193
Yumuğ Əhməd də,
düşüp yollara. Amma, nə cür yolu kəsirdi.
Özün yetirhayetir.
İndi o yannan tamamı dəstur veriplər, elamiyə dağıdıllar tamamı
şəərlərə, şəristanlara: «Koroğlunun üş dənə novçə dəlilərinən, dörd dənə
tutuplar. Şəəri Toqatda öldürürlər. Hər kəs tamaşaya istiir gələ, gəlsin.
Amma, ayın on dördündə on beş gecəlik ayın içində buların nəşi
qanaraya asıllar, cidaya vurullar, gəlin tamaşaya». Ağa, bunun əyyarı
namə dağıdırdı tamami məmləkətlərə. Yumuğ Əhməd beş ağac varıdı
çata Toqata gördü bir nəfər ağa, qucağında namə pitliyip gəliri. Dedi:
–Ay dadaş, bura gə görüm.
Bu gəldi yovuğa, dedi:
–Hara gedirsən? Hayannan gəlip hayana gedirsən?
Dedi:
–Bu yannan gəlip, bu yana gedirəm, elamiyə dağıdıram.
Dedi:
–Nə üçündü bu elamiyə?
Dedi:
–Sən bilmirsən?
Dedi:
–Xeyir, biz Bazırqandayık. Buralı dəyilik ki, bilək.
Dedi:
–Koroğlunun dörd dənə dəlisi var, bilirsiiz?
Dedi:
–Yox! Nə cürdü dəli?
Dedi:
–Eyvaz, Dəmirçioğlu, Bolu Sərdar (Bulu Sərdar deyillər), İsa-
ballı, tutmuşux zindandandı. İstiillər öldürələr. O şəərlərə ki, Ko-
roğlu zülm eliyip, o Koroğlu tacirlərə ki, Koroğlu qarət verip, oları
dəvət eliyir gələlər, biz tutmuşuk. Oları cidaya vurak, mərdum
tamaşa eliyə gedə ahəstə yata gecə. Dükanı təxt eləmiyə. Yollarda
həmişə gedə, qorxmaya yollardan.
Dedi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
194
–Koroğlu ki, yolları kəsirdi, deyillər Çardaxlıdadı, o Koroğlu-
nu? Evin tikilsin, onu nə cür tutmuşuyuz? Özünü?
Dedi:
–Dəlilərin!
Dedi:
–Onun dəliləri içində bir dənə var, Eyvaz adlı bir cavan var, çox
xoşsima, xoşrux. Görənin əqlin alır. Onu da tutmuşuyuz?
Dedi:
– Əvvəl onun qolun bağlamışıy. Elədi, duşmandı. Həsən paşa-
nın qızı Dona xanım mail olup ona. Gündə gedir zindanbana tap-
şırır: “Onun qəzasını yaxşı elə. Buna sərt baxmaginan». Ama
dədəsi bilmir. Onu da tutmuşuk.
Dedi:
–Haa... Bəs o namərd Eyvaz deyilən, bax, mənim bu çəp tərə-
fimə
76
Burzi gədigində səkkiz il qabax, mənə bir dənə şeşpər, əmud
üstünnən hələ vurdu. Əmudi şeşpərxam elədi, keşdi kəttimə. Gör
yeri nə cür qaralup. Hənüz də yaxşı olmuyup, suzişi mənim kəlləm-
dən xəbər verir. Onu əgər tutmuşuyz, qaday alım sənin, gözdəriyə
qurban. Olar bu elamiyələri də bizim məmləkətə mən özüm aparam,
nökəriy də varam. Sən gəlmə bir belə yolu. Sən gedək o zindanı
77
mənə görsət. Mən görüm onu. Belə gələ yavuğa, deyim:
–Han... nənəsi oğlu, quluncum görsədim, deyim:–yadındadı
Burzu gədigində şeşpərnən mənə vurdiy, dediy: “Şans elə çəp
əlimnən vurdum, sağ əlimnən vuraydım gedərdin böyük babayn
yanına.“ Mən o sedenin nənəsi oğlu. Dur burda, gör öldürən gün,
mən sənə şeşpər vurram, neçə şeşpərlərdən.
Dedi:
–Olsana, buları aparay dağıdan.
Dedi:
76
Aşıq belə izah verir. Quluncunu bu tərəf eliyəndə çox bilirdi, bu bir az
qara rəng sürtmüşdü bu çəttinə
77
Aşıq belə şərh verir: Olar qazamat deyirdi
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
195
– Gözüm üstə. Sən də bir belə yolu gəlmə, mən aparram dağıdaram.
