Məmməd Süleymanov: Azərbaycanda Sol hərəkatın
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – Bank böhranları başladığından bəri biz Marksın tanınmış maliyyə mətbuatında tez-tez peyda olduğunu görürük – bu, yeni baxış bucağıdır yoxsa
- – Sizin filmdə kitabları geniş auditoriya tərəfindən oxunan Slavoy Jijek, Antonio Neqri, Nina Pauer və Maykl Hardt kimi müasir filosof və mütəfəkkirlərə
- Və yaşayırıqsa, bu onun siyasi iqtisadla bağlı fikirlərini populyarlaşdırmağa imkan verirmi
- – “Marks Yenidən” filmində filosof Antonio Neqri qeyd edir ki, “Marksın qayıdışı” praktiki tənqidin inkişafı, postfordist işçilər və bunların əlaqəli olduqları
- – Marksa olan maraq kommunizmin siyasi bir qüvvə olaraq qayıtdığının xəbərdarlığıdırmı Kommunizm dünyanı gəzən kabusdur, yoxsa akademiyaları
- Qeydlər: 1.
59 çalışmaq idi və görünür ki, çoxdan edilməli idi. – Bank böhranları başladığından bəri biz Marksın tanınmış maliyyə mətbuatında tez-tez peyda olduğunu görürük – bu, yeni baxış bucağıdır yoxsa sizcə, kapitalizm böhranlarında onun ideyalarının ciddi şəkildə yenidən nəzərdən keçirilməsidir? – Məncə bu qismən sosial aktiv oxucuların diqqətini cəlb etmək, qismən də ideyaları mənimsəmək cəhdidir. Burjua mətbuatının Marksla arası hər zaman əla olub. Məsələn, Time jurnalı onu sevir, elə deyilmi? Marks orta sinfin seçdiyi filosof olub (o, 4 il əvvəl BBC Radioda keçilmiş sorğuda ən sevimli filosof seçilib). Bəlkə də mən filmin köməyi ilə bu sevgi romanına öz töhfəmi qatıram. Nuriel Rubininin “Marks haqlı idi” frazası Marksın əsərlərindəki ideyaların tam tətbiqinə şüursuz şəkildə qarşı gəlmək cəhdlərini ifadə edir. Bu, xəbərdaredici vuruşdur: “Biz Marksla bağlı debatların aktivləşəcəyini bilirik, elə isə gəlin buna imkan verməyək”. Bu, bizi yuxarıda qeyd etdiyim klişeyə aparır. Siz Marksın kapitalizmlə bağlı proqnozlarının özünü doğrultuduğunu, ekspertlərin təsdiqlədiyini də görürsünüz, lakin eyni zamanda onun kommunizm “öncəgörməsi” utopiya adlandırılaraq cəfəngiyat kimi qələmə verilir. Con Qrey filmdəki bu mövqeni eynilə qəbul edib və ötən il Radio 4-də Marksın kapitalizm barədə haqlı, kommunizm haqda isə yanlış olduğunu təkrarlayıb. Bu, səhvdir, çünki Marks deyir: “kommunizm mövcud vəziyyəti dəyişdirəcək real qüvvədir” və birmənalı şəkildə izah edir ki, kommunizm kapitalizmin daxilində fəaliyyət göstərə bilməz. Lakin insanlar daim bu utopik klişeni eşitmək istəyirlər və anladığım qədəriylə populyar və iqtisadi mətbuat onlara bu klişe fikirləri təqdim edir.
