|
|
|
|
|
ÖRNEK TÜRÜ
|
ÖRNEĞİN ALINMASI
|
GEREÇ VE VOLUM
|
TRANSPORT
|
AÇIKLAMA
|
|
|
|
|
|
ÜST SOLUNUM
SİSTEMİ
|
|
|
|
|
BOĞAZ
|
1. Dil basacağı ile dil bastırılır.
2. Eküvyon farenkse, tonsillere ve varsa eksüda olan alanlara sürülür.
3. Yanak, diş ve diş etlerine dokunmadan eküvyon ağızdan çıkartılır.
|
Eküvyon (steril kuru tüp içinde) veya transport
besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Rutin olarak A grubu beta hemolitik Streptokok taraması yapılır. Antibiyotik duyarlılık testi çalışılmaz.
Staphylococcus aureus kolonizasyonu metisilin duyarlılığı sonucu ile bildirilir.
|
ORAL
KAVİTE
|
-
Eküvyon ile lezyon üzerindeki sekresyon ve debri uzaklaştırılır, eküvyon atılır.
-
Sağlıklı dokuya değmeden ikinci
bir eküvyon ile lezyon üzerine kuvvetle sürterek örnek alınır.
|
Eküvyon ve transport
besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Mantarlar ve ağız-boğaz florası üyesi dışındaki bakteriler açısından incelenir.
|
NAZAL
|
-
Eküvyon steril serum fizyolojik
ile ıslatılır.
-
Burun deliklerinden 2,5 cm içeri
sokulur.
-
Nazal mukozaya kuvvetlice
sürterek çevrilir.
-
|
Eküvyon ve transport
besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
A grubu beta hemolitik Streptokok ve
Staphylococcus aureus kolonizasyonu açısından incelenir.
|
NAZO-FARENGEAL
SÜRÜNTÜ
| -
Eküvyon burun deliğinden yavaşça posterior farenkse sokulur, çevrilir.
|
Eküvyon ve transport
besiyeri
|
< 15 dakika,
oda ısısı
|
A grubu beta hemolitik Streptokok,
Staphylococcus aureus kolonizasyonu açısından incelenir.
|
ALT SOLUNUM SİSTEMİ
|
ÖRNEĞİN ALINMASI
|
GEREÇ VE VOLUM
|
TRANSPORT
|
AÇIKLAMA
|
BALGAM
|
1. Hastaya bir gün önce bol miktarda sıvı alması söylenir.
2. Hastanın sabah aç karnına iken önce ağzını su ile çalkalaması, derin bir nefes aldıktan sonra; balgam çıkarması gerekmektedir.
(Özellikle ARB için sabah balgamı olmalıdır.)
|
Steril kap
> 1 ml
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Mikroskobik incelemede 10’luk büyütmede her alanda 10’dan fazla yassı epitel hücresinin görülmesi örneğin alt solunum yollarından gelmediğini gösterir ve niteliksiz balgam olarak değerlendirilir.
|
TRAKEAL ASPİRAT
VE BAL
|
1. Aspirat steril kaba konur.
2. Fırçalama örneği ise lam üzerine sürüntü şeklinde gönderilmelidir.
|
Steril kap
> 1 ml
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Kantititatif ekim yapılır ve üreme cfu/ml(koloni oluşturan birim) birimi ile sayısal olarak bildirilir.
|
APSE
(AÇIK)
|
Yüzeyel eksüda steril SF ile uzaklaştırılır. Mümkünse
aspire edilir ya da iki eküvyon( bir eküvyon gram boyama, diğeri kültür için kullanılır) ile derin kısımlardan materyal alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
APSE
YARA, DOKU
FİSTÜL
PİLONİDAL SİNÜS
|
Aspirasyon örnekleri tercih edilmelidir. Lezyon tabanından enjektör ile yapılan aspirasyonda
materyal elde edilemezse steril serum fizyolojik verilerek aspirasyon tekrarlanmalıdır.
Yüzeyel sürüntülerde örnek lezyonun ilerleyen kenarından alınmalıdır. Yalnızca püy ya da
eksudanın alınması yeterli değildir.
