Abu N asr Forobiy, N izo m u lm u lk , Abu Rayhon B eruniy kabi
olim
la m in g turli
vaqtlarda yozilgan asarlarida kuzatish m u m k in.
° ' «A jdodlarim iz tafakkuri va d ah osi bilan yaratilgan eng qa
d im g i to sh y o zu v
va bitiklar, xalq og'zak i ijodi nam unalaridan
tortib
bugungi kunda kutubxonalarim iz xazin asida saqlana-
yotgan m in g-m in glab q o ‘lyozm alar, ularda m ujassam lashgan ta
rix, adabiyot, san ’at, siyosat, ax lo q , falsafa, tibbiyot, m atem atika,
m ineralogiya, kim yo, astronom iya, m e ’m orlik, d eh q on ch ilik va
boshqa sohalarga oid q im m atb ah o asarlar b izn in g buyuk m a ’naviy
boyligim izdir. B unchalik katta m erosga ega b o‘lgan xalq d u n yo-
da kamdan kam topiladi*1.
Sharq tarixchilari orasida Abu Rayhon Beruniy (973-1048-y.)
alohida o ‘rin tutadi. U turli m azm unda, jum ladan falsafiy, ge-
ografik,
etnografik, jum ladan tarix sohalariga oid 150 dan or-
tiq asarlar yozib qoldirgan. M utafakkirning 152 asaridan 15 ta-
si bevosita tarix ilmiga bag'ishlangan. Ayniqsa tarix to‘g‘risidagi
chuqur bilim larini o‘z ichiga olgan «Osor ul-boqiya an al-qurun
al-holiya* («Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar*)
ham da
«Hindiston* yoki «Kitab tahqiq m olil-H ind m in m anqula fi-1-aql
va-l-marzuma* («H indlarning aqlga sig‘adigan va sig'maydigan
ta’lim otlarini tadqiq etish») va «Kitob ul-m usam m ara fi axbori
Xorazm* («Xorazm haqidagi axborotlar haqida suhbatlar*) nom-
li asarlari bilan jahon tarix fani va m adaniyat tarixiga katta hissa
qo‘shdi.
Beruniy siymosi haqida so‘z yuritar ekan 0 ‘zbekiston
Respub-
likasi Birinchi Prezidenti I.A .Karim ov quyidagi fikrlarni bildira-
di: «Milliy tarixim izning yana bir yorqin yulduzi Abu Rayhon
Beruniy faoliyatiga
haqqoniy baho berar ekan, am erikalik fan
tarixchisi Sarton XI asrni «Beruniy asri* deb ta’riflaydi. Bunday
yuksak va haqli baho avvalo qomusiy tafakkur sohibi bo‘lmish
buyuk vatandoshim izning ilm -fan taraqqiyotiga qo‘shgan
beqiyos
hissasi bilan izohlanadi. Shu o‘rinda ta ’kidlash joizki, Beruniy il-
Dostları ilə paylaş: 
