Mavzu: Futbolni o’rgatishda qo’llaniladigan usullar va tamoyillar Reja

2-rasm. Oyoq yuzining ichki qismi bilan zarba berish
Mazkur zarbani bajarishda to‘p va nishonga nisbatan 45° hosil qilib yugurib kelinadi. Yo‘l qo‘yish mumkin bo‘lgan xususiy chetlanishlar 30° dan 60° gacha bo‘lishi mumkin. Bunda zarba beruvchi oyog‘ining orqaga tortilishi maksimal darajaga yaqin bo‘ladi. Tizzasi sal bukilgan tayanch oyoq kaftining tashqi qismi (oyoq tagining tashqi cheti) erga qo‘yiladi. Gavda tayanch oyoq tomonga sal engashadi. Tepish harakati sonni bukishdan boshlanib, boldirni keskin yozib yuborish bilan tugaydi. Oyoq uchi pastga cho‘zilgan, oyoq tarang bo‘ladi. Zarba paytida to‘p bilan tizza bo‘g‘imini birlashtirib turuvchi shartli o‘q frontal tekislikda og‘ibroq turadi. Ana shu shart, shuningdek zarbani to‘pning o‘rta qismiga berish natijasida to‘p past traektoriya bo‘ylab uchadi. Oyoq yuzining o‘rta qismi bilan tepishni bajarish ko‘p jihatdan oyoq ichki qismi bilan tepishga o‘xshaydi, lekin uni bajarish detallari bir oz farq qiladi.Yugurib kelish chizig‘i, to‘p va nishon taxminan bir chiziqda bo‘ladi. Oyoqni orqaga. tortish ham, zarba berish harakati ham qat’iyan sagittal tekislikda (oldinga-orqaga yo‘nalishida) bajariladi. Tayanch oyoqning tovoni to‘pning yon tomoniga qo‘yiladi — bunda oyoq bilan to‘p baravarlashadi. Tepish harakati davomida to‘p tayanch oyoq kafti ovonidan yumalab uchiga ko‘tariladi. To‘p bilan tizza bo‘g‘imini birlashtirib turuvchi shartli o‘q zarba paytida qat’iyan vertikal bo‘ladi. Bu holat surib borish vaqtida saqlanib qoladi.
To‘p bilan oyoqning to‘qnashish sathi kattagina ekani zarba berishni anchagina aniq bajarish imkonini beradi. YUgurib kelish, oyoqni orqaga tortish va tepish bir tekislikda bajarilgani* uchun harakat sistemasi biomexanika jihatidan kerakligicha ishlatiladi hamda boshqa usullardagiga nisbatan kattaroq kuch bilan tepiladi. Biroq, oyoq yuzining o‘rta qismi bilan tepilganda oyoq uchi maksimal darajada pastga tortilgan bo‘lishinn yodda tutish kerak. Buning natijasida oyoq kafti erga tegib ketib, oyoq og‘rishi va lat eyishi mumkin. Bu esa ehtiyot tormozla-nish oqibatida ko‘pincha harakat amplitudasi o‘zgarishiga, zarba kuchi kamayishiga, uning samaradorligi pasayib ketishiga olib kelishi mumkin.