mavzu soat juftlik Rivojlanish va ta’lim psixologiyasi faninig mazmuni, maqsadi va bolaning rivojlanishi

Psixodinamik nazariya – bu dastlabki tajribalar va ichki qarama-qarshiliklar ijtimoiy va shaxsiyat rivojlanishiga qanday ta'sir qilishiga qaratilgan.

Eng qadimgi psixodinamik nazariyotchi Zigmund Freyd (1856-1939) avstriyalik shifokor bo`lib, u yosh bolalar doimo o'zlarini jinsiy va tajovuzkor ta'sirlarda qolishi va buni ota-onalar va jamiyat tomonidan ma'qullanishga intilishini aytdi. (Freyd, 1905, 1910, 1923). Freyd bolalardagi shaxsiy motivlar, oilalardagi ijtimoiy tajribalarning kengayishi sifatida bolalar bir-biridan sifat jihatidan alohida bosqichlarni bosib o'tib, o'zlarining impulslarini ijtimoiy jihatdan mos yo'naltirishni o'rganishni taklif qildi. Germaniyada tug'ilgan va oxir-oqibat Qo'shma Shtatlarga ko'chib o'tgan boshqa psixodinamik nazariyotchi Erik Erikson odamlarga o'zlarining ichki kurashlarini hal qilish natijasida o'sishni taklif qildi. Freyd bilan taqqoslaganda Erikson kamroq jinsiy va tajovuzkor impulslarga, ko'proq rivojlanayotgan shaxsning boshqa qismlariga e'tibor qaratdi. Masalan, o'z qobiliyatini his qilish va o'z shaxsiga ishonch hosil qilish istaklari va h. (Erikson, 1963).
Psixodinamik yondashuvlar bolalarning ijtimoiy-emotsional ehtiyojlarini sezilarli darajada ajratib ko'rsatish orqali rivojlanishga yordam beradi. Bugungi kunda bir nechta psixodinamik g'oyalar dolzarb bo'lib qolmoqda: avvalgi ijtimoiy tajribalar keyingi rivojlanish uchun asos bo`ladi; bolalarni nosog'lom yo'ldan qaytarish uchun kelishilgan harakatlar zarur bo'lishi mumkin va bolalar hayotning ayrim bosqichlarida bir nechta aniq masalalar bilan kurashishadi.
Psixodinamik nazariyalar o'qituvchilarga bolalar ko'pincha aralash va chalkash tuyg'ularga ega bo'lishlarini eslatadi. Voyaga yetganlar bolalarga o'zlarining his-tuyg'ulari, o'z tajribalarini halol tarzda namoyish etish va boshqalarga ma'qul keladigan tarzda ifoda etish orqali yordam berishlari mumkin.
Kognitiv rivojlanish nazariyalari
Kognitiv rivojlanish nazariyalari fikrlash jarayonlari va vaqt o'tishi bilan ularning sifat jihatidan qanday o'zgarishini ifodalaydi. Ushbu qarashlarga ko'ra, bolalar o'z rivojlanishlarida faol bo`lib, yangi va qiziqarli tajribalarni izlaydilar, ko'rgan va eshitgan narsalarini tushunishga harakat qiladilar va yangi ma'lumotlar bilan ilgari haqiqat deb hisoblagan narsalar o'rtasidagi kelishmovchiliklarni muvofiqlashtirish uchun faol ishlashadi. Ushbu tanlovlar orqali bolalarning tafakkuri yoshga qarab tobora mantiqiy va mavhum bo'lib boradi.

•