22
Seçiciləri qeydiyyata alan komissiya üzvü öz növbəsində:
Seçicidən xahiş edir ki, Gürcüstan vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsini və Gürcüstan vətəndaşının
pasportunu təqdim etsin; Gürcüstanın işğal olunmuş ərazilərindən məcburi olaraq köçürülmüş
şəxs isə Gürcüstan vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsi ilə birlikdə qaçqın arayışı göstərsin;
Təqdim olunan sənəddə/sənədlərdə daxil olan seçicinin qeydiyyat məlumatlarınının uyğun-
luğunu yoxlasın;
Təqdim olunan sənəddə/sənədlərdə və seçici siyahısında mövcud olan fotoşəkillərin və seçici
eyniliyinin bir-biri ilə uyğunluğunu yoxlasın; uyğunsuzluq aşkar etdikdə isə o məntəqə seçki
komissiyasının sədrinə müraciət etsin, o isə öz növbəsində qeydiyyatın əhaəmiyyətinin olub
olmamamsını təsdiq edir. Təsdiq etmədikdə isə qeydiyyata alan şəxs fərqli fikri səsvermə qeyd
kitabına əlavə edir. Səsvermə qeyd kitabında həmçinin foto şəkillə şəxsin uyğunsuzluğunu
sədrin təsdiq etməsi faktı da qeyd olunur.
Seçicinin işarətlənməsini yoxlayır ki, seçici buna yox deyə bilməz, çünki yox deyərsə ona
bülleten verilmir;
Seçici müvafiq qrafaya imza atır, seçki bülleteninin əldə olunmasını təsdiq edir;
Seçici seçki qrafasının arxa səhifəsinə imza atır;
Qeydiyyat aparan seçki bülletenini seçici qeydiyyat aparana məxsus möhürlə təsdiq edir.
14
Qeyd olunan prosedurlar başa çatdıqdan sonra seçici məxfi sısvermə kabinəsinə daxil olur və
seçki bülletenini doldurur, bu zaman isə onun içəridə tək olması çox vacibdir. Sərbəst şəkildə
bülleteni işarələyə bilməyən seçicinin gizli səsvermə kabinəsinə seçki komissiyasının üzvündən,
namizəddən, seçki subyektinin nümayəndəsi və müahidəçidən başqa istənilən şəxsi gizli səsver-
mə kabnəsinə dəvət edə bilər.
15
Seçki bülletenini doldurduqdan sonra, ayrıca duran masanın yanına gedir və bülleteni ora yer-
ləşdirir. Müşahidəçi əmin olur ki, seçici yalnız bir konvert tutub, seçki qutusunun kəsiyini açır
və seçiciyə konverti qutuya atmasını söyləyirseçici xüsusi konverti seçki qutusuna atır. Qutunun
yanında eyni zamanda birdən artıq seçicinin getməsinə icazə verilmir. Qeyd olunan hərəkətdən
sonra seçici seçki məntəqəsini tərk edir.
Səsvermə bitdikdən sonra seçki qutusuna xüsusu konvert atıldıqdan sonra qutunun kəsiyi dərhal
möhürlənir. Səyyar seçici qutusu saat 8-dən gec olmamaq şərti ilə seçki məntəqəsinə gətirilir.
Müşahidəçilərin rolu nədən ibarətddir?
Müşahidəçi təşkilatlar seçki prosesinə qərəzsiz və neytral iştirak edən institut kimi seçkilərin
monitorinqini həyata keçirirlər, əhali və beynəlxalq təşkilatlar üçün seçki prosesinin gedişatı ilə
bağlı obyekytiv məlumat təqdim edirlər.
Müşahidəçilər qanunvericiliyin nə dərəcədə qorunduğunu və müvafiq qaydaların icarsının hansı
səviyyədə olmasına həm seçki qabağı kompaniyalar zamanı, həm seçkilərin keçirildiyi gün və
nəticələrin cəmlənməsi mərhələsində yoxlayırlar.
14
Gürcüstan Seçki Məcəlləsi, Maddə 65.
15
Gürcüstan Seçki Məcəlləsi, Maddə 65, hissə 3.
23
I
I
Yerli və beynəlxalq müşahidəçilər seçkiləri qitmətləndirilər və gələcəkdə seçkilərin daha yaxşı
təşkili üçün nəyin edilmsinin vacibliyi barədə məsləhətlərini verirlər.
Kim müşahidəçi ola bilər?
Yerli müşahidəçi təşkilat səsvermə gününə ən az 1 il qalmış qeydiyyatdan keçmiş nizamnaməsi
və ya əsasnaməsi (təsis sənədi) qeydiyyat anı üçün seçkilərin monitorinqi və ya insan haqlarının
müdafiəsini nəzərdə tutan yerli qeyri-istehsalat (qeyri-kommersiya) hüquqi şəxs ola bilər.
Beynəlxalq Müşahidə Təşkilatı təsis sənədi seçkilərin monitorinqini, insan haqlarının
müdafiəsininəzərə alan digər dövlətin nümayəndəsi, başqa dövlətdə qeydiyyat olunmuş
təşkilat və ya beynəlxalq təşkilat ola bilərbunların hamısının fəaliyyəti Beynəlxalq aləm
tərəfindən qəbul olunmuş aşağıdakı prinsipləri əhatə edir:
Gürcüstan qanunvericliyinin, suverenliyinin və insan haqları üzrə beynəlxalq normalara
hörmət;
Seçki prosesinə maneə törətməkdən çəkinmək;
Siyasi qərəzsizlik;
Seçki prosesinin iştirakçılarından maliyyə aslılığı və maliyyə mənbələrinin şəffaflığı;
Beynəlxalq seçki müşahidəsi prinsiplərinin bəyannamə ilə qəbul olunmuş müddəaların
müdafiəsi.
Müşahidəçinin və seçki subyektinin nümayəndəsinin hansı hüquqları var?
Müşahidəçinin, seçki subyektinin hüququ var:
Səsvermə günü istənilən vaxt seçki binasında olsun, seçki məntəqəsi ərazisində məhdudiyyət
olmadan hərəkət etsin və azad şəkildə, maneəsiz səsvermə prosesinə istənilən yerdən nəzarət
etsin;
Səsvermə günü istənilən vaxt onu təmsil edən digər qeydiyyat keçmiş nümayəndəsini əvəz etsin;
Seçki komissiyasının iclasında
iştirak və müşahidə etsin;
Seçki qutularının yoxlanmasında, sonra onların möhürlənməsində və açılmasından iştirak
etsin;
Seçici siyahılarında seçicilərin qeydiyyatına, seçki bülletenləri və xüsusi konvertlərin təqdim
olunması və yoxlanılmasına
müşahidə etsin;
Seçici səslərinin sayılması və nəticələrin cəmlənməsi prosedurlarında iştirak etsin;
Səyyar qutu vasitəsi ilə səsvermə prosesini müşahidə etsin;
Seçici səslərinin sayılmasına nəzarət etsin;
Seçki Komissiyası tərəfindən səsvermənin nəticələrini cımləyən protokolun və digər
sənədlərin tərtib olunmasına müşahidə etsin;
Ərizə ilə (şikayətlə) məntəqə seçki komissiyasının sədrinə səsvermə və seçki prosedurları ilə
bağlı məsələlərdə və konkret pozuntu qeydə alındığı zaman ərizə ilə məntəqə seçki komissi-
yasının sədrinə müraciət etsin və ondan münasibət göstərməsini tələb etsin;