216
Ağa, qırx dənə cəbə, tamam içində dəli yatıp, indi üstündə bir belə
parça. Qoydular şəərlərin bir guşasına. Ağa, dəlilərin belində xəncər.
Elə qoydular cəbəni rədd oldular, birdən cəbədən çıxdılar dəlilər. Ağa,
[səbətdəki dəlilər] hərənin [yəni hər kimin, hansı dükan sahibinin] ki,
yanında durmuşdu, boynunu qırtdı, onun özünü basdı cəbənin içinə,
onun libasın çıxardıb əyninə geydi. Ağa, onun ölüsünü basdı cəbənin
içinə, tağəniə qoydu üstünə. Cəbəni qoydu dükana. Qırx dənə dəli elə
bu cür elədi. Şəərin qırağını kəsdilər ki, qacanı olmuya, bir vəx şəəri
görün nə toy-tiyəynən istiir mühasirə eliyə. Özü [yəni Koroğlu] də
gəldi meydana. Durdu meydanda bu cür. Koroğluya da ki, Mustafaxan
demişdi: “Əl xətaya vermə, ta mənnən sənə xəbər“.
Bəəd dedilər: “Xub, indi vəxti-vədədi. Koroğlunun dəliləri gəlir
dar ayağına, bir dənə aşıx tapıla burda beş dənə oxuya. Beş dənə söz
diyə, Həsən paşanın tərifinnən eliyə dəliləri gətirək dara“.
Gəldilər gördülər meydanda bir aşıx durup, sazı çiynində.
[Dedilər:]
–Ay aşığ əmi...
[Dedi:]
–Bəli.
[Dedilər:]
–Söz çağıra bilərsən?
[Dedi:]
–Bəli...
[Dedilər:]
–Gə gedək orda Həsən paşa Koroğlunun üş dənə dəlisin tutup
istiillər dara çəkələr, sən beş dənə orda söz çağıran neçə quruş alarsan?
Dedi:
–Valla, mən gəlləm orda Həsən paşanın tərifini elərəm. Neçə
quruş söhbəti dəgil. Bədəzin onun üçün beş kələmə söhbət eylə-
rəm. [Beş yüz tümən alaram.]
[Dedilər:]
–Babacan, sənin məgər ağzında maligən bir kəlməsi yüz tümən?
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
217
[Dedi:]
–Bəli.
[Dedilər:]
–Pəs, qoy Sulduz vəzirə deyək.
Gəldilər [Sulduz vəzirə dedilər:]
–Sulduz vəzir!
[Dedi:]
–Bəli!
Deyir:
–Bir dənə aşık tapmuşuk. [Deyir:] «Gəlləm Həsən paşanı tərif
elərəm, kələməsi yüz tümən-beş yüz tümən allam».
[Sulduz vəzir] üz oldu. [Deyir:]
–Baba, belə zad olmaz. Bir belə camaat tökülüp gəlip bura.
Əgər, bir aşıx tapmıyıp, bunu tərifləməsə bu çoxa tamam olar.
Gedin, xub, götürün gəlin.
Götdülər gəldilər meydənə. Eyvaz indi zindannan istiirlər çıxar-
dalar, darı bərpa eliyplər, gətirələr dar əyağına. Bəəd, Koroğlu bir
baxdı sağa, bir baxdı sola gördü camaət movc vurup. Hamı gəlip
tamaşaya. Həsən paşa dedi:
–Bir beş dənə burda söz çağıray, məni tərifliyəyn? Bəəd, nə ğat
ənamıy verrəm gedərsən.
Dedi:
–Mən tey eləmişəm dünən, söb.
Dedi:
–Xub, deginən.
Dedi:
–Qurban, əvvəl pulumu allam, sora deyərəm.
–Kişi, sən iştəməmişən muzd istiirəy?
Dedi:
–Sözdü də deyim, deyərən demirdiy. Şah adama mənim gücüm
çatmaz ki, deyər «xoş gəldiy».
Dedi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
218
–Baba, verin pulu. Verin pulu məni tərif eliyə.
