MəHKƏMƏ QƏrari strasburq
Yüklə 314,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B. Araşdırma üsulları
- C. Həbs qətimkan tədbiri
müttəhimə məcburi tibbi müalicə təyin edə bilər (Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 410-cu maddəsi). Lakin məhkəmə müttəhimin təqsirli olduğunu göstərən hər hansı yetərli əlamətin olmadığını müəyyən edərsə, icraat məhz bu əsasa görə dayandırılmalıdır. Məhkəmə bu halda da müttəhimə məcburi tibbi müalicə təyin edə bilər.
59. 5 iyul 1995-ci il tarixli Əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqında Qanunun 6-cı maddəsində (sonrakı əlavələrlə) bir neçə təhrikedici üsullar sadalanır ki, hüquq- mühafizə və ya təhlükəsizlik orqanları cinayətlərin araşdırılması məqsədi ilə onlardan istifadə edə bilərlər. Qanunun 6-cı maddəsinin 1-ci bəndinin 4-cü yarımbəndinə əsasən, polis qadağan olunmuş malların, yəni narkotik vasitələrin “şərti alışını” həyata keçirə bilər. 60. Qanunun 7-ci maddəsinin 2-1-ci bəndinə əsasən, “şərti alışını” həyata keçirmək üçün polis cinayətin planlaşdırıldığına və ya artıq törədildiyinə dair müəyyən ilkin informasiyaya malik olmalıdır. Şərti alış müvafiq polis bölməsinin başçısının yazılı göstərişi əsasında həyata keçirilir. Əgər “şərti alış” mənzilə daxil olmanı, yazışmaların oxunmasını və konstitusiya ilə qorunan digər hüquqlara müdaxiləni nəzərdə tutursa, onda məhkəmə nəzarəti təmin olunmalıdır. Formal tələb “protokolun” doldurulmasından ibarətdir, orada şərti alışın nəticələri qeydə alınır. “Protokol” sonradan cinayət prosesində sübut qismində istifadə oluna bilər. Qanunda “şərti alışın” həyata keçirilə biləcəyi digər mümkün situasiyalar da yer almışdır (məsələn, cinayət istintaqı başlandıqda; “şərti alışın” həyata keçirilməsi barədə məhkəmə və ya cinayət təqibi orqanlarından müraciət alındıqda və s.); lakin bu işin məqsədlərinə onların aidiyyəti yoxdur.
61. Keçmiş Cinayət Prosessual Məcəlləsində (CPM, 2002-ci ilədək qüvvədə olmuşdur) müttəhimin məhkəməyə gəlməsini və ədalət mühakiməsinin lazımi qaydada həyata keçirilməsini təmin edən bir neçə müvəqqəti tədbirlər nəzərdə tutulur. Bu “preventiv tədbirlər” və ya “qətimkan tədbirləri” şəhəri və ya rayonu tərk etməmək öhdəliyini, şəxsi təhlükəsizliyi, girov müqabilində azad olunmanı və ya həbs qətimkan tədbirini özündə ehtiva edir (keçmiş CPM-in 89-cu maddəsi). 62. Keçmiş CPM-ə əsasən, həbs qətimkan tədbiri barədə qərar prokuror və ya məhkəmə tərəfindən qəbul oluna bilər (11, 89 və 96-cı maddələr). Qətimkan tədbiri qismində təqsirləndirilən şəxsi həbsə almaq barədə qərar çıxararkən səlahiyyətli orqan onun istintaq və ya məhkəmə araşdırması zamanı qaçıb gizlənəcəyini və ya həqiqətin aşkar edilməsinə mane olacağını, yaxud da təkrar cinayət törədəcəyini “düşünmək üçün kifayət qədər əsasların” olub-olmadığını nəzərdən keçirməlidir (keçmiş CPM-in 89-cu maddəsi). 63. 