L. Z. ƏHMƏdova uşaq yaşlarinin nefrologiyasi

 
87 
diferensial diaqnostikası mümkün olmadıqda əsaslandırıla bilər. Bu hal çox 
vaxt  xəstənin  punksion  nefrobiopsiyadan  imtina  etməsi  və  ya  onun  aparıla 
bilməməsi  zamanı  baş  verir.  Belə  olduğu təqdirdə isə  QKS-lər  təyin  oluna 
bilər,  bu  sxem  eynilə  xroniki  qlomerulonefrit  zamanı  diaqnoz  dəqiqləşənə 
kimi aparılır (terapiya ex juvantibus).  
Rejim:  hematuriyanın,  EÇS-in  və  ödemin  azalmasına  qədər  yataq 
rejimi təyin edilir (orta hesabla 4-5 həftə).  
Dietoterapiya:  Ödemlərin  azaldılması  və  AT  normallaşdırılması 
məqəsdilə  ilk  3-6  həftə  ərzində,  bəzən  isə  daha  çox  müddətə,  bütün 
hormonal  terapiya  ərzində  xörək  duzu  verilmir.  Nefritik  formada  xörək 
duzu  3-4  həftədən  sonra  1-2  q  təyin  edilir.  2-ci  həftədən  xəstənin  ümumi 
vəziyyəti  yaxşılaşdıqca,  zülal  (kəsmik,  süd,  suda  qaynadılmış  balıq  və  s.) 
və yağlar, müalicədən 5-6 həftə sonra isə gündə 3 q xörək duzu təyin edilir.  
Verilən  zülal  orqanizmi  desensibilizə  edir,  onun  reaktivliyini  artırır 
(30-75 q miqdarında). 
Ekstraktiv  (ədviyyat,  ət  bulyonu,  duza  və  hisə  verilmiş  məhsullar  və  s.) 
maddələr qida rasionundan çıxarılır. Sutka  ərzində uşağa verilən mayenin həcmi 
sutkalıq  diurezə  görə  hesablanır.  Diurez  yüksələrsə,  qidaya  Kaliumla  zəngin 
məhsullar  əlavə  edilir.  Anurik  fazada  hipokaliemiya  olduğundan  kalium  duzları 
ilə  zəngin  qidaların  verilməsi  əks  göstərişdir.  Hiperkaliemiyanın  ilk 
əlamətlərindən  dodaqların  və  dilin  paresteziyasını,  ağır  hallarda  isə  reflekslərin 
zəifləməsini,  ürək  fəaliyyətinin  dayanmasını  göstərmək  olar.  Ona  görə  də, 
hiperkaliemiya  qorxusu  olduqda,  maye,  meyvə  va  tərəvəz  şirələri  şəklində  yox, 
çay,  su,  qlükoza  məhlulu  şəklində  verilməlidir.  Poliurik  fazada  isə  əksinə, 
kalium  duzlarını  əlavə  olaraq  daxilə  də  vermək  lazımdır.  Bu  duzların  çox 
hissəsi  orqanizmdən  sidik  vasitəsilə  xaric  olur.  Bundan  başqa  oliqoanurik 
fazada  hipermaqnezemiya,  hipermanqanemiya  təhlükəsi  də  meydana  çıxa 
bilər.  Manqan  duzlarının  artması  ürəyin  və  tənəffüs  orqanlarının 
fəaliyyətinin pozulması ilə özünü büruzə verir.  
Heyvanı zülalların qəbulu 1-1,5 q/kq-a qədər məhdudlaşdırılır 
                                                                                                          

---

 
88 
 
   Sxem 4
 
Kəskin qlomerulonefrit – ümumi müalicə sxemi                                 
 
 
 
 
 
 
Su və duza kəskin məhdudiyyət 
 
 
Zülala  orta  dərəcədə 
məhdudiyyət 
 
                                         Simptomatik terapiya 
 
 
Natriuma  
məhdudiyyət 
 
Sidikqovucu 
maddələr 
 
AÇFİ  
   
Kalsium antoqonisti 
 
                                                                                                            Hipotenziv preparatlar                                                                  
 
QSİƏP 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
         Qlükokortikosteroidlər 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                                                                                     Heparin 
 
