Mehman ağayev
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
158 Qanın biokimyəvi müayinəsində bəzi xəstələrdə qalıq azotun, sidik cövhərinin, kreatinin miqdarının bir qədər artması müşahidə olunur ki, bu da tezliklə normaya qayıdır. Əgər bu göstəricilər iki həftədən artıq müddətdə yüksək səviyyədə qalmaqda davam edirsə, bu proqnostik pis əlamət sayılır və göstərir ki, böyrək yumaqcıqlarının zədələnməsi çox ağır dərəcədədir. Qanın ümumi müayinəsində eritrositlərin və hemaqlobinin miqdarının azalması tez-tez rast gələn əlamət kimi qeyd olunur. Bunu hipervolemiya (hidremiya) nəticəsində nisbi hal kimi qiymətləndirmək lazımdır. Bəzi halda isə əsas xəstəliyin (məsələn, septik endokardit) infeksion amilinin təsirindən həqiqi anemiya meydana çıxır. EÇS-nin artması çox təsadüflərdə qeyd olunur, bu nefritin aktivliyini göstərir. Leykositoz, subfebril bədən hərarətini xəstəliyin başlanğıcında yanaşı gedən infeksiyanın təsiri ilə izah etmək lazım- dır. Sonralar leykositoz və hərarət normallaşır. Qanda fibrinogenin səviyyəsi yüksəlir, antistreptolizin – O - titri, C-reaktiv zülal artır, T limfositlərin miqdarı azalır, B limfositlərin miqdarı artır. Bəzən nefritin azsimptomlu formaları təsadüf olunur. Bu zaman ancaq izolə olunmuş sidik sindromu, yaxud keçici arterial hiper- tenziya, topuq nahiyəsində azca ödemlər müşahidə edilir. Kəskin qlomerulonefritin əsas üç xarakterik klinik variantı fərqləndirilir: 1. Monosimptom variant – xəstələrin şikayətləri olmur, yaxud cüzidir, ödemlər və qan təzyiqinin yüksəlməsi müşahidə edilmir (bəzən arterial təzyiq qısa müddətə bir qədər yüksəlmiş olur), ancaq sidik sindromu təzahür edir. Bu variant ən çox təsadüf olunur (86% hallarda). 2. Nefrotik variant – əsasən ödemlər və gündəlik diurezin azalması və bəzən qan təzyiqinin yüksəlməsi ilə xarakterizə olunur (8% hallarda müşahidə olunur). 3. Geniş variant – arterial qan təzyiqinin yüksəlməsi, ödemlər, qan dövranı catışmazlığı ilə xarakterizə olunur (6% xəstələri əhatə edir). 159 Bəzən kəskin qlomerulonefritin gedişi nefrotik sindromla ağırla- şır. Keçmişdə çox müşahidə olunan böyrək eklampsiyası son zaman- lar müşahidə olunmur (şübhəsiz çox effektiv, güclü sidik qovu- cuların tətbiqi ilə əlaqədardır). Ağırlaşmalar. Kəskin qlomerulonefritin gedişi ürək catışmazlığı, eklampsiya (ensefalopatiya) və kəskin böyrək catışmazlığı (1% halda) ilə ağırlaşa bilər. Gedişi. Adətən nefritönü dövr vaxtında aşkar edilmir. Amma anginadan, yaxud vaksinasiyadan sonra xəstənin qan təzyiqi, bədən çəkisi və sidiyin müayinə nəticələri nəzarət altına alınsa, şübhəsiz xəstəlik erkən vaxtında aşkar edilə bilər. Xəstəliyin bütün klinik variantlarında sidikdə mütləq dəyişiklik- lərin baş verməsi xarakterikdir. Xəstəliyin başqa əlamətləri 1-2 həftəyə, bəzən 3-4 həftəyə yox olursa, sidiyin dəyişiklikləri bir ilə qədər müşahidə oluna bilər. Bu müddət ərzində xəstələrdə mikrohe- maturiya, proteinuriya və bəzən silindruriya aşkar edilə bilər. Bir ildən sonra xəstədə