Мащмуд аллащманлы
Yüklə 41,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
34 İclası Məmmədcəfər müəllim aparırdı. İclasda Əziz Mirəhmədov, Kamal Talıbzadə, Mirəli Seyidov, Yaşar Qara- yev iştirak edirdilər. Mən oxucularımdan üzr istəyirəm. İndi iclası bütövlükdə yaddaşımda canlandıra bilmirəm. Bir o yadımda qalıb ki, Mövlud Yarəhmədov tez-tez yerdən atmaca atır, çıxışlara mane olurdu, bir sözlə, iclası pozurdu. Arada mənə də hücum elədi, kobudluqla “Paşa Əfəndiyev ərəb əlif- basını bilmir” dedi. Ancaq bu ittihamın heç bir əsası yox idi. Bircə yadımda o qalıb ki, qərar belə oldu. Molla Cümənin əsərləri əlyazmalarından çap olunsun. Mən Molla Cümənin seçilmiş şeirlərindən ibarət bir kitabı tərtib eləyib “Yazıçı” nəşriyyatına apardım. Baş redaktor Sabir Rüstəmxanlı dedi ki, “Paşa müəllim, narahat olmayın, plana salacağıq.” Bir müddətdən sonra “Yazıçı” nəşriyyatının tematik planı nəşr olundu. Nə görsəm, yaxşıdır. Molla Cümə- nin cəmisi 8 müəllif vərəqi həcmində şeirləri plana düşüb. Ancaq mənim familyamın yanında Mövlud Yarəhmədovun də familyası yazılmışdı. Əlbəttə, mən çox təəssüf elədim, əvvəl- cədən bilsəydim, dünyada Mövludun adının yazılmasına icazə verməzdim, mənim razılığım olmadan belə olması haqqında, əlbəttə, nəşriyyatla mübahisəyə girişə bilməzdim. Nə olardı, bu kitabları növbə ilə bir neçə ilin müddətində çap eləmək olardı. Mən heç bir zaman yan-yana oturub Mövlud Yarəhmədovla kitab tərtib eləyə bilməzdim. Elə həmin günlərdə məni xalqımızın fəxri olan böyük pedaqoji məbədin filologiya fakültəsinə dekan seçdilər. İnsti- tutun ən böyük fakültəsidir, yalnız birinci kursda 300 tələbə oxuyur. Fakültədə çox çətin, ağır, böyük işlər görmək gərəkdir. Dərslər Ketsxaveli küçəsində köhnə bir məktəbin binasında keçirilirdi. Mən hər səhər saat 8-də işə gəlir, axşam saat 5-də fakültəni gözətçiyə tapşırıb gedirdim. Bu zaman ömrümdə ən böyük günahlardan birini işlətdim. Mən çox mülayim, sadə- lövh, hər şeyə inanan, düzünə, etibarlı bir insanam. Diqqət edin, zəng çalıb Mövlud Yarəhmədovu dekanlığa dəvət etdim. 35 Dedim ki, bu qovluq mənim Molla Cümə yaradıcılığı üzərində illərlə apardığım fəaliyyətimin nəticəsidir. Bunu götür, bir şeir səndən, bir şeir məndən seçib kitabı tərtib elə, nəşriyyata təhvil ver. Mövlüd Yarəhmədov qovluğu götürüb əkildi. Evə gedib hər şeyi buraxıb mənim qovluğumun üzərinə düşdü, onun şirəsini çıxarmağa başladı. Bir neçə vaxtdan sonra nəşriyyat mənə zəng edib kitabı istədi. Cavab verdim ki, Mövlüd Yarəh- mədov kitabı sizə təhvil verməli idi. Cavab verdilər ki, Mövlüd heç bu yerlərdə görünməyib. Heç ayağı bu yerlərə dəyməyib. Görünür o, mənim kitabımı aparıb, əlinə bir xəzinənin keçdi- yini görüb və onunla məşğul olur. Kitab vaxtında təhvil veril- mədiyi üçün o biri ilin tematik planına keçirildi. Mən zəng edib Mövlüddə olan qovluğumu istədim, dedi ki, verəcəyəm. Bir ay keçdi, vermədi. Gördüm ki, o kitabı mənimsəyib. Orada həm də Molla Cümənin “Baxış bəy və Leyla xanım” dastanının xüsusi variantı var