Dedi:
–Bəçəşm:
Sənə deyim, Hasan paşa,
Neçə olar din o dinsiz?
İlqarı etmiyəy haşa,
Qaçay onda gecə-gündüz.
Bulaxlarda olur yarpuz,
Dayanmaz dinsiz o dinsiz,
Misri qılıç biçər başlar,
Neçə bostan tökər qarpuz.
Şəəriyə düşəcək qıran,
Daha olmaz hökmüy rəvan,
Açay onda inan alan,
Cigər yanar oddu, közsüz.
Şəşpərlər başda pər açar,
Pər açanda süpər açar,
Şölə çəkər çox bərq açar,
Deyən göydə yanır ulduz.
Şəəriyə qovğa salallar,
Talarıyda at çapallar,
Atlar döşünə qatarlar,
Heş bilmərən gecə-gündüz.
Koroğlu şəəriyən gələr,
Başıya gürzləri ələr,
Bağlanır budu kilsələr,
Yalvarar dilli o dilsiz.
Sözlərin tamam eliyəndən sora, [Həsən paşa] dedi:
–Baba, bu cür aşıxdan mənim heş dərdimə dəyməz.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
219
Pulun da ki, almışdı [Koroğlu], çıxdı gəldi meydanda durdu.
Duvara bir ağ libas geydi əyninə.
[Həsən paşa] dedi:
–Baba, bir aşıx gəzin, tapın. Bəlkə bu beş dənə desin, bizim dər-
dimizə dəysin. Bu nəmənədi gəlip deyər. Heş bilmədin gecə-gün-
düz, cigərin yanar odsuz-közsüz. Bir məni tərif eliyə.
Bəəd, gəldilər [dedilər:]
–Ay aşıx əmi!
[Dedi:]
–Bəli!
[Dedi:]
–Bu Koroğlu dəlilərindən istiillər tutublar dara çəkələr. Sən də
bilirəy?
Dedi:
–Bəli.
Dedi:
–Gələy orda bir beş kəlmə deyəy? Həsən paşanı tərif eliyəy?
Bir pulu allay, gedəy? Nə qədər allan?
Dedi:
–Min tümən.
Dedi:
–Baba, o dünənki beş yüz tümən alır, sən min tümən?
Dedi:
–Onıynan mənim fərqim var. O, həpirbaba aşıxlardandı. Mən o
aşıxlardan dəyləm.
Amma, indi saz da sinixdı.
[Dedilər:]
–Xub, elə gəl gedək, verrik.
[Dedi:]
–Yox, hələ gəl gedək verrik dəyil, mən allam sözümü deyərəm.
Ağa, gətdilər Həsən paşanın yanına.
[Dedi:]
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
220
–Ay aşıx, mənim bu cəlalımı tərifliyəy, mənim bu şan-şovkə-
timi tərifliyəy, nə qədir allay?
Dedi:
–Demişəm ki, min tümən!
[Dedi:]
–Xub, baba, bunun min tümənini verin, qoyun tərif eliyə.
Götürüp burda məsələn bunu tərifliir. Nə deyir görək. Aşıx
pulun alıp, deyir:
Sənə deyim, Cəfər
86
paşa,
Bu meydan yaxçı meydandı.
Əlan ömrüy gedər başa,
Bu dovran axır dovrandı.
Əcəp qoyduy divanıyu,
Yığdın xanı, sultanıyu,
Tanımadıy düşmanıyu,
Əcəp qəlbin güləstandı.
Şəəriyə talan salallar,
Dini-imanıyı alallar,
Öziyi taxtan salallar,
Yeriy səniy xamuşandı.
Əlin üzülür dünyadan,
Həmişə var nadan adam,
Şeytandı səni alladan,
Şeytanıy köynə düşmandı.
Koroğlu yolları kəsir,
Gahi kəsir, gahi əsir,
Çiskin-boran kimi əsir,
Deyən şəərin zimistandı.
86
Aşıq bura kimi Həsən paşadan söz açdığı halda sonra Cəfər paşa deməyə
başlayır
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Dostları ilə paylaş: |