MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O, Rusiya iqtisadiyyatına necə təsir etdi
www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 74 74 radioqram göndərdi: ―Quyu bütün qaydalara uyğun olaraq əməlli-başlı fontan vurur‖. Ən qəribə teleqramı isə Fərman Nikita Xruşşova göndərmişdi: ―Mən nefti tapdım. Bax belə. Salmanov‖. Bundan sonra kəşflər bir-birinin ardınca düzüldü: Mamontov, Meqion, Pravdinski, Ust-Balık, Surqut, Fyodorov, Urenqoy, Yamburq və başqa iri yataqlar açıldı. Hər neft yatağı fontan vurduqca Salmanov haqqında fikirlər müsbət istiqamətdə tamamilə dəyişir, o, irəliləyir, rəqibləri isə məğlub olurdu. 1962-64-cü illərdə Salmanov Ust-Balık neft kəşfiyyatı ekspedisiyasının (NKE) baş geoloqu, 1964-cü ildən isə Pravdinski NKE-nin rəhbəri olur. 1970-ci ildə o, Baş Tümen Sənaye-Geoloji İdarəsinin rəisi Y. Ervyenin müavini, neft və qaz üzrə baş geoloq, 1978-ci ildə isə ―Baştümengeologiya‖nın rəhbəri təyin olunur. O, Rusiya iqtisadiyyatına necə təsir etdi? 1970-ci illərdə SSRİ enerji böhranı ilə üz-üzə idi. Artıq o illərdə xüsusi çəkiyə malik olan Salmanovla rəhbərlik hər bir variantda razılaşmalı olurdu. Qərb Sibir və Tümen vilayətlərinin neft ehtiyatları barəsində dediyi proqnozların düz çıxması mərkəzə böhranın qarşısını almaq üçün çox böyük kömək etdi. Bu həm də iqtisadiyyatın yenidən bərpası demək idi. Sonradan onun tapıntıları ―Qazprom‖, ―Sibneft‖, ―Rosneft‖ kimi nəhəng şirkətlərə gəlir gətirir. SSRİ-nin çöküşünə az qalmış Sibir neftinin atası Moskvaya dəvət edilir. Burada rəhbər vəzifələrə, hətta neft sənayesi nazirinin müavini postuna da yüksəlir. İttifaq dağılandan www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 75 sonra geologiya sahəsinin dövlətin əlindən çıxıb özəl biznes layihələrinin tabeliyinə keçməsi görən Salmanov böyük təcrübəsindən istifadə edərək 1992-ci ildə özünün ―Rosplan‖ şirkətini yaradır və maksimal qazma səviyyəsi 3500-dən 5000 metrə qədər olan çətin yataqların işlənməsi ilə məşğul olmağa başlayır. Samotlor və Urenqoy kimi iri yataqlarda ehtiyatları daha dərin qatlarda axtarmağa çalışır. 2002-ci ildən F. Salmanov ―İtera‖ MMC Direktorlar Şurası sədrinin müşaviri, ―Yuqnefteqaz‖ MMC Direktorlar Şurasının sədri vəzifələrində işləyir. Onun rəhbərliyi altında ―Rosplan İnterneşnl‖də Yeni Urenqoy və Şərqi Urenqoy yataqlarında dərin qatların öyrənilməsi başa çatdırır və ilk dəfə olaraq qaz, kondensat və neft hasilatı üçün işlənilir. F. Salmanov ömrünün son günlərinə qədər ―İtera‖ şirkətində Kalmıkiya Respublikasında neft və qaz ehtiyatlarının axtarış və kəşfiyyatı ilə məşğul olur. Fərman Salmanov 2007-ci il martın 31-də uzunsürən xəstəlikdən sonra 76 yaşında dünyasını dəyişmiş və Moskvada Vaqankov qəbiristanlığında dəfn edilir. Salmanov və Azərbaycan Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvi, neft hasilatı və qazma üsulları barədə ondan artıq monoqrafiyanın müəllifi olan Salmanovun ömrü Sibir, Tümen, Moskva ilə bağlı olsa da o Azərbaycan üçün heç zaman yad olmayıb. İstər rəsmi dövlət dairələri, istərsə də Azərbaycan və Rusiya Elmlər Akademiyaları arasındakı münasibətlərdə Salmanov hər zaman Azərbaycan alimi kimi xatırlanıb. Mərhum öz vəsiyyətinə uyğun olaraq Vaqankov qəbiristanlığında dəfn www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 76 76 edilib. Lakin əsas fakt budur ki, o bu gün də Azərbaycan elmi və neft sənayesi üçün ―dəfn edilməyib.‖ www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 77 Sovet atom bombasının yaradıcılarından biri, külü Bakıda dəfn edilən gizli azərbaycanlı alim... O, uşaq olarkən bir qaraçı təsadüfən onun falına baxır və gələcəyi haqqında iki nişan verir: birincisi, onu deyir ki, gələcəkdə böyük alim olacaqsan. Sonra da düz 90 il yaşında vəfat edəcəyini söyləyir. nədənsə bu sözlər sonradan böyük alim olan, kimya, nüvə reaktorları sahəsində ən peşəkar mütəxəssislərdən olan Abbas Çayxorskinin əbədi olaraq yaddaşında qalır. Barəsində danışacağımız adam qədim Göyçədə doğulub sonradan bütün SSRİ-nin ―atom‖una nəzarət edən akademik Abbas Çayxorskidir. SSRİ nüvə reaktorlarının qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının sədri (1969-1981), neptunium elementinin kimyası sahəsində dünya şöhrətli tədqiqatçı, kimya elmləri doktoru Abbas Çayxorski 1917-ci ildə indiki Basarkeçər qəzasının Çaxırlı kəndində anadan olub. 1908-ci ildən sonra ailə əvvəlcə Ağdama, oradan da Ağdaşa köçür. Gələcək alimin uşaqlıq və yeniyetməlik illəri Ağdaşda keçir, o, burada orta məktəbi bitirir, sonra Bakıda texnikuma daxil olur, ali təhsilini isə 1939-cu ildən başlayaraq Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsində alır. Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|