MahġRƏ naği qizi çapar kazimli

____________________ ƏdəbiyyatĢünaslığa xidmət əzmi ilə 
 
 
75 
Abbas  Zamanovun  ötən  əsrin  50-ci  illəri  ilə  bağlı  tərcü-
meyi-halının  real  mənzərəsini  verən  Kamran müəllim bu sualı 
da  doğru  olaraq  belə  cavablandırır:  xalq  sevgisi,  ziyalılıq 
etalonu,  mübarizlik  keyfiyyəti  və  döyüşkənlik  xarakteri.  Əs-
lində  bütün  bunlar  həm  də  Abbas  Zamanovun  xatırladığımız 
məşhur çıxışının energetik mənbələri idi! 
Professor  Abbas  Zamanov  50  il  yorulmaq  bilmədən  ya-
zıb-yaratmışdır.  Kamran  müəllim  özünün  “Müasirləri  Abbas 
Zamanov  haqqında”  məqaləsində  ustadının  eyniadlı  kitabını 
görkəmli alimin öz sözü və öz dili ilə ona qoyulmuş layiqli bir 
abidə hesab edir. Kamran müəllimin təqdimatından belə aydın 
olur  ki,  respublikamızın  ən  nəhəng  alimlərindən  akademik  İsa 
Həbibbəyli Abbas müəllimi Azərbaycanda yaşayan dünya ada-
mı kimi, xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə fədakar şəxsiyyət kimi, 
xalq  yazıçısı  Anar  bənzərsiz  insan  kimi,  xalq  yazıçısı  Elçin 
tükənməz  həyat  eşqi  olan  bir  şəxsiyyət  kimi,  akademik  Bəkir 
Nəbiyev  elm  fədaisi,  yorulmaz  müəllim,  qeyrətli  vətəndaş  ki-
mi,  professorlar  Yaşar  Qarayev  və  Şamil  Salmanov  insanları, 
nəsilləri və əsrləri bir-biri ilə görüşdürən şəxsiyyət kimi, Alma-
niyada yaşayan Əhməd Şmide böyük dostum kimi, Azərbaycan 
MEA-nın  müxbir  üzvü  Tofiq  Hacıyev  millətin  böyük  oğlu 
kimi,  professor  Yusif  Seyidov  cəsarətli  adam  kimi,  professor 
Pənah  Xəlilov  igid,  fədakar  vətənpərvər,  sözün  yüksək  məna-
sında əsl millətçi vətəndaş, həm də ölkədən-ölkəyə keçən mə-
dəniyyət,  mənəviyyat  yükünün  möhtəşəm  dayağı  kimi,  pro-
fessor  Əli  Yavuz  Akpinar  təmizlik,  düzlük,  həqiqət  etalonu 
kimi,  professor  Şamil  Qurbanov  möhkəm  bir  şəxsiyyət  kimi, 
professor  Xeyrulla  Məmmədov  “qayğı”  sözünün  çərçivəsinə 
sığmayan  insan  kimi,  professor  Qəzənfər  Paşayev  əlçatmaz 
şəxsiyyət kimi, professor Qara Namazov təəssübkeş, vətənpər-
vər,  türksevər  və  xeyirxah  insan  kimi,  Türkiyə  Radiosunun 
Azərbaycan  bölməsinin  rəhbəri  Seyfəddin  Altaylı  mübarək 
şəxsiyyət  kimi,  professor  İsmayıl  Vəliyev  qətiyyətli  şəxsiyyət 
kimi,  professor  Nizaməddin  Şəmsizadə  qeyrət,  mərdlik  və 