Yanık yaralarında kültür, geniş temizleme ve debridman sonrası alınmalı ve biyopsi örnekleri
tercih edilmelidir.
|
Enjektör
> 1 ml
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
BOS
|
1. Cilt iyot ile silinir.
2. L4-L5 veya L5-S1 aralığından girilir
3. Subaraknoid aralığa ulaşınca 3-5 ml sıvı alınır.
|
En az 3 ml örnek
|
Bakteri incelemesi için oda ısısında
<15 dk.
|
Örnek laboratuvara gönderilmeden önce mikrobiyoloji uzmanı ile iletişime geçilmelidir.
|
DİĞER VÜCUT
SIVILARI
|
ÖRNEĞİN ALINMASI
|
GEREÇ VE VOLUM
|
TRANSPORT
|
AÇIKLAMA
|
ASİT,
EKLEM SIVISI
PERİTON
PLEVRA
SİNOVYAL SIVI
|
1.Cilt iyot ile silinir.
2.İğne aspirasyonu ile örnek alınır.
3.Olabildiğince çok sıvı alınır.
4.Derhal laboratuvara ulaştırılır.
|
Steril kültür kabı ve/veya
kan kültürü şişesi
|
< 15 dk.
Oda
ısısı
|
Örnek laboratuvara gönderilmeden önce mikrobiyoloji uzmanı ile iletişime geçilmelidir.
|
KAN KÜLTÜRÜ
|
1.Kan kültürü şişesinin lastik tıkacı çıkarılarak şişenin ağzı
%70'lik alkol ile dezenfekte edilir.
2.%70'lik alkol ile cilt temizlenir.
3.Merkezden başlayıp perifere doğru halkalar çizerek iyot sürülür.
4.İyodun kuruması beklenir.
5. İyotu uzaklaştırmak için cilt alkol
ile tekrar temizlenir.
6. Kan alınır.
|
İdeal olarak beklenen
ateş yükselmesinden
hemen önce veya
ateş yükselmeye başladığında kan alınmalıdır.
2 kan örneği 1 saat aralıklarla aynı venden veya aynı anda alınacak ise 2 farklı venden alınmalıdır.
Erişkin, 10 ml / şişe
Çocuk, 5 ml / şişe
Yenidoğan, 1-2 ml /şişe
Kateter enfeksiyonu düşünülüyor ise eş zamanlı kateterden ve periferik venden kan alınmalı, şişenin üzerine ve forma kateter, perifer olduğu not düşülmelidir.
|
< 2 saat, oda ısısı
Çocukta ve yenidoğanda pediatrik kan kültür şişesi (pembe kapaklı), erişkinde aerop ve anaerop kan kültür şişeleri (mavi ve turuncu kapaklı) kullanılmalıdır.
|
Bruselloz şüphesinde istem formuna not düşülmelidir.
|
KATETER (iv)
|
1.Kateter çevresindeki cilt alkol ile
temizlenir.
2.Aseptik koşullarda kateter çıkartılır.
Distal ucundan 5 cm'lik bölümü steril kültür kabına alınır.
3.Derhal laboratuvara ulaştırılır.
|
Steril kap
|
< 15 dk.
Oda
ısısı
|
Kateter örneklerinde mikroskobik inceleme yapılmaz.
|
FOLEY
|
Üreme distal üretral florayı yansıtacağı için kültür yapılmaz.
|
|
|
|
DOKU
|
1.Steril kaba alınır.
2.Kurumasına engel olmak için steril SF eklenir.
|
Steril kültür kabı veya
enjektör
|
< 15 dk.
Oda
ısısı
|
Örnek laboratuvara gönderilmeden önce mikrobiyoloji uzmanı ile iletişime geçilmelidir.
|
GÖZ
konjunktival
|
1.Topikal anestetik uygulamadan
önce örnek alınır.
2.Mutlaka sağlam konjunktivadan da örnek alınmalıdır. Eküvyonların üzerine örnek sağ, sol göz olarak belirtilmelidir.
3.Eksüda yok ise eküvyon steril SF ile ıslatıldıktan sonra örnek
alınır.
|
Eküvyon,
Direkt besiyerine ekim
|
Besiyerleri;
< 15 dk oda ısısı
|
Hasta başı ekim için mikrobiyoloji uzmanı ile görüşünüz.
|
KORNEA KAZINTISI
|
1.Önce konjunktival örnek alınır
2.İki damla lokal anestetik damlatılır.
