202
Boynudu şaxəli, qıçı kündəli
81
,
Xan Eyvazım (dar mıxına) gedəndədi tamaşa
82
.
Qoş Koroğlu, adım mənim bəllidi,
Yeddimin yeddi yüz düşmən əllidi,
Altmış bədoy atım gümüş nallıdı,
Rikab üstə durandadı tamaşa.
Ağa, buları deyip bəəd əz, deyənnən sora götürüp Koroğlu
dəlilər qaçırda beşi, altısı, onu. Dedi:
–O cür? Yox. Təlimi cəng verir dəlilərə. Zimi qoyluub Qıratın
belinə tənafüc olup əlinə istiirdi çəkə. Bir qoca arvat baxırdı. Ha-
mısınnan varıdı da yanında. Gördü belə çəkir, bu tənaf atın sər-
keşin Qıratın belin qırar. Öz-özünə dedi: «Ey o halda deyim
“Koroğlu yavaş çək“, bu çəkməz».
Dedi:
–Ay Qoş Koroğlu, ölümlü səfərə gedirəy, bəlalı səfərə gedirəy,
davalı səfərə gedirəy. Mənim o beş dinarımı ver get, dey dibində
qallay, ölləy mənə borşdu ollay.
Bunu deyəndə qayıtdı Koroğlu başını saldı aşağı. Gör nağət
borşlulux yaman olur?! Dedi:
–Qəri, sənə mən nə pulu verməliyəm?
Dedi:
–Heç.
Dedi:
–Bəs niyə deyirən?
Dedi:
–Bax, atın belinə! O qəzəb üstə çəkmişən, rəşmən atın belinə
hara keçir. Bu üzə də çəkdiyin atın belini qırardın. O cür özümü
81
Aşıq misraya belə şərh verir: -Yəni zindandadı Eyvaz
82
Aşıq misraya belə şərh verir: -Eyvazı ki, deyir aparıllar dara çəkələr, orda
mən onda görəm o halı. Onda tamaşa eliir nə cürdü
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
203
təlabkar elədim, qolunun qüvvəsi alına (Heç müsəlman borşdu
olmuya. Borşdu gör nə qədər pisdi.)
Amma [Koroğlu] dəlilərə nəsihət eliyir. Görək nə cürə gedək, deyər:
Eyvaza kömək gedənnər,
Dörd bir yana, beş bir yana.
Şeşpər vurup qan edənnər,
Töküləcək ləş bir yana, baş bir yana.
Ərəp at döşündə yatun,
Əmut atun, şeşpər tutun,
Düşməni qol-qola çatun,
Qol bir yana, qış bir yana.
Yaz borannar yaz içində,
Qış küləklər qış içində,
Titrəyər ağız içində
Dil bir yana, diş bir yana.
Şeşpər gələ başdan aşa,
Belə dəyə şaqqullaşa,
Dağlardan daşlar quraşa,
Daş bir yana, baş bir yana.
Minin atdarın belinə,
Baxın gözümün selinə,
Rəhm etməyin qız-gəlinə,
Qəm bir yana, eşq bir yana.
Noldu Koroğluya oldu,
Saraldı gül rəngim soldu.
Gördüz düşman purzur oldu,
Vur bir yana, qaç bir yana.
Ağa, sözdəri burda Koroğlu deyip dəlilərə, tamam eliyənnən
sonra gəldi, Nigar xanımın yanına, [dedi:]
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
204
–Ay Nigar xanım, qəm tozu oturup üziyə, əgər rüsxət verəyn
gedərəm Eyvaz sorağına. Eyvazımnan gəlmiyipdi namə. Xəbərin
yox? Bilmirdi Nigar, dedi:
–Yox! Neçə gündü qəm içindəyəm, Qoş Koroğlu. Neçə gündü
qəm içindəyəm, dəmirəm dəm içindəyəm, qəlbirəm kəm için-
dəyəm, ələnərəm gözüm yaşı.
Deyər:
–Nigar, ağlıyıp ağlama, cigərimi dağlama, qorxma, Eyvaza əza
saxlama, gətirrəm xoş gündə.
