Mavzu : O’q bilan yaralanganda buyrak, xazm, qon a’zolari kasalliklarining yuzaga kelishi, tashxisi
Yüklə 410,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BUYRAK KASALLIKLARI
| Mavzu : O’q bilan yaralanganda buyrak, xazm, qon a’zolari kasalliklarining yuzaga kelishi, tashxisi. 1853—56 yillardagi Qrim urushi davridayoq N. I. Pirogov yaradorlarda shok, kollaps, zotiljam va boshqa asoratlarni kuzatgan edi. Uning fikricha, jarohat insov tanasiga boshqalar tasavvur qilganidan ko’ra ancha murakkab ta’sir etadi. N. I. Pirogov ta’riflagan kollaps holati hozirgacha o’z ahamiyatini yo’qotgan emas. Ulug` Vatan urushi davrida jarroh va terapevtlarning kuzatishlaricha, yaradorlarda murakkab patogenez bilav kechuvchi xilma-xil ichki a’zolar kasalliklari aniqlangan. Yaradorlarda hayotiy jarayonlar boshqarilishining buzilishi bilan kechuvchi shok, yarador bo’lish natijasida qon bosimi tushib ketishi bilan namoyon bo’luvchi kollaps kabi asoratlar ham kuzatildi. Urush paytida o’pka, yurak va buyrak kabi ichki a’zolarda o’ziga xos o’zgarishlar aniqlangan. Bu shikastlanishlar murakkab bo’lib, ko’pincha tananing qaysi joyiga o’q tekkanligiga (bosh, ko’krak, korin) bog`liq. Ba’zi shikastlanishlar turli yuqumli kasalliklarga sabab bo’ladi. Yarador bo’lish qon yo’qotish bilan kechib, bu kasallikning tuzalishi va asoratlar qolishiga o’z ta’sirini o’tkazadi. Bundan tashqari, jangovar holat (tinimsiz janglar frontdagi urush to’xtagan davrlar) asablarga kuchli ta’sir etishi, yaradorlar tinkasini quritish bilan birga ular ichki a’zolari faoliyatini yomonlashtiradi. Vatan urushi yillarida terapevtlarning yaradorlarni davolashlari puxta ishlab chiqilgan edi. Alohida tibbiy batalon va gospitallarda terapevtlar jarroh bilak birgalikda yaradorlarda kelib chiqqan ichki a’zolar kasalliklarini davoladilar. BUYRAK KASALLIKLARI Yaradorlarda jarohatlaiishdan so’ng tez orada reflektor ravishda siydik tutilishi mumkin. 1—2 kun o’tgach siydik chiqarish faoliyati asli holiga keladi. Jarohat infekstiyasi zamirida ko’p hollarda yuqumli-toksik nefropatiya kuzatiladi. U jarohatlanishning dastlabki kunlaridayoq boshlanib, buyrakdagi kichik o’zgarishlar (siydikda bitta-yarimta gialin va donachali stilindrlar, biroz oqsil paydo bo’lishi) bilan ifodalanadi. Kasallik bir oycha davom ztadi va jarohatdagi yuqumli asorat ketishi bilan buyrak faoliyati tiklanadi. N e f r i t l a r odatda jaroxatlanishdan so’ng ancha vaqt o’tgach kuzatiladi. Kasallikning dastlabki kunlarida bemor shishib ketadi, qon bosimi ko’tariladi (sistolik bosim 200 MM c. u., diastolik bosim 100— 120 mm. s. u.). Siydik tarkibida oqsillar, qon hujayralari, ko’plab gialin stilindrlari, donachali stilindrlar uchraydi. Ba’zan buyrak etishmovchiligi (uremiya) bemor o’limiga sabab bo’ladi. Vatan urushi davrida iefritlar buyrak xastaligi bilan og`rigan yaradorlarning taxminan yarmida kuzatilgan. Nefrozlar kamroq (buyrak kasalliklarining 6,4 foizi) uchraydi. U ko’proq yiringli osteomielit bilan yug`rigan yaradorlarda kuzatiladi. Bemorda turli darajadagi shishlar paydo bo’ladi. Siydik tarkibida oqsillar gialin, donador va mumsimon stilindrlar ko’payadi. Gematuriya nefrozlarda uchramaydi. Ba’zi yaradorlar buyragida tosh hosil bo’lishi tufayli ularning buyragi sanchib og`riydi. Bu hol urush sharoitida ko’p kuzatilgan. Buyrak kasalliklarini o’z vaqtida aniqlash, yaradorlarning tezroq safga kaytishshariga imqon berishi shubhasiz. Yüklə 410,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|