növləri
Manna şiləsi
3,7
45
4,5
15 dəqiqə
Darı şiləsi
3,2
40
4,0
2
1
1
3
1
1
Düyü şiləsi
3,7
45
4,5
6
1
1
1
saat
Perlovi şiləsi
3,7
45
4,5
2 saat
Yarımsuvaşqan şilə
növləri
Manna şiləsi
4,7
55
5,5
15 dəqiqə
Darı şiləsi
4,2
50
5,0
2
1
1
1
saat
Düyü şiləsi
5,2
60
6,0
6
1
1
1
saat
Yulaf şiləsi
3,7
45
4,5
2 saat
Paxlalı bitkilər duzsuz bişirilir, çünki duz bunların yumşal-
masını ləngidir; burada duz axıra yaxın vurulur. Su cod olanda da
paxlalı bitkilərin yumşalmasına mənfi təsir yetirir; belə hallarda
qaynamış sudan istifadə olunması məsləhət görülür. Paxlalı bit-
kilər bişirilən zaman suyun 1 sm paxladan yuxarı durması lazım-
dır; burada paxla bişdikcən və su buxarlandıqcan qaynar su əlavə
edilməlidir ki, proses sürətlənsin. Paxlalı bitkilər qapağı örtülü
qabda bişirilməlidir. Bunların bişməsinin vaxtı növündən və sor-
tundan asılı olaraq 30 dəqiqədən (mərci) 3 saata qədər (lobya)
sürür.
Makaron məmulatı iki üsulda, yəni ya bol miqdar suda (1
kq makaron məmulatına 6-7 litr su), ya da az miqdar suda (1 kq
makaron məmulatına 1,5-2 litr su) bişirilir, bol miqdar suda
bişiriləndə məmulat ələkdən süzülür, az miqdar suda bişiriləndə
isə süzülmür. Bol miqdar su tətbiq ediləndə makaron məmulatı
duzlu qaynar suda bişirilib yumşaq vəziyyətə gətirilir, sonra
aşsüzənə tökülüb həlimi süzülür. Bişən zaman makaron məmulatı
şişir və öz çəkisini 150% artırır.
Az miqdar su tətbiq ediləndə makaron məmulatı qatılaşınca
qaynar suda bişirilir, sonra içinə yağ vurulub qabın qapağı örtülür
və zəif od üstündə bişirilib başa gətirilir. Burada məmulatın çəkisi
200% artır.
131
Makaron məmulatından vermişel 12-15, əriştə 20-30 və
makaron isə 35-50 dəqiqədə bişir.
Makaron məmulatı həm müstəqil xörək, həm də qarnir yeri
verir.
Qarabaşaq şiləsi (diri)
Burada hazırlanmış çiy yaxud qovrulmuş yarma duzlu
qaynar suya tökülüb (norma üzrə) qapağı örtülü qabda bişirilib
qatı vəziyyətə gətirilir və sonra qızdırıcı şkafda yaxud su
hamamında hazır olunca bişirilir. Buxar qazanlarında bu proses
az miqdar buxar vasitəsilə aparılır.
Çiy yarmadan suda şilə bişirilən zaman bunun içinə yağ da
salına bilər.
Qarabaşaq şiləsi ya yağda qızardılmış baş soğanla qatışıq
kərə yağı ilə birlikdə, ya da bərk bişirilib doğranmış yumurta
qatışıq yağ ilə birlikdə süfrəyə verilir. Soyudulmuş qarabaşaq
şiləsi soyuq süd ilə birlikdə süfrəyə verilir.
Diri bişirilmiş qarabaşaq şiləsi müxtəlif xörəklərə qarnir
yeri verir.
Düyü şiləsi (diri)
Birinci üsul. Burada norma üzrə götürülmüş duzlu qaynar
suya yağ salınır (düyünün çəkisinə nisbətən 5-10%) və
hazırlanmış düyü tökülüb daim qarışdıraraq qatılaşınca bişirilir.
Sonra şilə qapağı örtülü qabda qızdırıcı şkafa qoyulub zəif
istilikdə 1 saat müddətində bişirilib başa çatdırılır.
