
O'nlik sanoq sistemasi o'nta raqamdan foydalanadi: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9; bu tizim o'n raqamga asoslangan.
Pozitsion yozuvdagi har qanday N soni p asosli polinom sifatida ko‘rsatilishi mumkin :
N = a K p K + a K-1 p K-1 + ... + a 1 p 1 + a 0 p 0 + a -1 p -1 + a -2 p -2 + ... . (1.1)
bu erda N - son, a - koeffitsientlar (sonning raqamlari), p - sanoq tizimining asosi ( p >1).
Kompyuterlarda oʻnlik boʻlmagan asosli pozitsion sanoq sistemalari qoʻllaniladi: ikkilik, sakkizlik, oʻn oltilik.
Kompyuterning apparat asosi faqat ikkita holatda bo'lishi mumkin bo'lgan ikki pozitsiyali elementlarga asoslangan; ulardan biri 0, ikkinchisi esa 1. Shuning uchun kompyuterlarda ishlatiladigan asosiy sanoq sistemasi ikkilik sistema hisoblanadi.
Ikkilik sanoq sistemasi. Pozitsion ikkilik sanoq sistemasida asosiy raqamlar to'plami mavjud - {0, 1}, ya'ni. asosiy p (2) = 2 . Ba'zan bu ikkilik raqamlar bit deb ataladi (ingliz tilidan ikkilik raqam ). Ikkilik sonni o'nlikdan ajratish uchun u o'ng tomonda B qo'shimchasi ( Binaire ) yoki pastki belgisi {2} bilan to'ldiriladi. Odatiy bo'lib, "0" - "o'chirilgan" deb hisoblanadi ( LOW signal ) va "1" - "yoqilgan" ( HIGH signal ). Ikkilik tizimda har qanday raqam quyidagicha ifodalanishi mumkin:
X = bM _ 2 M + b M-1 2 M-1 + ... + b1 2 1 + b 0 2 0 + b -1 2-1 + b - 2 2 -2 + ... (1,2)
bu erda b J 0 yoki 1 ga teng.
O‘n oltilik sanoq sistemasi. Katta ikkilik raqamlarni yozish zerikarli. Shuning uchun, qoida tariqasida, ular o'n oltilik sanoq tizimi yordamida yanada ixcham belgilar bilan ifodalanadi. O'n oltilik sanoq tizimi biz uchun unchalik tanish emas, chunki biz uni kundalik sanashda ishlatmaymiz (albatta, agar siz dasturchi bo'lmasangiz).
Ushbu sanoq tizimi 16 ta raqam va harfdan iborat quyidagi asosiy to'plamdan foydalanadi
{0 , 1 , 2, 3 , 4, 5, 6, 7, 8, 9, A , B , C , D , E , F } chunki uning asosi p = 16. Uni boshqa sanoq tizimlaridan farqlash uchun raqamlar ko'pincha lotin harfini qo'yadi H (ba'zan h ) - 3 FBC 27 H yoki 3 FBC 27 h .
O'n oltilik sanoq tizimining bir raqamini ifodalash uchun to'rtta ikkilik raqam ( tetrad ) ishlatiladi (1-jadval).
Sakkizlik sanoq sistemasi. Sakkizta asosiy raqam qo'llaniladi: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Axborotni qisqartirilgan shaklda yozish uchun sakkizlik tizim qo'llaniladi. Sakkizlik sistemaning bir raqamini ifodalash uchun uchta ikkilik raqam (triada) ishlatiladi (1-jadval).
1-jadval
Ikkilik (2-asos)
|
Sakkizlik (8-asos)
|
O'nlik (asos 10)
|
O‘n oltilik (asos 16)
|
|
|
Triadalar _
|
|
|
Tetradlar
|
0
1
|
0
1
2
3
4
5
6
7
|
000
001
010
011
100
101
110
111
|
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
|
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
B
C
D
E
F
|
0000
0001
0010
0011
0100
0101
0110
0111
1000
1001
1010
1011
1100
1101
1110
1111
|
2 Sonlarni bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga o‘tkazish
2.1 Sonlarni istalgan sanoq sistemasidan o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazish
Tarjima raqam tarjima qilinadigan tizimning asosi bilan quvvat qatorini ([1.1], [1.2]) tuzish orqali amalga oshiriladi. Keyin summaning qiymati hisoblanadi.
1-misol
2 ikkilik sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazing.
10110101,.101 2 = 1 2 7 + 0 2 6 +1 2 5 + 0 2 4 +1 2 3 +1 2 2 + 0 2 1 +1 2 0 +1 2 - 1 + 0 2 -2 +1 2 -3 =
= 173,625 10
b) Sakkizlik 703,04 8 sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazing.
703,04 8 =7 8 2 +0 8 1 +3 8 0 +0 8 -1 +4 8 -2 =451,0625 10
B 2 E ,4 16 o‘n oltilik sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazing.
B 2 E ,4 16 \u003d 11 16 2 + 2 16 1 + 14 16 0 + 4 16 -1 \u003d 2862,25 10 .
Dostları ilə paylaş: |