''Maxsus fanlar'' kafedrasi Kurs ishi mavzusi: Mehnat unumdorligi o’sishining asosiy omillari va mehnat samaradorligini oshirish yo’nalishlari

jonli mehnatdan (ish 
kuchidan) foydalanishni yaxshilash zahiralari va asosiy va aylanma 
fondlardan yanada samaraliroq foydalanish zahiralari. 
Birinchi guruhga 
mehnatni tashkil etish, mehnat sharoitlari, ishlovchilarning mehnat qilish 
qobiliyatini oshirish, kadrlar tarkibi va ularni joy-joyiga qo’yish, uzluksiz ishlash 
uchun tashkiliy shart-sharoitlar yaratib berish, shuningdek, xodimlarning mehnat 
natijalaridan moddiy va ma’naviy manfaatdorligini oshirishni ta’minlash bilan 
bog’liq masalalar kiritiladi. 
Ikkinchi guruh
asosiy ishlab chiqarish fondlari 
(mashinalar, mexanizmlar, apparatlar va shu kabilar)dan yaxshiroq foydalanishi 
zahiralarini, shuningdek, xom ashyo, materiallar, butlovchi buyumlar, yoqilg’i, 
energiya va boshqa aylanma fondlardan yanada tejamli va to’liq foydalanishni o’z 
ichiga oladi.
Zahiralar foydalanish imkoniyatlari belgilari bo’yicha 
zahira
zahiralariga
va 
nobud bo’lish
(bekorga sarflash) 
zahiralariga bo’linadi
.
Zahiralar tushunchasiga ishlab chiqarishda ish vaqtining bekor sarf bo’lishi 
ham kiradi. Bular smena ichida va kun mobaynida bekor turishlar, ishga kechikib 
kelish va rejada ko’zda tutilmagan ishga kelmay qolishlarning barchasidir; 
mehnatning ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lmagan holda sarflanishi - mehnat 
qurollari va mehnat ashyolaridan oqilona foydalanmaslik hamda belgilangan 

---

texnologiya jarayonlarining buzilishi oqibatida mehnatning rejadagidan tashqari 
ortiqcha sarflanishidir. 
Zahiralar foydalanish vaqtiga qarab 
joriy
va istiqbol zahiralari
ga bo’linadi. 
Joriy zahiralar
texnologiya jarayonlari muhim darajada o’zgartirilmay va 
qo’shimcha kapital mablag’lar sarflanmay amalga oshiriladi.