www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
140
qarĢıdurma yaranır. O cümlədən, ayrı-ayrı dövlətlər və ya
bütövlükdə dünya maraqları arasında münaqiĢələr yaranır.
Bununla bərabər, etiraf etməliyəm ki, bu münaqiĢələr həmiĢə olub
və olacaq. Əgər bu münaqiĢələr olmasaydı, cəmiyyətin dialektik
inkiĢafı olmazdı. DüĢünürəm ki, biz alimlərin, ədəbiyyatĢünasların
hədəfimiz cəmiyyətin əbədi mənalara, əbədi ideyalara, dünən
səsləndiyi kimi, ―Dünya Allahın adıdır‖ fikrinə meyllənməsi üçün
çalıĢmaq olmalıdır. Xristian dininin daĢıdığı mərhəmət ideyası
çoxlarını birləĢdirdi. Ədalət ideyasını daĢıyan islam dini də
çoxlarını birləĢdirib. Qeyd edək ki, tarixi inkiĢafın ayrı-ayrı
dövrlərində bunlar müxtəlif cür baĢ vermiĢdir. Mənə elə gəlir ki,
müasir dövrdə bu humanitar aspekt, humanitar anlayıĢlar müəyyən
münaqiĢələrdən xilas olmağa kömək edə bilər. O zaman XXI əsrin
əvvəllərində norveçli Anders Breyvik adlı Ģəxsin törətdiyinə bənzər
cinayətlər olmaz. O, günahsız insanların öldürülməsi kimi dəhĢətli,
müdhiĢ cinayətini digər mədəniyyətlərlə yanaĢı yaĢamağa öz etirazı
kimi bəyan etdi.
Müasir dövrün mürəkkəblikləri unudulmuĢ haqq-ədalət ideyaları ilə
bağlıdır. Onlar haqq-ədalətin özündən yox, onun Ģərhindən asılı
olmağa baĢladılar. Və əgər hələ də bu Ģərhlər ümumbəĢəri
dəyərlərdən yox, maddi rifahdan və ya baĢqa dəyərlərin rəyindən
asılı olacaqsa, təəssüf ki, bu münaqiĢələr yaranmaqda davam
edəcəkdir. Yalnız Avropa və ġərq mədəniyyətinin yox, hər bir
mədəniyyətin əsasını təĢkil edən baza anlayıĢları bəĢəriyyəti xilas
edə bilər. Yalnız onlar insanların bir dövlətdə, bir məkanda birgə
yaĢamalarına imkan yarada bilər. Bu, müasir dünyada alimlərin,
siyasətçilərin, ayrı-ayrı insanların, ictimai təĢkilatların can atmalı
olduğu həmin məna, həmin ideyadır.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
141
ÇıxıĢımı Fitscerald Skottun bir məqaləsində yazdığı dahiyanə fikri
ilə bitirmək istəyirəm: ―Çoxdan anlamaq lazımdır ki, bu dünyada
hər Ģey ümidsizdir, ancaq onu dəyiĢmək üçün qətiyyəti itirməmək
lazımdır.‖
Nərgiz PaĢayeva,
professor. Moskva Dövlət Universiteti Bakı filialının rektoru
―
SĠuQGH” təĢəbbüsü multikulturalizm prosesinin
mexanizmi kimi
Sosial elmlər sahəsində çalıĢan müəlliflərin mübahisələrinə səbəb
olan elmi debatlar arasında sivilizasiyaların insan Ģüurunun,
cəmiyyətlərin, eləcə də dövlətlərin inkiĢafında rolunun mühümlüyü
mövzusu xüsusi yer tutur. Samuil Hantinqtonun ―Sivilizasiyaların
toqquĢması‖ adlı məĢhur məqaləsindən sonra bu nəzəriyyə təkcə
alimlərin deyil, bir çox nüfuzlu siyasətçilərin də gündəliyində
prioritet məsələlərdən birinə çevrildi. Faktiki olaraq, son zamanlar
biz dünya ölkələrinin böyük bir qismində Ġslamofobiya zəminində
dini simvollara qarĢı hücumlarla tez-tez rastlaĢmaqdayıq. Təəssüf
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
142
ki, Ġslamofobiya fenomeni öz növbəsində baĢqa bir neqativ təzahür
olan, ən baĢlıcası isə, müsəlman ölkələrinin milli maraqlarına cavab
verməyən Vesternfobiya hallarının da geniĢlənməsinə gətirib
çıxarır.
Gənclər Sivilizasiyaların Ġttifaqı uğrunda layihəsi 2007-ci ildə Ġslam
ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı yanında üzv qurum statusuna malik olan
Dialoq və ƏməkdaĢlıq uğrunda Ġslam Konfransı Gənclər Forumu
tərəfindən BMT-nin eyniadlı proqramında gənclərin iĢtirakını təmin
etmək məqsədilə təklif olunmuĢdu. Layihə çərçivəsində Heydər
Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və ĠSESKO-nun
XoĢməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın ev sahibliyi ilə
həmin ilin payızında Bakı Ģəhərində ―Gənclərin Sivilizasiyası
DüĢərgəsi‖ və ―Nəsillərarası Beynəlxalq Konfrans‖ keçirilmiĢdir.
2012-ci ilin aprel ayında keçirilən tədbirdə Sivilizasiyaların Ġttifaqı
Uğrunda Qlobal Gənclər Hərəkatı (SĠuQGH) yaradılmaqla bu
layihə nəticədə institusional xarakter almıĢdır.
Adı çəkilən layihənin əsas məqsədi qərar qəbul etməyə səlahiyyəti
olan nüfuzlu siyasətçilər üçün iĢlək platforma yaratmaq, bu
platformanın vasitəsilə dini və mədəni qarĢılıqlı anlaĢma
sahəsindəki mövcud stereotipləri aradan qaldırmaq və bunun
gələcək perspektivdə institutlaĢmasına, xüsusən də bu prosesdə
gənclərin fəallığına nail olmaqdır.
Hərəkatın əsas komponentlərindən biri olan Gənc Çevik Qrupu
müxtəlif ölkələri, mədəniyyətləri və dinləri təmsil edən gənc
liderlərlərdən ibarət olmaqla, dini və mədəni fobiya zəminində
yaranmıĢ böhranların həll edilməsi iĢinə töhfə vermək məqsədi
güdür. Perspektivdə yaxĢı təlim keçmiĢ qruplar dünyanın müxtəlif
yerlərində yarana biləcək böhranlı vəziyyətlərin həll edilməsi üçün
müvafiq bölgələrə də göndərilə bilər.