Menejment texnologiyasi

Boshqarishning chiziqli tashkiliy strukturasi

Rahbar
Chiziqli rahbar A
Chiziqli rahbar B
Ijrochilar
Ijrochilar
Boshqaruvning bu tuzilmasi afzalligi, farmoyishlarning yakkaligi va aniqligi, rahbarning o’zi boshqarayotgan bo’linma faoliyati natijalari uchun oshirilgan javobgarligi, qarorlar qabul qilishdagi operativligi, ijrochilar tomonidan bir-birlari bilan muvofiqlashtirilgan farmoyishlarni olinishidir.
To‘g‘ri chiziqli tuzilmaning kamchiliklari quyidagilardan iborat: rahbarga nisbatan yuqori talab, u boshqaruvning barcha vazifalari va korxona (bo’linma) faoliyati turlari bo’yicha keng bilim va tajribaga ega bo’lishi, axborotlar bilan to’ldirilishi, qo’li ostidagilar, yuqori rahbarlar va qo’shni tashkilotlar bilan aloqaning ko’pliligiga ega bo’lishi kerak.

Boshqarishning funksional tashkiliy tuzilishi

Rahbar
Funkstional rahbar A
Funkstional rahbar B
Ijrochilar
Ijrochilar
Ijrochilar
Ijrochilar

Boshqarishning CHIZIQLI-funksional tashkiliy tuzilishi

Rahbar
Chiziqli rahbar A
Chiziqli rahbar B
Funkstional rahbar A
Funkstional rahbar B
Ijrochilar
Ijrochilar
Ijrochilar
Ijrochilar

Chiziqli-funksional tashkiliy tuzilishi o‘z ichiga ham to‘g‘ri chiziqli, ham vazifali tashkil etishlarni oladi, bu ijrochilar uchun ikki tomonlama bo‘ysunishni yaratadi. Boshqaruvning ko‘pgina idoralari va ijrochilari boshqaruv faoliyati (vazifalari)ning alohida turlarini bajarishga ixtisoslashadilar, vazifaviy bo’linmalar quyida turuvchi bo’limlarga ko‘rsatma va farmoyishlar (vakolatlari doirasida) berish huquqiga egalar.

• Chiziqli-funksional tashkiliy tuzilishi o‘z ichiga ham to‘g‘ri chiziqli, ham vazifali tashkil etishlarni oladi, bu ijrochilar uchun ikki tomonlama bo‘ysunishni yaratadi. Boshqaruvning ko‘pgina idoralari va ijrochilari boshqaruv faoliyati (vazifalari)ning alohida turlarini bajarishga ixtisoslashadilar, vazifaviy bo’linmalar quyida turuvchi bo’limlarga ko‘rsatma va farmoyishlar (vakolatlari doirasida) berish huquqiga egalar.

Bu tuzilmaning afzalliklari aniq vazifalar uchun javob beruvchi mutaxassislarning yuqori omilkorligi, to‘g‘ri chiziqli rahbarlarning ular vazifaviy faoliyati masalalari bo‘yicha ma’lumotlar tayyorlashdan ozod bolganliklari natijasida operativ boshqaruv bo‘yicha imkoniyatlari kengayishidir.
Tuzilmaning kamchiligiga quyidagilarni kiritish mumkin:

• harakatlar birligining yo‘qligi;
• vazifaviy xizmatlar o‘rtasida doimiy o‘zaro aloqalarni qo’llab-quvvatlash imkoniyati yo‘qligi;
• qarorlar qabul qilishning uzoq muddatli tadbirlari;
• ijrochilarning ish uchun javobgarliklari pasayishi, chunki ulardan har biri bir necha rahbarlardan ko‘rsatmalar oladilar;
• xodimlar tomonidan «yuqoridan» olinadigan ko‘rsatmalar va farmoyishlarni muvofiqlashmaganligi, chunki har bir vazifaviy bo’linma o‘z masalalarini birinchi o‘ringa qo‘yadi.
• yakka hukmronlik tamoyilining buzilishi.