Mehman ağayev
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
167 makrohematuriya baş verir. Proqnoz qənaətbəxşdir, amma NS və ya hipertenziya olduqda pisləşir. Bəzi ölkələrdə (məsələn, Yaponiyada) İgA – nefropatiya – ən çox, təsadüf olunan qlomerulonefritdir. 5. Mezangiokapillyar QN – mezangial hüceyrələrin güclü proliferasiyası, onların yumaqcığa genişlənməsi nəticəsində yumaq- cığın xarakterik paylı şəklə düşməsi və bazal membranın ikiləşməsi baş verir. Bu forma virus C hepatit ilə əlaqəli ola bilər və həmçinin krioqlobulinemiya ilə əlaqədar müşahidə olunur. Proteinuriya və hematuriya xarakterikdir, hipertenziya və NS da tez-tez təsadüf olunur. Bu variant QN-nın ağır forması sayılır, çünki müalicəyə pis cavab verir, daim proqress edən gedişə malik olub, XBÇ inkişaf edir. Sürətli proqressedən QN. Kəskin və xroniki QN başqa, az halda təsadüf olunan sürətli proqress edən QN (SPQN) (yarım kəskin) yumaqcıqda «ayparalarla» və sürətlə proqress edən böyrək çatışmazlığı ilə xarakterizə olunur. SPQN infeksiyadan, üzvi həlledicilərlə təmasdan sonra meydana çıxa bilir, amma sistem vaskulit və qırmızı qurd eşənəyindən sonra xəstəlik daha tez-tez baş verir. Proqnoz çox ciddi olub, ancaq massiv immunodepressiv terapiya xəstəliyin qarşısını ala bilir. Bu formalar arasında keçid variantlar da müşahidə olunur. Bütün tiplərdə yumaqcıq dəyişiklikləri ilə yanaşı kanalcıqlarda da epiteli- nin distrofiyası, degenerasiyası, atrofiyası və interstisiyada dəyişik- liklər aşkar edilə bilər. Nefrotik sindrom zamanı proksimal kanalcıq- larda genişlənmə, epitelinin ödemi, atrofiyası və yaxud nekrozu, də- nəvər, hialin-damcı, yaxud vakuol distrofiya baş verir. Qlomerulonefritin terminal mərhələsində böyrəklərin ölçüləri xeyli azalmış, səthi dənəvər, qabıq maddə nazilmiş olur – ikincili büzüşmüş böyrək qeyd olunur. Histoloji tədqiqat zamanı yumaqcıq- ların boşalması, kanalcığın atrofiyası meydana çıxır. Zədələnməmiş yumaqcıqlarda kapillyar ilgəklərin hialinozu müşahidə olunur. Hər bir morfoloji tipə uyğun qlomerulonefritin klinik təzahürü aşkar edilir. 168 Klinika. Xroniki qlomerulonefrit ödem, hipertonik və sidik sind- romları, xəstəliyin son mərhələsində xroniki böyrək çatışmazlığı sindromu ilə xarakterizə olunur. Xroniki qlomerulonefrit zamanı ödemlərin baş verməsinin əsas təzahürü nefrotik sindromdur. Xəstə- liyin hipertonik formasında arterial qan təzyiqinin artması xəstəliyin əsas əlamətidir. Sidik sindromu xroniki qlomerulonefritdə sidiyin müayinəsi zamanı əldə edilən dəyişikliklərin məcmusudur. Buraya proteinuriya, hematuriya, leykosituriya, silindruriya və sidikdə normada müşahidə edilməyən başqa dəyişikliklər aiddir. Proteinuriya – sidikdə, normada gün ərzində ifraz olunan zülaldan artıq (50-130 mq/gündən artıq) olduqda adlanır. Bunu təyin etmək üçün gündəlik sidikdə zülalın miqdarını təyin etmək lazım gəlir, çünki sidiyin ümumi müayinəsində istifadə olunan üsulların köməyi ilə sidikdə zülal aşkar edilməməlidir. Xroniki qlomerulonefritdə proteinuriya əsasən yumaqcıq mənşəli olur, amma uzun sürən xəstəlikdən sonra kanalcıqların