L. Z. ƏHMƏdova uşaq yaşlarinin nefrologiyasi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
116 hipertenziya və böyrəklərin funksional vəziyyətinə görə müəyyənləşdirilir. Müalicəvi qidalanma həm xəstəyə, həm də həkimə xəstəliyin proqressivləşməsinin və XBÇ inkişafının qarşısını almağa kömək etməlidir. Xüsusilə, rasionda natrium, mayenin miqdarına, həmçinin zülalın kəmiyyət və keyfiyyətinə ayrılmalıdır. Müəyyənləşdirilib ki, çoxlu zülal yükləmələri proteinuriyanı artırır və əksinə olaraq proteinemiyanın səviyyəsinə az təsir göstərir. Böyrək funksiyalarının yaxşı halında və kəskinləşmə olmayan dövrdə müalicəvi qidalanma fizioloji normalara uyğun aparılır. Pəhrizdəki məhdudiyyət daha çox keyfiyyət xarakteri daşıyır, nəinki kəmiyyət. Süfrə hipoxlorid olmalıdır. Ət, balıq bulyonları, hisə verilmiş ərzaqlar, ədviyyat məhdudlaşdırılır. Tərəvəz və meyvə xörəkləri daha xeyirlidir. Xəstəliyin nefrotik və qarışıq formalarının ağırlaşması zamanı duzsuz, az zülallı yeməklər məsləhət görülür. Belə hallarda zülalın yeməkdəki miqdarı kəskin qlomerulonefritli xəstələrlə müqayisədə tədricən artırılır. Xörək duzu qəbulunun ciddi surətdə məhdudlaşdırılması müddəti arterial təzyiqin dərəsinə, ödemlərin qabarıqlılığına, həmçinin qlukokortikoid terapiyasının müddətinə görə hesablanır. Dietoterapiya, əsas qida inqridiyentləri olan vitamin və mineral duzların fizioloji normala uyğun rasiona daxil edilməsinə əsaslanır. Müalicəvi qidalanma yalnız arterial təzyiqin yüksək olması, lipid və zülal mübadiləsinin, böyrək funksiyasının pozulması zamanı təyin olunur. Qida rasionunun tərkibinə iltihabəleyhinə və antisklerotik xüsusiyyətə malik ərzaqlar (bitki yağı, kələm, kartof, çuğundur, yunan qabağı, boranı, qarabaşaq və yulaf yarması) daxil edilir. Rasiondan isə ekstraktiv maddələr, efir yağları, hisə verilmiş ərzaqlar, kəskin ədvalar, şorabalar çıxarılır. Kəskin QN keçirmiş uşaqların əksəriyyətinin ev şəraitində xüsusi medikamentoz müalicəyə entiyyacı olmur. İstisna halı kimi qlukokrtikoidlərlə və sitostatiklərlə müalicə olunan və nefroloji şöbədən evə yazıldıqdan sonra həmin preparatlarla müalicənin davam etdirilməsi tövsiyytə olunan pasientlər təşkil edir. 117 Qeyd edilən preparatlarla müalicəni ambulator şəraitdə davam etdirmək olar. Belə uşaqların əhval-ruhiyyəsi qənaətbəxş sayılır. Böyük yaşlı uşaqlar məktəbə gedə bilərlər. Lakin, onlara əlavə istirahət günü məsləhət görülür. Ambulator müalicə müddətində isə müntəzəm olaraq sidiyin və qanın müayinəsi aparılmalıdır. Xəstələrin effektiv reabilitasiyası tədbirlərindən biri kimi və xəstəliyin residivlərinin profilaktikası kimi valideyn, pasient və sahə pediatrının istənilən interkurrent xəstəliyə qarşı ciddi yanaşmasını göstərmək lazımdır, Belə ki, nəhz bu infeksiyalar qlomerulonefritin inkişafında etioloji faktor rolunu oynayır. Xəstəliyi “ayaq üstə” keçirməyə icazə vermək olmaz. Məhz bundan sonra sidiyin və qanın ümumi müayinəsi mütləqdir. Bir sözlə qlomerulonefritli xəstə uşaqların reabilitasiya tədbirlərinə orqanizmin pozulmuş funksiyalarını normallaşdırmaq və yaxşılaşdırmaq, sağalma dövrünü qısaltmaq daxildir. Əgər