Sən də paşayıza deyəy, mən də gəlləm mərufluk eliyəm salalar bunun
beş-altı gün ölümünü dala. Bizim tamam şəər gəlsə, burda Həsən paşa-
nın, bu qət tərifini elər, tamam borcunu-xərcini bizim tacirlər verər.
[Əyyar] dedi:
–Gedək əvvəl Həsən paşa yananı. Ondan sora zindana, rüsxət
alım, gedək.
Gəldi, Həsən paşa üz oldu.
–Əyyar, niyə pəs qəyitdin? Namələri aparmadın?
Dedi:
– Qurban, əyyardan əğyadı. Hər kəsdən bir rəfik kömək, imdad
istər. Hər kəs öz babıynan. Bu da mənim babımdı. Bu Bazırqannan
gəlip. Tacırmışlar. Yolları ayrı yerdən düşüp. Gəlip bu şəərdə görə cins
nirxi örgənə, görə neçiyədi, yüklərini bağlıyalar gətirələr bura. Mən
demişəm, biz tutmuşux Koroğlu dəlilərini. Bu deyər: “Evin yıxılsın, bu
yollar neçə ildi bağlıdı, heş kisənə gələ bilmirdi, siz necə tutmuşuyuz?“
Dedim:
– Tutmuşuy daa! İndi deyər: «Bu elamiyələri mən aparram vəla-
yətimizdə dağıdaram, sən gəlmə dahi. Onda da bizim tacirlər tamam
Həsən paşanın xərcini verər. Mənim atam tacirdi. Tamam tacirlərin
sərmayəsi mənim atamındı. Amma, bu şərti ki, gedəyiz mən gö-
zümnən görüm. Bir belə yolu gəlirik, bica olmasun», inanım. İndi
rüsxət verəyin gedə qazamatda bu görə. Onda, buna da altı il əvvəl
bir şeşpər vurup, buların malını tamam tarac eliyip. Bunun böyük
dayısı Burcu gədiyində vurup, ölüp orda.
Dedi:
–Xub, duşman duşmana gərək şəmadət eliyə. Götür, getginən.
Amma, qoyma çox danışa. Baxsın, şamadət eləsin getsin.
Ağa, bu firqəni vurup gəldi, bilə bu zindanın yolu hardandı,
qapısı hardandı, bağı hardandı. Amma, burda bəəd, gələnnən sora,
burda baxdılar zindanın boyuna. Bu Şaa Abbasın gümbəzdəri ki-
miydi, qədim. O da paca idi. Dedi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
196
–Budu, burda.
Dedi:
–Sən qardaş burda səsdən gələ qabağa de: “Eyvaz, Xan Eyvaz,
didariyə gələn olup». Gələ bu qanşarda dura.
[Əyyar] çağıranda:
–Ay Eyvaz!
Üş dəfə “Eyvaz xan, didariya gələn olup, gəl bir qanşara» dedi.
Bu, [Yumuğ Əhməd] gəldi qanşara ruburu paca oldu, pacanı göt-
dü. Başın salladı aşağa. Eyvaz baxanda işarə elədi dedi: “Bilindir-
mə“. Başın çindiri, dedi:
–Budu tutmuşuyuz?
Dedi:
– Bəli! Bax gör, sən tanıran tutmuşay?
Həsən paşanın əyyarı dedi:
–Bir qoy görüm dörd dənədi.
Dedi:
–Mən o Eyvazı istiirəm.
Dedi:
–Bax gör tanııran budı?
O, elə başını təpdi içəri əyyar, [Yumuğ] Əhməd xəncəri çəkdi,
dayadı başının gərdənəsına. Təkan verəndə kəllə xrıp üzüldü cəm-
dəkdən, gurupadan getdi zindanın içinə. Gedəndə tappıldadı. Tap-
pıldayanda Dəmirçioğlu əl sürtü, gördü turup düşdü. Əl atanda bu
qulax gəldi əlinə. [Öz-özünə] dedi: «Labüd qarpızdı». Dedi:
–Eyvaz xan, gəlin bu gün cirəmizə qarpuz verirlər. Amma
qulaxlı qarpuzdu bu. Necə qarpuzdu, qulağu var?
Amma, bular dedi:
–Gəlin qabağa.
Bular gəldi qanşara, baxanda gördülər, bəli, Yumuq Əhməd də
gəlip. Eyvaz baxdı, gözdəri doldu qannan. Dəmirçioğlu götürüp
namə yazıp. Eyvaznan Dəmirçioğlu naməni...
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Dostları ilə paylaş: |