Landshaftli yer tuzish

Mustaqil o‘rganish uchun savollar 
1.
Tuprog‘i eroziyaga xavfli mintaqalarda ximoyalanadigan maydonlarning 
o‘lchamlari qay tartibda aniqlanadi? 
2.
Sug‘oriladigan xududlardagi kuchli shamol mintaqalarda asosiy o‘rmon polosalari 
necha qatorli bo‘ladi va ular qanday tartibda joylashtiriladi? 
3.
Kuchli shamol esuvchi lalmi mintaqalarda o‘rmon polosalari necha qatorli bo‘ladi 
va ular qanday tartibda joylashtiriladi? 
4.
Joylashtiriladigan o‘rmon polosalarining maydonlari qanday aniqlanadi? 
5.
Hududning eroziyadan ximoyalanganlik darajasi qanday aniqlanadi? 
6.
Joyning mavjud eroziya xaflilik koeffitsienti qanday aniqlanadi? 
7.
Eroziyaga qarshi tadbirlarni qo‘llashda sarflanadigan xarajatlakr miqdorlari qanday 
tartibda aniqlanadi? 
8.
O‘rmon polosalarini joylashtirishning iqtisodiy samaradorligi qanday aniqlanadi? 
9.
Eroziyaga qarshi tadbirlarning iqtisodiy samaradorligini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar 
tizimiga nimalar kiradi? 
10.
Eroziyaga qarshi tadbirlarning iqtisodiy samaradorligi qanday aniqlanadi? 
11.
Eroziyaga qarshi tadbirlarning ekologik samaradorligi nima va u qanday 
aniqlanadi? 
12.
Eroziyaga qarshi kompleks tadbirlar asosida ishlab chiqilgan yer tuzish 
loyihasining yechimlari qanday baholanadi? 
 

---

93 
GLOSSARIY 

avraziya
lotincha – avrausia – bo‘lib, yuvilish – botib ketish ma’nosini anglatadi. 
Dengiz, ko‘l va suv omborlarining to‘lqinlanishi natijasida sohil bo‘ylari yemiriladi. 
Kishilarning shu joylardagi daraxtzorlarni kesishi, o‘t-o‘lanlarning yo‘qotilishi, 
qurilish ishlarini olib borishlari yuvilishga sababchi bo‘ladi. 

antropogen dandshaftlar- 
xususiyatlari inson faoliyati natijasida yuzaga kelgan 
landshaftlar antropogen landshaftlardir va ular o‘zining tabiiy ta’riflarini saqlab
qolgan taqdirda ham o‘zida madaniy o‘simliklar, o‘zgargan tuproq xususiyatlari, 
yer osti va usti suvlari tartibi bo‘yicha «antropogen» mazmun kasb etgan bo‘ladi 

deflyatsiya
– lotincha- defflation so‘zdan olingan bo‘lib shamol ta’sirida tuproq 
zarrachalarining uchishi va siljishi degan ma’noni bildiradi. Shamol ta’sirida kelib 
chiqqan jarayonlar eol deb ataladi, bular havo oqimining aerodinamik kuchi bilan 
o‘lchanadi, bunda tuproqnin bardoshligi va o‘simlik bilan qoplanishi muhim 
ahamiyatga ega. 

karst
(Yugoslaviyadagi yassi tog‘) tabiiy suvlar ta’sirida (er osti va ustki) 
karbonatlar va karbonatsiz jinslar, minerallar (ohaktosh, bo‘r, toshtuz, gips) erishi 
oqibatida yopiq yoki ochiq holatdagi chuqurliklar, ariqlar, o‘yiqlar hosil bo‘lishidir. 
Karst jarayonlari relyefni ustki qismini o‘zgartiradi. 