---

Mahirə Nağı qızı, Çapar Kazımlı
 ______________________  
 
 
76 
cəsarət  məktəbi  kimi,  tarix  elmləri  namizədi  Ataxan  Paşayev 
əzizimiz, müəllimimiz kimi dəyərləndirmişlər. Bunlardan əlavə 
Sirus  Təbrizlinin  “Azadlığa  toxum  əkir”,  Xeyrulla  Əliyevin 
”Azərbaycanın  elm  və  mədəniyyət  səfiri”,  İsmixan  Bayramo-
vun  “Alov  saçan  sətirlər”,  Şamil  Zamanın  “Bizim  Abbas 
müəllim“, Xanəli Kərimovun “Yerin məlum, Abbas müəllim”, 
Nazim  Rizvanın  “Su  gələr  arxa  gedər,  insan  qalar  dünyada”, 
Bəxtiyar Məmmədzadənin  “A. F.  Zamanov: fəal  mövqe, aktiv 
ömür”,  Qulam  Sadıqzadənin  ”Xeyirxah  insan,  yorulmaz  təd-
qiqatçı”, Gülşən Əliyevanın “Vətəndaş alimin qeyrəti və cəsa-
rəti”,  Azər  Abdullayevin  “Abbas  Zamanov  cəsarəti”,  Əli  Şa-
milin  “Reallığı  nəzərə  alan  insan”,  Ağasən  Bədəlzadənin  “O, 
insan  münasibətlərini  adiləşdirirdi”,  Zahirə  Bilal  qızının 
“Kövrək  xatirə”,  Lalə  Əliyevanın  “Nə  yaxşı  ki,  siz  vardınız, 
Abbas  müəllim...”,  Musa  Quliyevin  “Abbas  Zamanov  həqiqi 
vətənpərvər  və  görkəmli  alimdir”  məqalələrini  nəzərdən  keçi-
rən  Kamran  Əliyev  bunların  ən  dərin  səmimi  hisslərlə  ifadə 
edildiyini göstərir. 
K.Əliyev Abbas Zamanovun həyat və yaradıcılığının öy-
rənilməsində xüsusi xidmətləri olan filologiya üzrə fəlsəfə dok-
torları  Fərqanə  Kazımova  və  Gülgün  Rzayevanın  da  gördüyü 
işləri bir qədər geniş şəkildə üzə çıxarır və yüksək qiymətlən-
dirir.  
Abbas Zamanov yaşadığı ömür ərzində övlada övlad payı-
nı, nəvəyə nəvə  payını, tələbəyə tələbə payını, müəllimə müəl-
lim  payını,  dosta  dost  payını,  qələmdaşa  qələmdaş  payını,  ən 
başlıcası  isə  millətə  millət  payını  heç  vaxt  əsirgəməyib.  Bu 
paydan  Kamran  Əliyevin  də  qismətinə  düşən  doktorluğudur, 
professorluğudur,  kitablarıdır,  məqalələridir.  Çünki  Kamran 
müəllimin özünün dediyi kimi, Abbas Zamanov olmasaydı, mən 
də qeyri -sadəcə kənd müəllimləri içərisində yaddan çıxmışdım. 
Nəsillərin  mənəvi  tərbiyəsində  bu  etirafın  əvəzsiz  ro-
lundan danışmaq elə bilirik artıqdır. 
 

---

____________________ ƏdəbiyyatĢünaslığa xidmət əzmi ilə 
 
 
77 
EPOS POETĠKASINA DAĠR  
FUNDAMENTAL MONOQRAFĠYA 
 
Filologiya  elmləri  doktoru,  professor  Kamran  Əliyev 
Azərbaycan  filologiyasının  inkişafı  naminə  ağlını  və  ziyasını 
qətrə-qətrə  əridən,  professional  dəst-xətə  malik,  poetik  və  ic-
timai  fikir  tariximizin  ayrı-ayrı  maraqlı,  lakin  nisbətən  az  öy-
rənilmiş  səhifələrini  araşdı-
ran, filologiyamızda mübahi-
sə  doğuran  vacib  və  aktual 
məsələlərə  vaxtında  münasi-
bət  bildirən  alimlərimizdən-
dir. Obyektiv gerçəkliyə söy-
kənən  alim  15  fundamental 
monoqrafiyanın,  200-dən  ar-
tıq  elmi  və  elmi-publisitik 
məqalənin  müəllifidir.  Bu 
görkəmli  alimin  2011-ci  ildə 
işıq üzü görən “Eposun poe-
tikası:  “Dədə  Qorqud”  və 
“Koroğlu” 
monoqrafiyası 
(Elmi  redaktoru:  filologiya 
elmləri  doktoru,  professor 
İsrafil  Abbaslı)  inandırıcılı-
ğına, mədəni irsə hörmət və etimadına görə, ən başlıcası milli 
mövcudiyyətimizin  tədqiqi  baxımından  misilsiz  dərəcədə  qiy-
mətlidir. 
Sözügedən monoqrafiyada “Dədə Qorqud” və “Koroğlu” 
eposlarının  poetikası  elmi-mədəni  inkişafımızın  zəruri  amili 
kimi  araşdırılmışdır.  “Dədə  Qorqud”  eposunun  poetikasından 
danışan  alim  əvvəlcə  doğru  olaraq  “etnopoetika”  anlayışına 
aydınlıq gətirmiş, bu anlayışın dünya elmi fikrində son dərəcə 
yeni olduğunu və bir elm kimi onun açdığı imkanların hələlik 

---