13
II BOB. INVESTITSIYA LOYIHALARI TAHLILI
KONSEPSIYASI
2.1. Loyiha va uning asosiy komponentlari
Investitsiya loyihasiga turli adabiyotlarda turlicha taʼriflar berilgan.
Oddiy qilib aytganda loyiha cheklangan vaqt davomida hamda
belgilangan budjet bilan oldinga qo‘yilgan maqsadlarga erishishga
xizmat qiluvchi o‘zaro bog‘langan tadbirlar majmuidir. АQSHdagi
nufuzli Loyiha boshqaruvi instituti (PMI)ning
PMI PMBOK
yo‘riqnomasida “Loyiha – bu vaqtinchalik korxona bo‘lib, u noyob
mahsulot, xizmat yoki natijaga olib keladi”
2
,- deb taʼrif berilgan.
Demak, loyihada ko‘zda tutilgan mahsulot noyob bo‘lishi lozim.
Hozirgi globallashuv sharoitida iqtisodiyot, jamiyat, innovatsiya va
boshqa barcha sohalarni rivojlanishi pishiq- puxta loyihalarni ishlab
chiqish va samarali amalga oshirishga bog‘liq.
Shuning uchun ham
loyiha va uni tahlili hamda boshqarishga barcha boshqaruv tizimlari,
moliya institutlari, tadbirkorlar hamjihatlikda masʼul bo‘lmoqda.
Loyihalar tahlili
bilimi
• Tijorat banklari va boshqa moliya institulari uchun mutaxassislari
uchun
• Vazirlik va boshqa davlat idoralari uchun
• Investorlar uchun
•
Tadbirkorlar uchun
• Olimlar va boshqa soha vakillari uchun zarur bo‘lgan bilimga
aylandi.
Insonni Marsga yoki oyga uchishi,
makro va mikro iqtisdiyotni
barqaror rivojlantirish yoxud barcha soha tizimini rivojlantirish
loyihani ishlab chiqish va malakali tahlil qilishni talab etadi.
Loyihaning asosiy elementlari quyidagilardir:
Loyiha atamasi bilan quyidagi tushunchalar o‘zaro bog‘langan:
•
loyiha davri (bosqichi);
•
loyiha tahlili;
•
loyiha boshqaruvi/menejmenti;
•
loyihani moliyalashtirish.
2
A Guide to the Project Management Body of Knowledge, Fifth Edition,
Project Management
Institute, 2013 ISBN: 9781935589679