3.Steril spatül ile tek yöne doğru hareket ile kazıma yapılır.
4.Örnek bekletilmeden laboratuvara ulaştırılır.
|
Direkt besiyerine ekim
|
Besiyerleri;< 15 dk, oda ısısı
|
Hasta başı ekim için mikrobiyoloji uzmanı ile görüşünüz.
|
ORTA KULAK
|
Timpanosentez; komplike, rekürren
veya kronik persistan otitis media'da başvurulması gereken bir örnek alma yoludur.
1.Kulak zarı sağlam ise, antiseptik solüsyon ile dış kulak yolu temizlenir, kuruması beklenir ve timpanosentez ile örnek alınır.
2.Kulak zarı perfore ise, steril kulak spekulumu kullanarak ince eküvyon ile örnek alınır.
|
Eküvyon, steril kültür kabı
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Orta/Dış kulak olarak örneğin alındığı bölge istem formunda belirtilmelidir.
|
DIŞ KULAK
|
1.Dış kulak yolu dezenfektan ile
temizlenir, steril SF ile dezenfektan
uzaklaştırılır.
2.SF ile ıslatılmış bir eküvyon ile krutlar uzaklaştırılır.
3.İkinci bir eküvyon kanalda kuvvetlice çevrilerek örnek alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Orta/Dış kulak olarak örneğin alındığı bölge istem formunda belirtilmelidir.
|
İDRAR: KADIN
ORTA AKIM
|
1.Üretral ve vajinal bölge önden
arkaya doğru su ve sabun ile temizlenir.
2.Islak gazlı bez ile bölge durulanır.
3.İdrarın ilk birkaç mililitresi dışarı yapıldıktan sonra orta akım bölümü steril kaba alınır.
4.Steril idrar kabının kapağı kapatılır.
|
Steril kültür kabı, çocuklarda idrar torbası
( idrar torbası ile alınan idrar kaba boşaltılmamalı, torba steril kabın içine konularak laboratuara gönderilmelidir.)
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Sabah ilk idrar tercih edilmelidir; hastanın çok su içmesi sonrasında alınan örnek idrarın dilüe olması nedeniyle hatalı sonuçlara neden olmaktadır.
|
ERKEK
ORTA AKIM
|
1.Glans penis su ve sabun ile temizlenir.
2.Islak bez ile bölge durulanır.
3.İdrarın ilk birkaç mililitresi dışarı yapıldıktan sonra orta akım bölümü steril kaba alınır.
4.Steril idrar kabının kapağı kapatılır.
|
Steril idrar kabı,çocuklarda idrar torbası
(idrar torbası ile alınan idrar kaba boşaltılmamalı, torba steril kabın içine konularak laboratuvara gönderilmelidir.)
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Sabah ilk idrar tercih edilmelidir; hastanın çok su içmesi sonrasında alınan örnek idrarın dilüe olması nedeniyle hatalı sonuçlara neden olmaktadır.
|
SONDA İLE
İDRAR ALMA
|
1.Üretral bölge su ve sabun ile temizlenir, ıslak bez ile durulanır.
2.Aseptik koşullarda sonda mesaneye yerleştirilir.
3.İlk 15 ml'lik idrar sondadan atılır, orta veya geç idrar bölümü steril idrar kabına alınır.
|
Steril idrar kabı
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Örneğin sonda ile alındığı belirtilmelidir.
|
DAİMİ SONDATAKILMIŞ HASTADAN ALINAN İDRAR
|
1.Sondanın üretraya yakın bölümü %70'lik alkol ile temizlenir.
2.Alt kısmı klemplenerek idrar torbasından idrar çekilmesi önlenir.
3.Aseptik koşullarda, enjektör ile temizlenen kısımdan, enjektörün ucu üretraya bakacak şekilde 5-10 ml idrar çekilir.
3.İdrar steril idrar kabına aktarılır.
|
Steril idrar kabı
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Örneğin sondadan alındığı belirtilmelidir
|
SUPRAPUBİK
ASPİRASYON İLE
ALINAN İDRAR
|
1.Mesanenin dolu olduğu kontrol edilir.