İkinci üsul (süzmə düyü). Burada hazırlanmış düyü bol
miqdar duzlu qaynar suyun (1 kq düyü üçün 6 litr su və 50 q duz)
içinə tökülüb 25-35 dəqiqə bişirilir. Sonra həmin düyü ələkdən
süzülüb qaynar su ilə yuyulur. Bu şilə kərə yağı ilə birlikdə
süfrəyə verilir.
Düyü şiləsi müxtəlif xörəklərə qarnir yeri verir.
132
Qarnir üçün bundan başqa az miqdar suda bişirilmiş düyü
tətbiq edilir. Belə hallarda, düyü birnci üsul üzrə olaraq ət yaxud
toyuq bulyonunda bişirilir.
Südlü düyü şiləsi (suvaşqan yaxud yarimsuvaşqan)
Burada hazırlanmış düyü duzlu qaynar suda 3-5 dəqiqə
qaynadılır, sonra suyu süzülüb üstünə üzlü qaynar süd yaxud su
qatışıqlı süd tökülərək hazır olunca bişirlir.
Hazır düyü şiləsininə şəkər, kərə yağı vurulub süfrəyə
verilir.
Darı şiləsi (diri)
Birinci üsul. Burada hazırlanmış yarma duzlu qaynar suya
tökülüb (norma üzrə) qatılaşınca qaynadılır. Sonra bu şilə qapağı
örtülü qabda olaraq qızdırıcı şkafda
2
1
1
saat ərzində bişirilib başa
çatdırılır.
İkinci üsul (süzülən diri şilə). Burada hazırlanmış yarma bol
miqdar duzlu qaynar suya tökülüb (1 kq yarma üçün 5-6 litr su və
50 q duz) 5-7 dəqiqə qaynadılır, sonra bunun suyu süzülüb içinə
yağ qatılaraq 30-40 dəqiqə ərzində qızdırıcı şkafda bişirilib başa
çatdırılır.
Bu şilə kərə yağı ilə birlikdə süfrəyə verilir. Soyudulmuş
darı yarması soyuq süd ilə də süfrəyə verilə bilər.
Arpa şiləsi (diri)
Burada hazırlanmış yarma duzlu
qaynar suya tökülüb qatılaşınca qayna-
133
dılır, sonra qapağı örtülü qabda 2-3 saat ərzində qızdırıcı şkafda
bişirilib başa çatdırılır.
Şilənin zahiri görünüşü yaxşılaşsın deyə, qaynadıqdan
sonra suyu süzülür və üstünə yenidən təzə qaynar su tökülür.
Bu şilə kərə yağı ilə birlikdə süfrəyə verilir.
Südlü darı şiləsi (suvaşqan yaxud yarımsuvaşqan)
Burada hazırlanmış yarma qaynar südə tökülüb
2
1
1
1
saat
ərzində bişirilir. Hazır olduqdan sonra buna şəkər və kərə yağı
vurulub süfrəyə verilir.
Suvaşqan və yarımsuvaşqan darı yarması habelə suda
bişirilir və şəkər və kərə yağı ilə qatışdırılıb süfrəyə verilir.
Südlü düyü şiləsi (suvaşqan yaxud yarımsuvaşqan)
Burada hazırlanmış düyü duzlu qaynar suda 3-5 dəqiqə
qaynadılır, sonra suyu süzülüb üstünə üzlü qaynar süd yaxud su
qatışıqlı süd tökülərək hazır olunca bişirilir.
Hazır düyü şiləsinə şəkər, kərə yağı vurulub süfrəyə verilir.
Südlü manna şiləsi (suvaşqan yaxud yarımsuvaşqan)
Burada hazırlanmış manna yarması qaynar üzlü südə yaxud
su qarışıqlı südə tökülüb 5 dəqiqə qaynadılır, sonra duz və şəkər
vurulub 7-10 dəqiqə ərzində bişirilir. Süfrəyə verilən zaman
manna şiləsinə kərə yağı əlavə edilir.
Düyü zapekankası
134
Dostları ilə paylaş: |