kəskin qlomerulonefritin bu və ya digər əlamətləri müşahidə olunduqda xəstəliyin xroniki nefritə keçməsi kimi qəbul olunur. Kəskin qlomerulonefritin tsiklik variantı xəstənin tam sağalması ilə nəticələnir. Atsiklik klinik variantlarda xəstəliyin kəskin başlan- ma dövrü, ayrı-ayrı əlamətlərin zühur edib itməsi və s. heç bir qanu- nauyğunluğa uyuşmur və xəstəlik çox vaxt xroniki formaya keçir. Son zamanlar kəskin qlomerulonefritdən 40-60% xəstələr sağa- lırlar, qalanları xronik hala keçir və bəzi təsadüflərdə ölüm baş verə bilir (ölümün səbəbi beyinə qansızma, ağciyər ödemi, kəskin ure- miya olur). Diaqnoz və differensial diaqnoz. Xəstəliyin diaqnostik kriteriləri aşağıdakılardır – xəstəliyin streptokok infeksiyasından sonra kəskin başlanması, proteinuriya, makro- və mikrohematuriya, keçici arterial hipertenziya, ödemlər, sistem xəstəliyi, hipertoniya, proteinuriyanın anamnezdə olması. Şübhəli hallarda diaqnozun təsdiqlənməsinə böy- rək biopsiyası və morfoloji tədqiqat kömək göstərə bilər. 160 Ultrasəs müayinəsində böyrəklərin ölçüləri normal, parenximanın «alabəzək» olması, sıx kölgəliyin zəif kölgəliklə növbələşməsi qeyd edilir. Kasacıq-ləyən sistemində dəyişiklik qeyd edilmir. Kəskin qlomerulonefriti xroniki qlomerulonefritdən, pielonefritdən, birləş- dirici toxumanın sistem xəstəliklərindən, böyrəkdaşı xəstəliyi, böy- rək vərəmi və s. xəstəliklərdən differensasiya etmək lazım gəlir. Kəskin qlomerulonefriti xroniki qlomerulonefritdən kəskin baş- lanğıc və bütün əlamətlərin tezliklə itməsi fərqləndirir. Bəzən latent keçən xroniki qlomerulonefritin kəskinləşməsi də kəskin başlayır, amma bu zaman xəstəliyin əlamətləri tam keçmir (xüsusən sidik sindromu). Mürəkkəb hallarda böyrəyin punksion biopsiyası diaq- nozu dəqiqləşdirməyə kömək edir. Kəskin qlomerulonefrit zamanı leykosituriya çox olduqda pielo- nefritdən az fərqlənir, amma qlomerulonefritdə proteinuriya çox vaxt 3%-dən artıq olur, ödemlər qeyd edilir. Bundan başqa pielonefritdə bel nahiyəsində ağrılar, hərarətinin yüksəlməsi, dizurik hallar təzahür edir. Pielonefritdə bakteriuriya «aktiv» leykositlərin tapılması, rent- gen müayinəsində (ekskretor uroqrafiyada) kasacıq-ləyən sisteminin deformasiyası və radioizotop müayinədə böyrək funksiyasının asim- metriyası qeyd olunur. Birləşdirici toxumanın sistem xəstəliklərinin kliniki təzahür for- malarından biri də qlomerulonefritdir. Bu əsas qırmızı qurd eşənə- yində müşahidə olunub lyupus nefriti adlanır. Bu zaman sidik, hiper- tenziv və ödem sindromlardan başqa qırmızı qurd eşənəyi üçün xarakterik olan oynaq sindromu, dərinin, ürəyin zədələnməsi, immu- noloji dəyişikliklər (böyrəyə qarşı antitellərin olması, qırmızı qurd eşənəyi hüceyrələrinin tapılması, RNT, DNT-yə qarşı antitellər) və xəstəliyin dinamikasını müşahidə etməklə düzgün diaqnoz qoymaq olar. Bəzən xroniki qlomerulonefrit, böyrək amiloidozu, nefrotik sindrom ilə differensasiya etmək lazım olur (cədvəl 9). Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|