da bu prosesdə iştirakı qeyd edilməlidir. Bəzi hallarda sidiyin ümumi müayinəsində zülalın miqdarı 9-16%-ə çata bilər və xəstə gün ərzində 30 q-a qədər zülal itirə bilər. Sidiyin müayinəsində eritrosituriya, silindruriya və bəzən leykosituriya aşkar edilir. Xəstəliyin kliniki gedişinə görə aşağıdakı klinik variantları ayrılır: latent, hipertonik, nefrotik, qarışıq, hematurik və yarımkəskin bəd- xassəli qlomerulonefrit. Xroniki qlomerulonefritin bütün variantları üçün xarakterik xüsusiyyəti onun gec-tez xroniki böyrək çatışmazlığı ilə nəticələnməsidir. 1. Latent qlomerulonefrit. Bu ən çox rast gələn variantdır (44% halda), zəif təzahür edən sidik sindromu ilə xarakterizə olunur. Ödemlər və arterial hipertenziya müşahidə olunmur. Xəstəlik uzun illər (15-20 il) davam edir və çox zaman dispanserizasiya vaxtı təsadüfən aşkar edilir. Sidik sindromu proteinuriya, hematuriya, sidiyin nisbi sıxlığının azalması nikturiya ilə xarakterizə olunur. Bəzən xəstəliyin kəskinləş- 169 məsi dövründə hipoproteinemiya, hiperxolesterinemiya, EÇS-in art- ması və arterial qan təzyiqinin yüksəlməsi müşahidə oluna bilər. Bu variantın morfoloji substratı mezangial-proliferativ dəyişikliklərdir. 2. Nefrotik qlomerulonefrit - başqa formalar arasında tezliyinə görə ikinci yeri tutur (22% xəstələrdə aşkar edilir). Adından görün- düyü kimi nefrotik sindromun təzahür əlamətləri aşağıdakılardır: massiv ödemlər, böyük proteinuriya (gündə 3,5 q çox), hipoalbumi- nemiya (selektiv proteinuriya nəticəsində baş verir), hiper – α 2 - qlobuminemiya, hiperxolesterinemiya, hipertriqliseridemiya ilə bir- likdə müşahidə olunur. Ödemin əmələ gəlməsində əsasən qanın plaz- masının onkotik təzyiqinin azalmasının rolu böyükdür. Ödemlər tədricən artır, adətən səhərlər topuq və üzdə daha çox hiss olunur, sonradan daimi olaraq gövdədə də müşahidə olunur, anasarka (assit, hidrotoraks, hidroperikard) müşahidə olunur. Sidiyin müayinəsində proteinuriyadan əlavə mikrohematuriya, silindruriya, leykosituriya tapılır. Arterial təzyiq xəstəliyin başlanğıcında nəinki artır, hətta aşağı düşməyə meyl göstərir (hipovolemiya nəticəsində). Xəstəliyin gedişi dəyişkəndir, kəskinləşmə dövründə proteinuriya və ödem meydana çıxır, remissiya dövründə isə az təzahür edən sidik sindromu müşahidə olunur, 4-5 ildən sonra arterial təzyiq artır, xronik böyrək çatışmazlığı yaranır. Morfoloji dəyişikliklər membranoz, mezangioproliferativ, mezan- giokapillyar, fokal-seqmentar qlomeruloskleroz şəklində olur. 3. Hipertonik qlomerulonefrit – xəstəliyin uzun müddət yeganə əlaməti hipertonik sindromdur. Bu forma nefritdə arterial təzyiqin yüksəlməsinin səbəbi böyrəklərin yukstaqlomerulyar aparatının işe- miyası nəticəsində renin-angiotenzin mexanizminin aktivləşməsi he- sab olunur. Tezliyinə görə bütün variantlar arasında üçüncü yeri tutur (21% halda təsadüf olunur). Adətən hipertonik qlomerulonefrit latent ke- çən kəskin qlomerulonefritin nəticəsi kimi qalır. Arterial qan təzyiqi arabir yüksəlir, amma sonralar hipertoniya daimi xarakter daşıyır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|