M ətbuat: millətin dili, gücü və güzgüsü 2011-2017-ci ILL
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
599
T əəsüf ki, dissertasiyada mühacirət ədəbiyyatı ilə bağlı mülahizələr irəli sürülərkən b əzən elmi mənbələrə yox, daha çox informativ xarakterli məqalələrə istinad edilir. 3.Elmi-t ədqiqat işində bəzən üslub, orfoqrafik nöqsanlara təsadüf edilir. 4.B əzi mənbələrə istinadda yalnışlıqlara yol verilir. Məsələn, Almas İldırımən 100 illik yubileyinin keçirilm əsi haqqında Azərbaycan Respublikasının prezidentinin S ərəncamından sitat gətirilir, lakin mənbə düzgün göstərilmir (s əh.102). 5.İstifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısı mövcud tələblərə uyğun tərtib edilməsi arzu olunandır. Bel əliklə, göstərilən bütün iradların nəzərə alınması və islahı arzu olunur, hesab edirik ki, qeyd olunan qüsurlar elmi t ədqiqat işinin ümumi dəyərinə xələl g ətirmir. Toxunulan problemin gələcəkdə müəllif tərəfindən daha dərindən işlənəcəyinə ümid edərək əsəri müasir tələblərə cavab verən elmi-tədqiqat işi hesab edir v
ə dissertant Ofelya Surxay qızı Müslümovanı göstərilən ixtisaslar üzrə fəlsəfə doktoru adını almağa tamamilə layiq görürəm.
T əranə Əbülfəz qızı Aslanovanın «Mirzə Bala Məmmədzadənin ədəbi-elmi yaradıcılığı» mövzusunda 571.01 – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün t əqdim olunmuş dissertasiyasına opponent
R Ə Y İ 600
İndiki dövrdə milli-mənəvi sərvətimizin, o cümlədən mühacirət irsinin müasir t
ələblər baxımından araşdırılması, dəyərləndirilməsi, təbliği son dərəcə aktual v
ə əhəmiyyətlidir. Xalqımızın tarixində, taleyində silinməz iz qoymuş, türk- islam dünyasında ilk demokratik respublikaya – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə, onun liderl ərinə, istiqlal mücahidlərinin ideya və əməllərinə sovet rejimi və kommu nist ideologiyası kölgə salmağa çalışmış, düşmən münasibət bəsləmiş, hər vasit ə ilə milli dövləti və onun qurucularını unutdurmağa cəhd göstərmişdir. N əticədə Xalq Cümhuriyyətinə aparan mücadilə yolu, Xalq Cümhuriyyətinin elanı, el əcə də bolşeviklərin Azərbaycanda hakimiyyəti ələ keçirməsi faktları tamamilə t əhrif olunmuş tərzdə təqdim edilmiş, Xalq Cümhuriyyətinin timsalında «quldur dövl ət», onun liderlərinin timsalında «düşmən» obrazları yaradılmışdır. Yenidən müst əqilliyini bərpa etmiş Azərbaycan üçün bu tarixi ədalətsizliyin aradan qaldırılması, dövlət quruculuğu və ideoloji prioritetlərin müəyyənləşdirilməsi baxımından zəruridir. Digər tərəfdənsə, qloballaşma şəraitində milli-mənəvi d əyərlərin deqradasiyası təhlükəsinə qarşı mübarizədə örnək tarixi şəxsiyyətlər, onların irsi cəmiyyətin arxalandığı, qidalandığı, istinad etdiyi tükənməz güc və m ənbədir. Bu mənada tədqiqatçı T.Aslanovanın istiqlal mücahidi, istedadlı yazıçı- publisist Mirz ə Bala Məmmədzadənin ədəbi-elmi yaradıcılığına həsr olunmuş dissertas iyası sanballı əsər kimi diqqəti çəkir və mirzəbalaməmmədzadəşünaslığa layiqli töfh ədir.
«M.B.M əmmədzadənin ictimai və publisistik f əaliyyəti», «M.B.M əmmədzadənin ədəbiyyatşünaslıq irsi», «M.B.Məmmədzadənin bədii yaradıcılığı» adlı 3 fəsil 8 bölmədən ibarət dissertasiyanın «Giriş» hissəsində t ədqiqatçı mövzunun aktuallığını – mühacirət irsinin, o cümlədən M.B.M əmmədzadə yaradıcılığının araşdırılması zərurətini tutarlı arqumentlərlə əsaslandırmış, elmi-tədqiqat işinin məqsəd və vəzifələrini konkret müddəalarla diqq
ətə çatdırmış, tədqiqatın elmi yeniliyini vurğulamış, dissertasiyanın praktik 601
əhəmiyyətini, eləcə də aprobasiyasını bəyan etmiş, tədqiqatın obyekti və predmetind ən, işin metodoloji və nəzəri əsaslarından, istifadə etdiyi məxəzlərdən yet ərincə bəhs etmiş, mövzunun tədqiq tarixi və öyrənilməsi vəziyyətini açıqlamış, dissertasiyanın quruluşu haqqında məlumat vermişdir. Dissertasiyanın «M.B.Məmmədzadənin ictimai və publisistik fəaliyyəti» adlı I f əsildə T.Aslanova ədibin həyat yolunu izləyir, ilk yaradıcılığına nəzər salır, mühacir ət dövrü publisistikasının problemlərini təhlil edir, dəyərləndirir. Diqq ətçəkicidir ki, tədqiqatçı toxunduğu temaları dövrün ictimai-siyasi, mədəni və m ətbu həyatında baş verən dəyişikliklər kontekstində araşdırır. Bu da, müəllifə daha obyektiv mühakim ələr yürütməyə, inandırıcı və düzgün qənaətlərə gəlməyə yardım edir. Dissertasiyada M.B.M əmmədzadənin Bakı, İran, Türkiyə, Polşa həyatı və onunla paralel yaradıcılığı xronoloji cəhətdən uğurla, ardıcıl izlənir ki, bu da istiqlal mücahidinin, istedadlı qələm sahibinin həm tərcümeyi-halı, həm də irsi haqqında daha geniş və aydın təsəvvür yaradır. M.B.Məmmədzadə öz yaradıcılığında Azərbaycan milli təfəkkür tərzi və məfkurəsinin formalaşması və inkişafında mühüm xidmətləri olan maarifçi xadimlərinin – M.F.Axundovun, H.Z
ərdabinin, eləcə də Cəmaləddin Əfqaninin və bütün türklərin tərcümanı İsmayıl b əy Qaspiralının tarixi roluna geniş yer ayırmışdır. Təqdirəlayiqdir ki, tədqiqatçı bu mövzunu kifay ət qədər ön plana çəkmiş və problemi ətraflı təhlil etmişdir. Elmi-t ədqiqat işinin «M.B.Məmmədzadənin ədəbiyyatşünaslıq irsi» adlı II f əslində araşdırmaçı Mirzə Balanın klassik ədəbiyyat, folklor irsi, mətbuat tarixi, el əcə də türkologiya sahəsində qələmə aldığı materialları təhlil edir. Dissertant M.B.M əmmədzadə yaradıcılığında mühüm yer tutan bu qəbildən olan əsərlərə d ərindən nüfuz edə bilmiş, onların ideya, məzmun yükünü lazımınca d əyərləndirmişdir. Son nəfəsinədək Azərbaycan istiqlalı uğrunda ideoloji mücadilə aparan M.B.M əmmədzadənin milli qələm sahibləri – Məhəmməd Hadi, Hüseyn Cavid, C əfər Cabbarlı, Əhməd Cavad kimi söz sahiblərinin irsinə müraciət etməsi, Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|