dəniyyət nəzəriyyəsinin Elvisidir, lakin o Las Veqasın Elvisi deyil. O, ümumiyyətlə 60 №1 Fevral 2014 nə vaxtsa Las Veqasda olubmu? Veqasa getsə, zənnimcə, çox az insan onu tanıyacaq. Mən populyar KİV-i çox az oxuduğumdan marksizmin populyarlaşdığı dövrdə yaşayıb-yaşamadığımızı deyə bilməyəcəyəm, şəxsən mən sizin vurğuladığınız qədər populyar olduğunu düşünmürəm. Jijekə bir nəzəriyyəçi kimi hörmət edirəm və onun geniş publika tərəfindən qəbul edilib-edilməməsi məni çox az maraqlandırır, bir sıra filmlərdə çəkilməsinə baxmayaraq, mənim filmimdə çəkilməyi qəbul etməsi üçün xeyli əziyyət çəkdim. Mən işin istehlak tərəfi barədə isə narahat deyiləm. Əgər ideyanın hədəfi varsa, o, hətta müasir, qarma-qarışıq situasiyada belə özünə yol tapa biləcək. Düşünürəm ki, əgər böyük ictimaiyyət özü üçün Jijek və ya mənim filmim vasitəsilə Marks və ya Marksizmi kəşf etsə, daha sonrakı mübahisələrdə o daha əhəmiyyətli persona (şəxsiyyət) halına gələcək. – “Marks Yenidən” filmində filosof Antonio Neqri qeyd edir ki, “Marksın qayıdışı” praktiki tənqidin inkişafı, postfordist işçilər və bunların əlaqəli olduqları mənəvi bağlar üzərində yaşayır. Bununla razısınız, yoxsa bu xətt akademiklərin və özünü Marksla maraqlanan hesab edənlərin yaşadıqları təcrübəni əks etdirdiyi üçün ona maraq artır? Əks halda, siz Marksın bu layihə üçün həqiqətən mühüm olduğunu düşünürsünüzmü? – İctimai Marksist nəzəriyyə Neqriyə, Marksın “Grundrisse” (“1844-cü il İqtisa- di-fəlsəfi əlyazmaları” – red.) manuskripti ilə oxuduğu mühazirələrə görə çox borcludur. Mən tez-tez düşünürəm ki, əgər Neqrinin “Ekol normal”dakı seminarları (1991-ci ildə “Marx Beyond Marx” adı ilə nəşr olunmuşdur) 20 il əvvəl olsaydı, bu, Altusseri fərqli istiqamətdə yönləndirəcəkdi. Mən onun əsərlərinin İmperiya Trilogiyası istiqamətində təkamül yolunu çox inandırıcı görmürəm, baxmayaraq ki, bu, Marksın dirçəlişinə təkan vermişdi. “Grundgrisse” əsərində biz artıq Marksın təhlillərini 2 iş növündə görürük: abstrakt və konkret iş. İş o mənada abstraktdır ki, o, əmtəələri istehsal edən fərdi işçilərə münasibətdə müstəqildir. Alberto Toskanonun bunu “Marks Reloaded” filmində ifadə etdiyi kimi, işin “qeyri-maddi” və ya əqli, yaxud maddi və ya fiziki olub-olmaması o işin praktiki olaraq necə təşkil edildiyindən daha az əhəmiyyətlidir. Qeyri-maddi işin akademiklərin təcrübəsini əks etdirib-etmədiyinə gəldikdə isə, mən düşünmürəm ki, biz insanların motivasiyasından ehtiyat etməliyik. Zənnimcə, vacib və original tədqiqat
61 aparmaqla bərabər, ictimai intellektual olmaq da mümkündür. – Marksa olan maraq kommunizmin siyasi bir qüvvə olaraq qayıtdığının xəbərdarlığıdırmı? Kommunizm dünyanı gəzən kabusdur, yoxsa akademiyaları dolaşan Marksın xəyalətidir? – Yenə də mən burada heç bir ziddiyyət görmürəm. Fəlsəfi konfranslar kimi qələmə verilən kommunizm konfranslarının ideyası, mənim fikrimcə, önəmli bir istinad nöqtəsi kimi çıxış edir. Mənim onlardan uzaqlaşdırdığım bugünkü siyasi düşüncə odur ki, bugünkü siyasi düşüncə yenidən Marksın yaşadığı dövrdəki sosial vəziyyəti eynilə əks etdirir. Badyu həmişə vurğulayır ki, bu, siyasi düşüncənin vacib qaydasıdır. Marksın əsərlərinin düzgün ötürüldüyü fikrini unudun. Əgər Marksın bizə öyrədəcəyi nə isə varsa, bu təkcə 1968-ci il deyil, həmçinin 1848-ci ildəki vəziyyəti xatırlamağa və düşünməyə kömək olan fikirləridir. Badyu son zamanlarda 1848-ci ilin tarixi əhəmiyyətini qeyd edənlərdən biridir. Hobsbaum da həmçinin. Bu, bizim Ərəb baharından işğal (“Occupy” hərəkatı – tərc.qeydi) cəhdlərinə qədər, o cümlədən keçən il və o dövrlərdə nələrin baş verdiyini nəzərə alaraq həqiqətən dərk etməli olduğumuz inqilabdır, dərsdir. Qeydlər: 1. Huw Lemmey tərəfindən götürülmüş müsahibənin ingiliscədən tərcüməsi Mənbə: http://www.versobooks.com/blogs/900-an-interview-with-jason- barker- director-of-marx-reloaded © SOLFRONT.org Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|