Bu m etod d an
absolyutlashtirilgan (m utlaqlashtirilgan)
holatda
f o y d a l a n i s h
ayrim xatoliklarga olib kelishi m u m k in . Tarixiy ja
rayonlarni o ‘rganishga asosiy u rg ‘u berilgan holda bu jaray o n -
iarning barqarorligini yetarlicha baho lash h am m u m k in em as.
S h u n i n g d e k
voqealarning individualligi va tak ro rlan m aslig in i
k o 'r s a t g a n
holda u n in g u m um iylik kasb etish in i h am e ’tibordan
c h e t d a
qoldirm aslik kerak. B unda e m p irizm d an
saqlash tavsiya
e t i l a d i .
Genetik uslub.
Bu uslub tarix iy tad q iq o tlard a tarixiy jarayon-
larning kelib chiqishini tadqiq etib, tadqiqot y o 'n alish in i o ‘tm ish -
dan bugungi kunga to m on yo‘n altirad i.
B unda genetik uslub
o‘tm ishdan bugungi kungacha so d ir b o 'lg an tarix iy jarayonlar-
ning kelib chiqishi, rivojlanib borishi va keyingi holatlariga o ‘ti-
shi jarayonlarini voqealarning kelib chiqishi
sabablarini aniqlash-
ga e ’tiborni qaratgan holda am alga oshiradi.
Retrospektiv uslub esa bugungi k u n d an o ‘tm ish g a yoki natija va
oqibatlardan sabablarga yo'nalgan boMadi. 0 ‘tm ish n in g saqlanib
qolgan elem entlari orqali u n i rekonstruksiya (qayta tiklash) q i
lish m um kin.
0
‘tm ish bilan ta n ish ish jaray o n id a
bugungi mavjud
holatlarni yuzaga kelishi bosqichlari va sh ak llan ish in i aniqlash
m um kin.
Sinxron uslub — b ir vaqtda so d ir boMgan turli tarixiy vo
qealarni o ‘rganishga yo‘naltirilg an. Jam iy atd a h a r qanday hodisa
o ‘zaro bogMiqligi sababli bu m e to d d an tizim li yondashishda foy
dalanish bu bogMiqlikni o chishga yordam beradi.
Bu esa u yoki bu m in ta q ad a so d ir boMgan
tarixiy jaray onlarn i
tushuntirishga im kon yaratadi, shu bilan birgalikda u larn in g iqti
sodiy, siyosiy ham da turli davlatlarn in g xalqaro aloqalariga ta ’si-
rini kuzatish im k o n ini beradi.
X ronologik uslub - h a r bir tarix ch i to m o n id an qoMlanilib,
tarixiy ja ra y o n lam in g vaqt bo‘yicha (xronologik)
ketm a-ketlikda
o'rganish im konini beradi. Biroq b u nd a e ’tiborga m olik faktlarni
diqqatdan chetda q oldirm aslik kerak. A yrim hollarda, ya’ni tarix
ch ilar tom onid an ayrim d a lilla rn in g (faktlarning)
m azk u r tizim -
203
ga ja lb eta o lm ag an h o llard a tarixiy jaray o n n in g tavsifidagi no-
an iq lik k a yo‘l q o ‘yilishi m u m k in .
Bu uslubning b ir k o 'rin ish i m uam m oviy-xronologik uslub
b o ’lib, yirik tad q iq o t m avzusini tadqiqot
jarayo nida b ir necha
qism ga b o ‘lib, u ia rn in g h a r biri bo 'y icha alohida xronologik ji
h atd an ketm a-k etlik d a tadq iq o t am alga oshiriladi.
Dostları ilə paylaş: 