 
Sidikqovucular                                                                                  
                                                                                                                                                      
Ürək qlikozidləri                                                                            
 qanqlioblokatorlar
 
 
 
 
ETİOLOGİYA 
 
A qrup β-hemolitik streptokokk 
группы А 
 
Penisillin 
Pəhriz 
Ödemlər 
Hpiertenziya 
Qabarıq 
proteinuriya 
Nefrotik sindrom 
Hipertenziya 
Böyrək 
eklampsiyası 
Böğulma, 
ağciyərlərin ödemi 

---

 
89 
Antibakterial  terapiya:  3-6  həftə  ərzində  antibakterial  preparatlar 
(penisillin,  ampisillin,  eritromisin,  sefalosporinlar  və  s.)  təyin  edilir. 
Antibiotiklər  əsasən  streptokokklara  yüksək  həssaslığı  və  daha  az 
nefrotoksikliyi  ilə  seçilir.  Onların  təyin  etməkdə  məqsəd  xəstəliyin 
yaranmasına səbəb olan infeksiyaya qarşı mübarizədir. 
Qlomerulonefritin  yaranmasında  streptokokk  infeksiyasının  əsas  rol 
oynadığını  nəzərə  alsaq,  penisillin  və  ya  yarımsintetik  penisillinlər  yaşa 
görə  təyin  oluna  bilər.  Xüsusilə,  KQN-in  nefritik  formasında, 
qlükokortikoidlərlə  terapiya  zamanı  antibiotiklər  daha  aktiv  şəkildə  təyin 
olunmalıdır. Antibiotiklər 1-1,5-2 ay ərzində təyin olunmalıdır.   
Xroniki infeksiya ocaqlarının olması və hormonal terapiyanın davam 
etməsi  zamanı  antibiotiklər  fasilələrlə  təyin  oluna  bilər.  Yadda  saxlamaq 
lazımdır  ki,  uzunmüddət  antibiotikoterapiya  disbakterioza  və  şərti-patogen 
mikrofloranın  aktivləşməsinə  gətirib  çıxara  bilər.  Belə  fəsadlar  yaranarsa, 
biopreparatlar təyin olunmalıdır.  
Antihistamin 
terapiya: 
Kəskin 
nefritin 
müalicəsi 
zamanı 
desensibilizəedici  preparatlara    geniş  yer  verilir.  Kalsium  duzları 
desensibilizəedici  xassəyə  malik  olmaqla  yanaşı  hamçinin  diuretik  təsir 
göstərir,  damar  keçiriciliyini,  qan  təzyiqini,  hematuriyanı  azaldır.  Vena 
daxilinə  20%-li  qlükoza  məhlulu  təyin  edilir.  Bu,  qanla  toxumalar 
arasındakı  osmotik  tarazlığı  tənzimləyir,  toxumalardan  mayenin  qana 
keçməsinə  səbəb  olur,  hətta  diuretik  təsir  göstərir.  Qlükoza  böyrək 
toxumasını  qidalandırır,  damarları  genəldir,  koro-nar  qan  dovranını 
yaxşılaşdırır 
(ürək 
çatişmazlığı 
zamanı 
qlükozanın 
vurulması 
əksgöstərişdir).  
Diuretiklər:  Böyük  olmayan  ödemlər  və  nefritik  xarakterli  ödemlər 
zamanı  diuretiklərin  təyini  məsləhət  görülmür.  Belə  ki,  duzsuz  pəhriz  və 
yataq  rejimi  ödemlərin  çəkilməsinə  kifayət  edir.  Nefrotik  xarakterli 
ödemlər zamanı isə 3 qrup diuretiklərdə istifadə edilir:  
    I.    İlgək  diuretikləri  (natriumuretiklər):  furosemid,  hipotiazid,  ureqit  və 
s.  Onlar  karboanhidraza  fermentini  blokada  edir  və  Na  və  suyun 

---