idi. Mövlüd onu da özününküləşdirdi. Mirəli Seyidova, Həmid Araslıya müraciət elədim ki, mənə kömək eləsinlər. Heç bir nəticə alınmadı. Cahil, mədəniyyətsiz, azğın, tərbiyəsiz, mənəviyyatsız, şərəfsiz Mövlüd Yarəhmədov mə- nim uzun illər çəkdiyim əziyyətin bəhrəsi olan xəzinəmi qay- tarmadı, mənimsədi. O biri il kitabı təkbaşına hazırlamalı ol- dum. Bir gün kafedrada başıma gələn o əhvalatdan şikayət- lənirdim. Mənim sözlərimi kafedranın professoru Xeyrulla Məmmədov eşitdi. O dedi ki, Paşa müəllim, bilirsinizmi, çox nadir bir kitabım var idi. Mövlüd Yarəhmədov yalvardı, xahiş elədi ki, bir neçə günlüyə onu oxumaq üçün verim. Kitabı iki günlüyə ona verdim. Mən nə biləydim, o, nə yuvanın quşu idi. Verdim, təsəvvür edirsinizmi, mən öz kitabımı ondan ala bilmədim, qaytarmadı. O biri il Molla Cümənin kitabını mən “Yazıçı” üçün təkbaşına hazırlamalı oldum, üzərində çox işlədim, nəhayət qurtarıb təhvil verdim. Həmin kitab 1983-cü ildə çap olundu. 36 İndi mən Mövlüd Yarəhmədovun Molla Cümə şeirlərin- dən ibarət çap elədiyi kitaba qayıdıram. Məmməd Adilov kitabı mənə göndərəndən sonra onu heç vərəqləməmişdim. İndi kitabı əlimə alıb vərəqləməyə başladım, vərəqlədikcə də diqqət və marağım artdı. İlahi nələr gördüm, kitabda demək olar ki, korlanmamış, təhrif edilməmiş şeir yox idi. Mən çox ağır hallar keçirməyə başladım. Molla Cümə mənim ailəmə daxil olub, doğmalaşıb. Ömrümün yarısını onun yaradıcılığına həsr elə- mişəm. Ulu Tanrı, mən bu faciəvi vəziyyəti görüb necə rahat ola bilərdim. İndi onu hərtərəfli yoxlamağa, müqayisələr apar- mağa və böyük, dahi sənətkarın yaradıcılığını özünə qaytar- mağa nə fiziki, nə də mənəvi cəhətdən gücə, qüvvətə malik deyiləm. Bu faciəvi səhnələri elə belə qoyub necə o dünyaya köçüm. Böyük sənətkarın qanuni hüququnu özünə qaytarmaq lazımdır. Kitab 2002-ci ildə nəşr edilib. Müqəddimədə yalnız mənim 1966-cı ildə “Azərnəşr”də çap olunan kitabımın adı çəkilir. Ondan sonra 1983 və 1995-ci illərdə aşığın daha iki kitabını nəşr eləmişəm. 1995-ci il nəşrində aşığım əlimdə olan bütün şeirlərini çap eləmişəm. Qeydlər, şərhlər, Molla Cümə- nin şeirlərində işlənən mifoloji və tarixi adlar, terminlərin şərhləri çox geniş şəkildə verilmişdir. Həmin kitablar haqqında heç nə deyilməmişdir. O zaman böyük sevinclə qarşılanan Molla Cümənin şeirlərinin 1966-cı il nəşri isə Mövlüd Yarəh- mədov tərəfindən nöqsanlı kitab kimi qiymətləndirilmişdir. Əvvəlcə mən Mövlüd Yarəhmədovun Molla Cümə kitabına o qədər də əhəmiyyət verməmişdim. Birdən vərəqləməyə başla- dım. İlahi, Böyük Tanrı, kitabda demək olar ki, nöqsansız, qüsursuz şeir yoxdur. Məni dəhşət bürüdü. Bunlar haqqında bir az sonra daha geniş məlumat verəcəyəm. Hazırda məni maraq- landıran odur ki, Mövlüd Yarəhmədov bu kitabdakı şeirləri haradan əldə edib, toplayıb. O, mənim kimi dəfələrlə ekspe- disiyaya getməyib, aşıqlarla, qocalarla görüşməyib. Müqəd- dimədən aydın olur ki, o, müəyyən əlyazmalarında şeirləri Yüklə 41,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|