Mелиораtив щидроэеолоэийанын

150 
 






2
2
y
x
y
x
r
xy
, 
 






2
2
y
z
y
z
r
zy
, 
 






2
2
x
z
x
z
r
zx
, 
 (17) 
3. Reqressiya  tənliyi:







)
(
1
2
or
xy
xy
zy
zx
x
z
or
x
x
r
r
r
r
z
z


)
(
1
2
or
xy
xy
zx
zy
y
z
y
y
r
r
r
r






, 
(18) 
4. Ümumi  korrelyasiya  əmsalı:
2
2
2
1
2
xy
xy
zy
zx
zy
zx
zxy
r
r
r
r
r
r
R




, 
 (19) 
5. Ümumi  korrelyasiya  əmsalının  ehtimal  olunan  xətası:
n
R
E
R
2
1
67
,
0




   , 
 (20) 
6. Reqressiya  əmsalının  ehtimal  olunan  xətası:
2
1 R
S
z
z



 , 
 (21) 
Şimali Muğan  ərazisində qrunt sularının rejiminin aşağı-
dakı genetik tipləri ayrılmışdır (şək.35): 

---

151 
Ş
ək
il
 
35.
 
Ş
im
al
i 
 M
u
ğan
ın
  
q
ru
n
t 
 s
u
lar
ın
ın
  
re
jim
 t
ip
lə
rin
ə  
gör
ə 
sx
em
at
ik
  
rayon
laş
d
ır
m
a 
 x
ər
it
əs
i 
(E
.A.
M
əmm
əd
ova,
 2014)
: 
1
- 
ça
y;
  
2 
– 
ka
n
a
l;
  
3 
– 
k
o
ll
ekt
o
r;
 qr
unt
  
suy
u
 r
eji
m
ini
n 
ti
pl
əri
: 
 4 
– 
iq
lim
 t
ip
i;
  
5 
– 
hi
dr
o
lo
ji
 
ti
p
; 
 m
eli
or
ati
v 
ti
p
: 
6 
- 
ir
ri
q
as
iy
a 
y
ar
im
ti
p
i;
 7 
-  
ir
riqas
iy
a-
su
v
ar
m
a-
dr
en
a
j 
y
ar
im
ti
p
i; 
8 
- 
dr
en
a
j 
y
ar
im
ti
p
i.
 

---

152 
1. İqlim  tipi  qrunt  suyu  səviyyəsi  ilə  atmosfer  çöküntüləri
arasında  sıx  korrelyasiya  əlaqəsi  (korrelyasiya  əmsalı  0,61-0,83) 
olan  və  heç  bir  süni  amilin  təsiri  qeydə  alınmayan  sahələrdə 
müşahidə olunur; 
2. Hidroloji  tip    Kür  və  Araz  çaylarının  təsiri  zonasında
qeyd  olunur.  Qrunt  suyu  səviyyəsi  ilə  çay  axını  arasındakı 
korrelyasiya asılılığı 0,78-0,88 əmsalla xarakterizə olunur; 
3. Meliorativ  tip  suvarılan  sahələrdə  müşahidə  olunur  və
meliorativ  tədbirlərin  intensivliyindən  asılı  olaraq,  aşağıdakı 
yarımtiplərə ayrılır: 
-irriqasiya  yarımtipi  magistral  kanallar  boyu  yayılmışdır. 
Kanallarda  su  səviyyəsinin  dəyişməsi  ilə qrunt  suyu  səviyyəsi  də 
dəyişir və onlar arasındakı korrelyasiya əlaqəsi 0,82-0,91 əmsalla 
xarakterizə  olunur; 
-irriqasiya-suvarma-drenaj  yarımtipi irriqasiya və kollektor-
drenaj    şəbəkəsi  ilə  əlaqədar  bütün  rejim  əmələgətirən  amillərin 
birgə  təsiri  zonasında  müşahidə  olunur.  Qrunt  suyu  səviyyəsi, 
drenaj  axını  və  suvarma  arasında  sıx  korrelyasiya  əlaqəsi  0,58-
0,75 əmsalla xarakterizə olunur; 
-drenaj  yarımtipi  sistematik  drenajın  fəaliyyəti  zonasında 
müşahidə  olunur  və  bu  yarımtip  üçün  qrunt  suyu  səviyyəsinin 
enməsi, minerallaşma dərəcəsinin azalması xarakterdir. 
Şirvan  düzənliyində  yeraltı  suların  rejiminin    genetik 
tipləri. 
Rejim  əmələgətirən  amilləri  xarakterizə  edən  əsas  mə-
lumatlar  25  saylı  cədvəldə  verilir. 
Atmosfer    çöküntüləri.  Çoxillik  (1985–2012)    kəsilişdə    at-
mosfer  çöküntülərinin  rejimində   üç  dövr  -  enmə,  qalxma  və  
stabilləşmə   dövrü  ayrılır. 
Atmosfer  çöküntülərinin  orta  çoxillik  qiymətinə  bərabər  
miqdarı 1998 –2000–ci  illər  ərzində  müşahidə  olunmuş,  2001-  
ci  ildən  başlayaraq,  atmosfer  çöküntülərinin  qiyməti  orta  çox-
illik  qiymətdən  yüksək  qeydə  alınmışdır.   

---