MəHƏMMƏD Əliyev həMİd həMİdov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Testlərin növləri
Testlərin bəzi növləri aşağıda göstərilmişdir: 1. Zəka testləri. Bu testlərin köməyi ilə fərdlərin bilik və savadlarının hansı səviyyədə olduğu müəyyən edilir. Zəka testləri psixoloqlar tərəfindən hazırlanır. Bu testlərin köməyi ilə fərdlərin qərar vermə qabiliyyəti, müqayisəetmə gücü, problemləri həll etmə qabiliyyəti ölçülür. Bu testlərin köməyi ilə fərdlərin uzaq görmə, düşünmə, mühakimə etmə, məntiqi izahetmə, məntiqi anlama, qavrama, çətin və qarışıq məqamlarda qərar vermə qabiliyyətləri ölçülür. Bu zaman fərdlərə çox çətin və qarışıq suallar verilir. Bəzi hadisələr izah edilir. Bu hallarda hansı yolun çıxış yolu olduğu fərddən soruşulur. Bəzi zəka testləri isə tək-tək suallardan ibarət olur. Bu testlərdə fərqlərdən istənilən aşağıdakılardır. 1. Verilmiş sözün və ya sözlərin ananim və sinonimlərini göstərmək. 2. Bir-birinə qarışan hərflərdən sözlər düzəltmək. 3..Hissələrə ayrılmış bir rəsmi başlanğıc görünüşünə qaytarmaq. 4. Bir-birinə bənzəyən şəkilləri tapmaq. Bu tipdə verilmiş sualların köməyi ilə fərdlərin düşünmə qabiliyyətlərini,uyğun olan seç qabiliyyətini, ardıcıllığı hissetmə qabiliyyətlərini ölçmək mümkün olur. downloaded from KitabYurdu.org 70 2. Qabiliyyət testləri: Bu vaxt fərdlərin fiziki və zehni qabiliyyətləri ölçülür. «Qabiliyyət » - fərdin bəzi münasibətləri qavrayabilməsi, analiz edə bilməsi, çə tin problemlərin həll edilməsi, bəzi nəticələrə gələ bilməsi kimi zehni xüsusiyyətləri ilə bəzi hədisələri dərk edə bilməsi kimi fiziki xüsusiyyətlərin məcmuyudur. Belə olan təqdirdə qabiliyyət, fərdlərin bu günə qədər qazanmış olduqları bacarıq və gələcəkdə inkişaf etdirə biləcəkləri bacarıqlarının da toplusudur. Qabiliyyət təhsil, təcrübə və işləməklə əldə edilən və yaxud da inkişaf etdirilən zehni və fiziki bir güc kimi də görünür. Bir insanın daha əvvəl heç bir vaxt təcrübədən keçirmədiyi işdə işləməsi arzu edilirsə, bu vaxt qabiliyyət testlərinin tətbiq edidməsi zəruridir. Qabiliyyət bir neçə ünsürü özündə cəmləşdirir: ümumi zəka, zehni qabliyyət, fiziki xüsusiyyətlər, maraq və istək kimi. Bu baxımdan müəyyən bir işin həyata keçirilməsində şəxsin nə dərəcədə bacarıqlı olub-olmadığını təyin etmək məqsdiylə qabiliyyət testləri tətbiq edilir. Bu testlər həm mövcud vəziyyəti, həm də gələcəkdə meydana çıxabilən qabiliyyətləri ölçməkdə əsas vasitə kimi istifadə edilir. Bu testlər fərdlərin me- xaniki, müsiqi və digər qabiliyyətləri əl-qol-ayaq kimi orqanlarını istifadə edə bilməsi, barmaqlarını işlədəbilməsi, qaçma, ayağa durma, rəngləri seçəbilmə, dərinliyi müəyyən etmə, səs tonlarını seçə bilməsi kimi xüsusi keyfiyyətləri ölçə bilməsi məqsədi ilə tətbiq edilir. Liderlik qabiliyyətlərini ölçmək üçün bəzi qarışıq testlərdən istifadə edilir. Məsələn: 1.Azərbaycan dilində səlist danışmaq və bu dildə sərbəst yazmaq qabiliyəti. 2. Bəzi riyazi əməliyyatların operativ olaraq yerinə yetirilməsi. 3.Şəkil çəkmək,hədiyyə paketi hazırlamaq, maşın sürmək kimi qabiliyyətlər. 4. Əl qabiliyyətini ölçmək üçün istifadə olunan qarışıq testiər də vardır . Bu testlərin nəticəsi psixoloqlar tərəfindən yoxlanılır və qiymətləndirilir. downloaded from KitabYurdu.org |