qlomerulonefritli xəstə uşaqların müalicə tədbirləri iltihabi prossesi söndürməyə və ləğv etməyə, orqanlardakı morfoloji dəyişikləri yox etməyə yönəlmişdirsə, bundan fərqli olaraq reabilitasiya tədbirləri orqanizmin reaktivliyini və funksional vəziyyətini bərpa etməyə istiqamətlənmişdir. Reabilitasiyanın məqsədlərinə həmçinin patoloji refleksləri yox etmək və uşağın psixoloji sferasını normallaşdırmaq aiddir. Bir çox müəliflər xəstələrdə rekonvalessensiya dövründə qoruyucu rejimin, MBT və müalicəvi-sağlamlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi zamanı yüksək reabilitasion effekt aldıqlarını müşahidə etmişlər. Dispanser qeydiyyat sahə həkimi və nefroloq tərəfindən aparılır, müayinələrin tezliyi xəstəliyin davam etmə müddətindən və residivlərin tezliyindən aslı olaraq müəyyənləşdirilir. Reabilitasiya və dispanser müşahidəyə uşaqların pediatr-nefroloq, LOR-həkim, stomatoloq tərəfindən birgə müayinəsi daxildir. İxtisas həkimlərinin konsultasiyası göstərişlərə əsasən aparılmalıdır: LOR-orqanların vəziyyətinə - otolorinqoloqun nəzarəti; ağız boşluğunun sanasiyasına - stomatoloqun nəzarəti; 118 Allergik xəstəlikləri olan uşaqlar daha uzunmüddətli dispanser müşahidədə olmalıdırlar, bu zaman allerqoloq və nefroloq birgə olaraq fərdi müalicə proqramı tərtib edirlər. Bir çox böyrək patologiyalarının asanlıqla xroniki formaya keçə bilməsini nəzərə alaraq dispanser müşahidə və müayinələr çox diqqətlə aparılmalıdır. Buna görə də əsas məsələ böyrəklərin latent iltihabının subklinik əlamətlərini nəzərdən qaçırmamaqdır, xəstədə əmələ gələn pastozluğa, intoksikasiya əlamətlərinə, AT səviyyəsinə, sutkalıq diurezə diqqət verilməlidir. Xroniki böyrək patologiyalarının profilaktikasında əsas məsələ kəskin respirator xəstəlik fonunda yaranan nefropatiyalı xəstə uşaqların qeydiyyatı və müşahidəsidir. Bu zaman birinci dəfə yaranan sidik sindromunun sonradan residivlərinin yaranması, “uzun sürən” xarakter alması diqqəti cəlb etməlidir. Erkən yaşlı uşaqlarda bu bir növ böyrək və sidik çıxarıcı yolların anadangəlmə patologiyasının skrininq-testi hesab edilir. QN-li xəstələrin dispanserizasiya dövründə fitoterapiya aparılması məsləhət görülür. QN li uşaqların müalicəsi zamanı “qoruyucu müalicə” prinsipinə riayət etmək məsləhət görülür, belə ki, kimyəvi preparatların geniş istifadəsi xəstəliyin gedişini ağırlaşdırıb ağır fəsadlar qoya bilər. Bizim fikrimizə görə müalicənin müvəffəqiyyəti seçilən mürəkkəb dərman toplusu ilə deyil, xəstənin xüsusiyyətləri və xəstəliyin gedişini, əsas və yanaşı gedən xəstəlikləri nəzərə alaraq dərman bitkilərinin hər bir xəstəyə uyğun fərdi seçilməsinə əsaslanır. Fitoterapiya təyin edilən zaman aşağıdakı sualları cavablandırmaq mütləqdir: xəstə üçün bu hal hazırda məqsədəuyğundurmu, bu mərhələdə müalicə bazis terapiyanın əsas metodu və ya komponenti hesab olunur. Dərman bitkilərinin müalicəvi təsirləri nəzərə alınmaqla seçilməsi, toplunun tərkibinin yığılması, uşağın yaşı, xəstəliyin dövrü və prosesin aktivliyi nəzərə alınmaqla dozalanmanın təyin edilməsi və müalicə kursunun qeyd olunması Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|