2.Suprapubik bölge dezenfekte edilip anestezi uygulanır.
3.Enjektör ile orta hatta göbek ve symphysis pubis arasındaki 1/3 alt
kısımdan mesaneye girilir.
4. 20 ml idrar aspire edilir.
5. Steril idrar kabına aktarılır.
|
Steril idrar kabı
|
< 2 saat, oda ısısı
|
Örneğin suprapubik aspirasyon ile alındığı belirtilmelidir.
|
GENİTAL
KADIN
VAJİNAL
|
1.Spekulum uygulanır.
2.Önceden birikmiş olan sekresyon
fazlalığı uzaklaştırılır.
3.Mukozadan gelen sekresyon eküvyon ile alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
SERVİKAL
|
1.Spekulum uygulanır.
2.Servikal osda birikmiş olan vajinal sekresyon uzaklaştırılır.
3.Eküvyon ile endoservikal akıntı
alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
GENİTAL: ERKEK
ÜRETRAL
|
1.Hasta idrar yaptıktan en az 1 saat
sonra örnek alınır.
2.Eküvyon üretraya 2,5 cm kadar
sokulup çevirerek örnek alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
PROSTAT
|
1.Glans penis sabun ve su ile temizlenir.
2.Rektumdan prostat masajı yapılır.
3.Gelen sıvı steril eküvyon ile alınır
veya steril tüpte toplanır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
Steril tüp
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
GENİTAL
BÖLGEDE
LEZYON
|
1.Lezyon yüzeyi steril SF ile temizlenir kabuk varsa kaldırılır.
2.Seröz sıvı çıkıncaya kadar kuru gazlı bezle lezyonu kanatmadan sıyırılır.
3.Tabana bastırıldığında biriken eksüda enjektör yada eküvyon ile alınır.
4.Lezyon tabanındaki sıvıya bir lam sürterek mikroskopik inceleme için
örnek alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 2 saat, oda ısısı
|
|
GAİTA
|
1.Doğrudan temiz ve kuru bir gaita
toplama kabına yapılması sağlanır. Az miktar yeterlidir.
|
Gaita toplama kabı
|
< 1 saat, oda ısısı
Parazitolojik incelemelerde örnek en geç yarım saatte laboratuvara ulaştırılmalıdır.
|
Rutin olarak kültürde Salmonella ve Shigella türleri araştırılır. Eğer
Camplobacter, ersinia, Enterohemorajik E. coli, Vibrio cholera vb.etken şüphesi varsa mikrobiyoloji uzmanı ile iletişime geçilmelidir.
|
REKTAL SÜRÜNTÜ
|
1.Eküvyon, anal sfinkterden 2,5 cm
kadar içeriye itilir.
2.Rektum içerisinde çevrilerek örnek alınır.
|
Eküvyon,
transport besiyeri
|
< 1 saat, oda ısısı
|
Vankomisine dirençli Enterokok taraması için mikrobiyoloji uzmanı ile iletişime geçilmelidir.
|
DERMATOFİTOZ
Mikroskobik Mantar Aranması
|
ÖRNEĞİN ALINMASI
|
GEREÇ VE VOLUM
|
TRANSPORT
|
AÇIKLAMA
|
SAÇ
|
1.Pens ile 10-12 adet etkilenmiş saç
gövde ve tabanı ile alınır.
2.Temiz bir lam veya petriye konur.
|
Temiz lam
|
< 24 saat, oda ısısı
|
Sonuç aynı gün saat 14.00
|
TIRNAK
|
1.Tırnak kesilir.
2.Tırnak dibinden de olacak şekilde kazıma yapılır.
3.Kazıntı materyali temiz bir lam veya petriye konur
|
Temiz lam
|
< 24 saat, oda ısısı
|
Sonuç aynı gün saat 14.00
|
CİLT
|
1.%70'lik alkol ile temizlenir.
2.Kanatmadan lezyon kenarlarından kazıma yapılır.
|
Temiz lam
|
< 24 saat, oda ısısı
|
Sonuç aynı gün saat 14.00
|
