M ətbuat: millətin dili, gücü və güzgüsü 2011-2017-ci ILL
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
605
5. Dissertasiya m ətnində ara-sıra üslub və orfoqrafiya xətalarına da təsadüf edilir.
Ümid edir v ə inanırıq ki, müəllif qüsurları islah edəcək, iradların aradan qaldırılması üçün lazımi addım atacaqdır. Beləliklə, qeyd edilən iradların düz
əlməsinin mümkünlüyünü və elmi-tədqiqat işinin sanbalına, dəyərinə xələl g ətirmədiyini vurğulayaraq, dissertasiyanı kamil əsər hesab edir və dissertant T əranə Əbülfəz qızı Aslanovanı göstərilən ixtisas üzrə fəlsəfə doktoru adına tamamil ə layiq görürəm.
Ülviyy
ə Bəzim qızı Abdullayevanın «Televiziya yaradıcılığının etik normaları» mövzusunda 10.01.10 jurnalistika ixtisası üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün t əqdim olunmuş dissertasiyasına
R Ə Y
Ölk əmizdə kütləvi informasiya vasitələrinin mövcud durumu elmi-tədqiqat işinin aktual, eyni zamanda əhəmiyyətli mövzuya həsr olunduğunu söyləməyə əsas verir. Müst əqil dövlət quruculuğunun ötən illəri ərzində Azərbaycan KİV-inin, o cüml
ədən televiziyanın fəaliyyətində çox ciddi dəyişikliklər baş vermişdir: sovet rejimi v
ə kommunist ideologiyasının hakim olduğu dövrdə formalaşmış müəyyən ç ərçivələr, köhnə iş üslubu və çürük stereotiplər tədricən sıradan çıxmış, «Kütləvi informasiya vasit ələri haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun, digər hüquqi- normativ aktların qəbul edilməsi, senzuranın ləğv olunması ilə sahənin t ərəqqisində yeni perspektivlər açılmışdır. Təkcə onu demək kifayətdir ki, son 21 ild ə dövlət televiziyası ilə yanaşı respublika əhəmiyyətli 6 özəl telekanal, çox sayda yerli telekanallar f əaliyyətə başlamışdır. Belə demək mümkünsə, bu sıçrayışlı inkişaf heç şübhəsiz ki, özü ilə çox ciddi problemlər də gətirmişdir: yeni
606
format axtarışı, özünü təsdiq etmək, auditoriya qazanmaq üçün amansız rəqabət, reytinq mübariz əsi bəzən fəsadlarla müşayiət olunur. Digər tərəfdən strateji, iqtisadi baxımdan müxtəlif dövlətlərin daim diqqətini çəkən, eləcə də fərqli xarici ideoloji- siyasi axın və cərəyanların, dini konvensiyaların maraq dairəsində olan müst
əqil Azərbaycanın teleməkanı son dərəcə həssas və məsuliyyətli münasibət t ələb edir. Bütün sadaladığımız faktorlar bir tərəfdən həyat və təfəkkür tərzimizdən, ad ət-ənənələrimizdən, milli, dini dəyərlərimizdən qaynaqlanan etik normalara riay ət etmək, digər tərəfdən müasir dünya ilə ayaqlaşmaq, onun nəbzini tutmaqla ir əliləmək zərurətini bir daha təsdiqləyir. Bu baxımdan Ü.Abdullayevanın jurnalist etikasının həm cəmiyyət həyatında, həm də elmi-nəzəri ədəbiyyatda yerinin və rolunun mü əyyənləşdirilməsinə, dəyərləndirilməsinə həsr olunmuş dissertasiyası kamil
