M. T. Do’stova B. X. Xo`janiyozova

9.
 
Tabiiy resurslardan turg’un foydalanish 
Maydondan “turg’un” foydalanish degani xo’jalik ishlarini shunday olib 
borish zarurki bio xilma-xillikga zarar yetkazmasdan. Bu xsusan qishloq 
xo’jaligi va o’rmonchilikga nisbatan dolzarb hisoblanadi. O’rmonchilik 
ishlarida 
turg’un 
“boshqarish” o’rmon ekosistemasiga shikast 
yetkazmaslik va uni bio xilma-xilligini saqlab qolish tushuniladi. Bunda 
asosan katta o’rmon massivlarida daraxtlar kesilganda yalang’oq bo’lib 
qolmasligi, bundan tashqari o’rmonzorlardagi muhim biotoplar va iqlimni 
boshqaruv funktsiyalarini saqlab qolishga e’tibor beriladi. Bu xildagi 
ehtiyotkorliklarga qaramasdan, o’rmonchilik faoliyati atmosfera tarkibiga 
va iqlim xususiyatiga planeta miqyosida o’z aksini topadi. Hisob kitoblar 
shuni ko’rsatadiki agar o’rmonzorlarga boy mamlakatlardagi yog’och 
tayorlash maqsadida kesish maydonlrini 30-40% ga qisqarganda unda 
atmosferadagi SO
2
ni o’sishi to’laligicha to’xtatilardi. 

---

224 
Qishloq xo’jaligidan turg’un va ratsional foydalanmaslik tuproq 
eroziyalanish jarayonini kuchaytiradi, bio xilma-xillikni kamaytiradi: 
ximikatlardan noratsional foydalanish, irigatsion rejimlarni buzishlar, 
hosilni yig’ishtirgandan so’ng yerga mollarni kiritmaslik, har xil qishloq 
xo’jaligi uchun zarur o’simlik, daraxtlar va butazorlarni kerakli nisbatda 
foydalanmaslik va hokazolar hisoblangadi.
O’rmon va qishloq xo’jaligidan foydalanishni ratsional ekologik 
dasturlarini ishlab chiqarish bio xilma-xillikni saqlab qolishga katta 
ahmiyatga ega.
XII –bob .Bioxilma-xillikni kamayishi oldini olish amaliy yechimi 
Amaliy muammolarni yechishda berilganlar bazasi va 
geoinformatsion sistemalarni (GIS) yaratish va foydalanish.