Koroğlu əlbəttə burda Nigara nəsihət elirdi, bu sözdərdə. Götü-
rüp burda dübarə görək Nigar xanıma beş dənə nə deyir:
Gedirəm mən üzax yola,
Ağlama Nigar, ağlama.
Gah baxran sağu sola,
Ağlama, Nigar, ağlama.
Eyvazım qalıp dərbəntdə,
Tutuplar boynu kəməntdə,
Nə şəərdədi, nə də kəntdə,
Özgəyə sən bel bağlama.
Dəlilərim düşüp yola,
Bulbullər hürküşüp gülə,
Qoymam qolu bağlı qala,
Çox ağlama, çox ağlama.
Qıratımı sallam kova,
Düşmannarı qovhaqova,
Kim gedir mənnən bu dova,
Cigəriyi çox dağlama.
Qoymam düşmannar şad ola,
Eyvazıma fəryad ola,
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
205
Dəmirçioğlu ağlana,
Yarasını ağla bağlama.
Dəmirçioğlunun yarası var,
Başın min bir bəlası var,
Koroğlu tək ağası var,
Özgələrə bel bağlama.
Sözdəri tamam elədi. İstiirdi gedə yola, dəlilərdən birəz saxla-
dı. Gəlhagəldə dedi:
– Ağa, biz nə cür yəək, nə cür içək, nə cür dolanak. Ceyran nənə
gözəl deyərdilər, bu Nigarın həmsayasıydı, həm munisiydi dedi:
– Qoş Koroğlu, Nigar halı pərişandı.
Dedi:
– Mənim cürə sazım götür. Reyhanmişa Nigarın yanında deyə-
rəy, Səməd dəlim vardı, Xacə Mərəm deyərlər, o çalar Nigarın
göylün alar, xoşbəxt olar. Bisat vardı işlərində xacəydi. Deyir, “Nə
oğlandı, nə qız, nə kişiydi, nə arvat, görən qalmışdı mat. Burda...
Dəlilərə cirə məlum eliir, [deyir:]
Minin atın alasunu, gögini,
Göz görmüyə qannı meydan yegini,
Hər vəxtədə altmış batman dügini,
Yeyin, dəlilərim, ta mən gəlincək
83
.
– Qurban, elə dügi yeyək?
[Dedi:]
Minin atın alasını, bozunu,
Göz görmüyə qannı meydan tozunu,
Hər dəfədə əlli yeddi quzunu,
Yeyin, dəlilərim, ta mən gəlincə.
– Qurban, elə quzuynan o dügünü yeyək?
Dedi:
–Yoo...qulaq asın!
83
Aşıq misraya belə şərh verir:-Qəm tutmuyun. Yeddi min yetmiş yeddi dəlidi.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
206
Başımda var Xan Eyvazın fərağı,
Sinəmdə heç qoymam qala bu dağı,
Çekin o taşlara Kirmanşah yağı,
Yeyin, dəlilərim, ta mən gəlincə.
– Qurban, yağı eləyək, dahi nə?
Dedi:
– Aha...
Əynimə geymişəm qannı yarağı,
Tuturam Eyvazdan xoşlux sorağı,
Hər vəxtədə əlli xumra ərağı,
İçin, dəlilərim, ta mən gəlincə.
Qoş Koroğlu buları deyənnən sora, dedilər: «xub!» Qeyitdilər dedilər:
–Xub, dəlilər amədədi, qaçır, durmur. Bu yolda getdi var, gəldi
yox, xiyal eləməyin. Yazup yeddi ləşkər şəərin dövrün alup. Şux-
luğ işdi? Nə cür gedək ora, zoğnan, toy-bayrama getmirsiz ki?! Siz
dayanın nəsihət eliyim beləyizə, deyir:
Meydənə girənnər tatlar,
Döyüş görən ürək çatlar,
Boynu uzun ərəp atlar,
Qaltaq qoyup minən gəlsin.
Bu meydan yaxçı meydandı,
Açılıpdur güləstandı,
Diyərizin toy-bayramdı,
Toy-bayrama gedən gəlsin.
Yolda çəkin zəhmətini,
Görün ondan nemətini,
İçəriz qəm şərbətini,
Qəm şərbətin içən gəlsin.
Yaxçı-yamanı siz seçin,
Öz boyuza xələt biçin,
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Dostları ilə paylaş: |