www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
149
Görünür ki, qloballaĢma dövründə heç bir ölkə multikulturalizmin
təsirindən yan keçə bilməz. Lakin inkiĢaf etmiĢ cəmiyyət öz
mədəni, milli və mənəvi dəyərlərini mümkün olan dərin
deformasiyalardan qoruyaraq böyük dəyiĢiklər dövrünün çağırıĢına
adekvat cavab verməlidir.
Etibar Babayev,
dosent. Bakı Slavyan Universiteti
Qazaxıstanda mədəniyyətlərin dialoqu
Hörmətli sədr! Xanımlar və cənablar! Ġlk öncə icazənizlə,
YUNESKO iĢləri üzrə Qazaxıstan Milli komissiyasının
məsul katibi
adından bu mühüm forumun təĢkilatçılarına minnətdarlığımı
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
150
bildirim və yüksək hazırlıq səviyyəsini qeyd edim. Həmçinin qeyd
etmək istərdim ki, Qazaxıstan Respublikası əsrlər boyu əldə
olunmuĢ mədəni, tarixi və dil irsinin birləĢdirdiyi Azərbaycan və
Rusiyanın təĢəbbüslərini daim dəstəkləyir və bu iĢə səs verir.
Dəyirmi masanın mövzusu ölkələrimizdə aparılan multikulturalizm
siyasəti kontekstində ümumi səylərimizi birləĢdirir. Öz növbəsində,
bu siyasət 20 il qabaq böyük qardaĢlıq ölkəsinin bölünməsinin
analitik nəticəsi olmuĢdur.
Bu gün biz tolerantlıq prinsipləri və mədəni müxtəlifliyə hörmətə
əsaslanan yeni sivilizasiyalar və mədəniyyətlərə baĢqa bir alternativ
qəbul etməyən bir cəmiyyətdə yaĢayırıq. Hazırkı dövrdə bu,
dünyada baĢ verən proseslərin və modelləĢmənin effektli
tədbirlərinin nəticələrinin tam Ģəkildə anlaĢılması üçün mühüm
Ģərtdir. Hesab edirəm ki, dünya xalqları arasında sülh və barıĢıq
ideyalarının irəliləyiĢində və mədəni müxtəlifliyin inkiĢafında əsas
rolu məhz YUNESKO, ĠSSESKO, Türksoy kimi nüfuzlu təĢkilatlar
oynamalıdır. Bu təĢkilatlar irqindən, cinsindən, dilindən və dinindən
asılı olmayaraq, bütün xalqlar üçün ümumi hörmət və ədalətin
təmin olunması məqsədilə xalqlararası əməkdaĢlığın geniĢlənməsi
və sosial birliyə yardım ücün vacib olan bütün ehtiyatlara və
vasitələrə malikdir. Belə fəaliyyət bütün dünyada sülhün
qorunmasına ən yaxĢı zəmanətlərdən biridir. Bununla bərabər,
qənaətcil dünyanın qurulması və dünya birliyini təĢkil edən
xalqların əməkdaĢlığının inkiĢafı üçün hər bir insanın dünyadakı
unikal məsuliyyətini də unutmaq olmaz. Hər bir dövlət üçün əsas
çağırıĢ bu vacib məsələni vətəndaĢların Ģüuruna yerləĢdirə bilmək,
gənc nəsli tolerantlıq və bərabərlik ruhunda tərbiyə etməkdən
ibarətdir. Millətlərarası sülh və razılıq göydən enəcək nəsnələr
deyil, dövlətin gündəlik siyasət və təcrübəsinin və bizim hamımızın
əldə etdiyimiz nəticələrdir.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
151
Yəqin ki, sizlərdən bir çoxunuz Qazaxıstanın istər milli, istərsə də
beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların
yaxınlaĢması sahəsindəki fəaliyyətindən xəbərdarsınız.
Müstəqillik illərində ölkədə etnik və dini bərabərliyinin effektiv-
hüquqi bazası yaradılmıĢdır. Bu bazanın əsasını Qazaxıstanda
yaĢayan xalqların dini etiqad və dil azadlığı haqqındakı qanunları
təĢkil edir.
Ötən il qəbul edilmiĢ milli vəhdət doktrinası bu sahədə vacib addım
oldu. Qazaxıstanda yaĢayan xalqların konstitusuya statusuna malik
olan assambleyası ölkəmizdə millətlərarası saziĢin baza institutuna
çevrilmiĢdir. Bu institutun tərkibinə 820 etnomədəni birlik daxildir.
2003-cü ildən etibarən ölkənin paytaxtı Astana qlobal dinlərarası
dialoq mərkəzinə çevrilmiĢdir. Dünya dinlərinin və ənənəvi dinlərin
liderlərinin, müxtəlif dinlərə mənsub nümayəndələrin 2003, 2006 və
2009-cu illərdə Qazaxıstan Respublikasının prezidenti Nursultan
Nazarbayevin təĢəbbüsü ilə dəyirmi masa arxasında görüĢlər
Ģəklində keçirilən qurultaylarında sülhün bərqərar olması ideyası
tolerantlıq və yüzillik bəĢəri dəyərlərin prinsipləri əsasında öz
praktiki təcəssümünü təcəsümünü tapır.
Qazaxıstanın da iĢtirakçısı olduğu sonuncu təĢəbbüslərdən biri
beynəlxalq mədəniyyətlərin yaxınlaĢması forumudur. Ötən il
YUNESKO tərəfindən keçirilən bu forum dünya xalqlarının
qarĢılıqlı anlayıĢ çağırıĢlarını yeni baxıĢ bucağından görməsinə
səbəb oldu. Sirr deyil ki, xalqlar bu problemlərlə tez-tez üzləĢir və
maneləri dəf etmək yolları barədə suallar ortaya çıxır. Son dərəcə
aktual olan bu çağırıĢ YUNESKO-nun iĢtirakçısı ölkələrind geniĢ
əks-səda doğurdu. Bütün dünya üzrə mədəniyyətlərin beynəlxalq
yaxınlaĢmasına yönəlmiĢ minə qədər tədbir keçirildi. Bu, milli və