14 mart 2001-ci ilədək həbs qətimkan tədbirinə o halda sanksiya verilirdi ki, təqsirləndirilən şəxs ən azı bir il azadlıqdan məhrum edilmə cəzası təyin edilən cinayət əməlini törətməkdə ittiham olunsun və ya işdə “müstəsna hallar” olsun (96-cı maddə). Keçmiş CPM-ə əsasən, səlahiyyətli orqan həmçinin ittihamın ağırlığını, təqsirləndirilən şəxsin xarakteri, peşəsi, yaşı, səhhəti, ailə vəziyyəti barədə məlumatları və digər halları nəzərə ala bilərdi (keçmiş CPM-in 91-ci maddəsi). 2. Həbs qətimkan tədbirinin müddətləri
64. Məcəllədə iki növ həbs qətimkan tədbiri arasında fərq qoyulur: birincisi, “istintaq dövründə”, yəni səlahiyyətli orqan – polis və ya prokurorluq tərəfindən işin istintaqının aparıldığı müddətdə həbs qətimkan tədbiri; və ikincisi, “məhkəməyə qədər” (və ya “məhkəmə araşdırması dövründə”), yəni işə məhkəmədə baxıldığı müddətdə həbs qətimkan tədbiri. Təcrübədə bunlar arasında fərq olmasa da (belə ki, məhbus eyni həbs yerində saxlanılır), müddətlərin hesablanmasında fərq var.
65. Həbsə alındıqdan sonra şübhəli şəxs “istintaq müddətində” həbsxanaya salınır. “İstintaq müddətində” həbsdə saxlanmanın yol verilən maksimal müddəti iki aydır, lakin “müstəsna hallarda” bu müddət on səkkiz ayadək uzadıla bilər. Müddətin uzadılmasına iyerarxiya pillələri üzrə yuxarı prokurorlar tərəfindən sanksiya verilir, bunun üçün onlar məhkəməyə müraciət edirlər. “İstintaq dövründə” həbsdə saxlanma müddətinin on səkkiz aydan yuxarı artırılması mümkün deyil (keçmiş CPM-in 97-ci maddəsi). “İstintaq dövründə” həbsdə saxlanma müddəti prokurorun işi birinci instansiya məhkəməsinə göndərdiyi gündən hesablanır (keçmiş CPM-in 97-ci maddəsi).
66. Prokurorun işi birinci instansiya məhkəməsinə göndərdiyi tarixdən başlayaraq müttəhim barəsindəki həbs qətimkan tədbiri “məhkəməyə qədər” və ya “məhkəmə araşdırması dövründə” həbs qətimkan tədbiri sayılır. 14 mart 2001-ci ilədək keçmiş CPM-də “məhkəmə araşdırması dövründə” həbsdə saxlanma müddətinə məhdudiyyət qoyulmurdu. Məhkəmə araşdırması hər hansı müddətlə məhdudlaşdırılmırdı (hərçənd, hakim işin materiallarını prokurordan aldıqdan sonra məhkəmə araşdırmasına müəyyən müddət ərzində başlamalı idi).
67. Həbs olunmuş şəxs, yaxud onun vəkili və ya nümayəndəsi həbs barədə və sonradan həbs müddətinin uzadılması barədə prokurorun verdiyi qərardan məhkəməyə şikayət edə bilərlər. Hakim müvafiq sənədləri aldıqdan sonra üç gündən gec olmayaraq həbs barədə və ya həbs müddətinin uzadılması barədə qərarın qanuniliyini və əsaslılığını yoxlamalıdır. Hakim ya şikayəti rədd etməli, ya da məhkəməyə qədər həbsdə saxlanma qərarını ləğv etməli və həbs olunmuş şəxsin azad edilməsi barədə qərar çıxarmalıdır (220-1 və 220-2-ci maddə). 68. Hakimin qərarından yuxarı məhkəməyə şikayət verilə bilər. Bu şikayətə işin mahiyyəti üzrə məhkəmə qərarından verilən apellyasiya şikayəti ilə eyni müddət ərzində baxılır (331-ci maddə).
Yüklə 314,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|