əsər kimi diqqəti çəkir. Dissertasiya «Giriş»dən, «Televiziya jurnalistikası və etik normalar: konseptual struktur», «Televiziya yaradıcılığında etik meyarların formalaşması», «Peşə etikası və telejurnalistin cəmiyyət qarşısında məsuliyyəti» adlı 3 fəsildən, «N əticə»dən və «İstifadə edilmiş ədəbiyyat siyahısı»ndan ibarətdir. Fikrimizcə, dissertasiyanın strukturu elmi-tədqiqat işinin sanballı əsər kimi ərsəyə gəlməsi üçün tam z əmin yaratmış və müəllif istəyinə uğurla imza atmışdır. «Giriş»də Ü.Abdullayeva mövzunun aktuallığını – etik normaların elmi- n əzəri və praktik baxımdan araşdırılması zərurətini tutarlı dəlillərlə əsaslandırır. Ölk əmizdə KİV-in hüquqi bazasının xeyli dərəcədə formalaşdığı halda, televiziyada etik norma v ə etik davranış qaydalarının müasir tələblərə tam cavab verm ədiyini, lakin bu istiqamətdə müəyyən tədbirlərin həyata keçirildiyini qeyd ed ən dissertant ayrı-ayrı kanalların timsalında nəzərəçarpan dəyişikliklərə də diqq əti çəkir. Tədqiqatçı «Giriş»də həmçinin elmi-tədqiqat işinin məqsəd və v əzifələrini konkret müddəalarla bəyan etmiş, tədqiqatın elmi yeniliyini vurğulamış, dissertasiyanın nəzəri və praktik əhəmiyyətindən ətraflı söz açmış,
607
t ədqiqatın predmetindən, metodlarından, istifadə etdiyi məxəzlərdən yetərincə bəhs etmiş, dissertasiyanın quruluşunu diqqətə çatdırmışdır. «Televiziya jurnalistikası və etik normalar: konseptual struktur» adlı I f əsildə dissertant teleyaradıcılıqda hüquqi və etik normaların qarşılıqlı əlaqəsindən, ekran etikasının səciyyəvi xüsusiyyətlərindən, ona verilən tələblərdən ətraflı bəhs edir. T
əqdirəlayiqdir ki, Ü.Abdullayeva tədqiqat prosesində jurnalistikanın aktual probleml
ərinə, o cümlədən telejurnalistikada etik normalara dair məsələlərə həsr olunmuş mövcud elmi-nəzəri ədəbiyyata müraciət etməklə yanaşı, mövzu ilə bağlı öz fikir v ə mülahizələrini də cəsarətlə irəli sürür, konkret nümunələrlə mövqeyini əsaslandırır. Bu nöqteyi-nəzərdən onun «ANS», «Lider», «ATV» və digər kanalların populyar formatlarında problemlə əlaqədar özünü daha qabarıq göstərən epizodlara – etik normalara riay ət olunmaması faktlarına diqqəti çəkməsi və professionallıqla dəyərləndirməsi nəzəri cəlb edir. «Televiziya yaradıcılığında etik meyarların formalaşması» adlı II fəsildə etik normalar v ə prinsiplərin teleməkanda formalaşması prosesi izlənilir, təhlil edilir, bu sah ədəki problemlər, uğurlar qeyd olunur, dəyərləndirilir. Dissertant bu problemd ən – teleməkanda etik meyarların formalaşmasından bəhs edərkən haqlı olaraq beyn əlxalq təcrübə və Azərbaycan teleməkanında mövcud vəziyyətlə bağlı paralell ər aparır, müqayisələr edir, dünyanın nüfuzlu telekanallarında artıq kodeks, qaydalar toplusu şəklində formalaşmış etik normalara ölkə televiziyasında da riayət olunması zərurətini əsaslandırır. Dissertant beynəlxalq təcrübədə formalaşmış etik norma v ə prinsipləri diqqətlə qruplaşdıraraq tezislər şəklində təqdim və şərh edir, h əmin prinsiplərə riayət olunmasını şərtləndirən faktorları nəzərə çatdırır. Haqqında bəhs etdiyimiz II fəsildə dissertant «xəbərləri birinci əhəmiyyətli telem
əhsul» hesab edir və haqlı olaraq xəbər verilişlərində etik normalara daha çox diqq
ət yetirir. Xəbərlərin dünya teleməkanında və Azərbaycan televiziyasında t əqdimatını konkret nümunələr və müqayisələr şəklində diqqətə çatdıran, təhlil ed ən, münasibət bildirən, fikirlərini elmi-nəzəri baxımdan əsaslandıran Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|