Microsoft Word 017 esas sayi doc



Yüklə 1,89 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə42/197
tarix08.07.2018
ölçüsü1,89 Mb.
#54544
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   197

Filologiya məsələləri, №4, 2017 

 

106



all amount to the same thing Quite apart from the problem of sorting out the 

various conceptions of content, there is a problem about what kind of content 

might  be  said  to  be  expressed  in  linguistic  communication.  In  particular, 

there is the following sort of problem (discussed by Heck and Paul, ): Sup-

pose a speaker communicates a thought by means of a proper name. Is the 

person  or  thing  named  literally  part  of  that  content,  or  does  the  content 

contain,  in  place  of  the  thing  named,  just  some  description  or  concep-

tualization of that object? If the thing named is literally part of the content, 

then  we  may  find  that  we  have  to  say  that  communication  has  been 

successful,  because  the  hearer  has  grasped  the  right  content,  even  though 

intuitively communication has not succeeded, because the hearer has grasped 

this  content  in  the  wrong  way.  If,  on  the  other  hand,  we  build  some 

characterization  of  the  object  named  into  the  content,  then  it  may  be 

unreasonable to expect hearers to grasp the content solely on the basis of the 

speaker's words and the setting. 

   


 

 

Bibliography 



 

1.Lev Vygotsky (1986) "Thought and Language" (newly revised and edited 

by Alex Kozulin) 

2.Ekkehart Malotki (1983) "Trends in Linguistics Studies and Monographs 

20 Hopi Time" 

3.Thomas Tsoi "The Relation between Language and Thought" 

4.http://en.wikipedia.org/wiki/Linguistic_relativity 

5..http://www.mnsu.edu/emuseum/cultural/language/whorf.html 

6.http://www.aber.ac.uk/media/Documents/short/whorf.html 

7.http://www.angelfire.com/journal/worldtour99/sapirwhorf.html 

8.http://www.usingenglish.com/speaking-out/language-thought-

sapirwhorf.html 

   

 

 



 

 

Suqurə Məhərrəmova  



Dil və düşüncənin əlaqəsi 

 

Xülasə 



 

   Məqalədə dil və düşüncə arasında əlaqənin movcudluğu ətrafinda öz 

arqumentlərini  irəli  sürən  linqvist  və  psixoloqların  müxtəlif  fikirlərindən 

söhbət  açilir.”Mulda  nəzəriyyəsi”  və  “Klouk  nəzəriyyəsi”  tərəfdarlarının 

ideyaları  şərh  olunur.  Mulda  nəzəriyyəçilərinə  gorə  dil  bizim  fikirlərimizi 

yaradır.Dil  və  fikir  bir-biri  ilə  o  qədər  sıx  qovuşmuşdur  ki,bütün  insanlar 

eyni şəkildə dilin təsirinə məruz qalırlar.Adamlar fikir dustaqları hesab oluna 



Filologiya məsələləri, №4, 2017 

 

107



bilərlər.Belə  ki  ,onlar  danışdıqları  dilin  imkan  verdiyindən  artıq  düşünə 

bilməzlər.  Normal  halda  istifadə  olunduqda  dil  danişanın  mövzu  haqqında 

müəyyən məlumatı olduğunu gostərir və danışan elə sözlər seçir ki, dinləyən 

onun  movzu  haqqında  məlumatlı  olduğunu  anlasın.Dil  fikirlərin  daşıyıcısı 

deyil ,ancaq fikirlər sonda dil şəkilində izhar olunur. Məqalədən alinan əsas 

nəticə  bidir  ki,dil  və  fikir  arasıkəsilmədən  bir-birilə  əlaqədədir.Dil  bizə 

spesifik  nöqteyi-nəzərlə  düşünməyə  kömək  edir,fikir  də  yenidən  dilə  təsir 

edərək onu inkişaf elətdirir.Fikir yalnız sözlə ifadə olunmur ,həmçinin onun 

içərisindən təcəllə edir.Hər fikir bir obyekti digər birisinə bağlayaraq hərəkət 

edir,böyüyür,inkişaf edir,müəyyən funksiya icra edir və problem həll edir.-

Dilin bu axini daxili hərəkət kimi baş verir ki,bu da dil vasitəsi ilə ,yaxud 

dilsiz də həyata keçirilə bilər. 

 

   


 

 

 



Сугура Магеррамова  

Свазь языка и мышления 

 

Резюме 


 

  В  статье  повествуется  выдвинутых  различных  аргументах 

лингвистов  и  психологов  вокруг  связи  языка  и  мышления.Излагаются 

идеи сторонников «теории мулда» и «теории клоик».По теории мулды 

язык  порождает  мышление.Язык  и  мышление  настолько  сильно  взаи-

мосвязаны,что все носители языка в одинаковой степени подвергаются 

его влиянию. Людей можно считать заложниками мышления и поэтому 

они  не  могут  мыслить  больше  возможностей  языка.  В  нормальных 

условиях  язык  является  показателем  осведомленности  говорящего  о 

высказываемой  теме.Говорящий  выбирает  такие  слова  чтобы  слу-

шающий  понял  его  осведомленность  о  высказываемой  теме.Язык  не 

является носителем мышление ,но мышление в конце концов выражает-

ся  языком.  Результатом  исследования  статьи  является  то,что  язык  и 

мышление  находятся  в  постоянной  и  непрерывной  связи  между  со-

бой.Язык  помогает  нам  мыслить  со  специфической  точки  зрения,-

мышление  же  заново  воздействуя  на  язык  развивает  его.Мышление 

выражается не только словом ,но и прогрессируется внутри его.Каждая 

мысль  движется  связывая  один  объект  с  другим,а  так  же  растет,разв-

ивается,выполняет  определенную  функцию  и  решает  проблему.Этот 

паток  мышления  происходит  как  внутреннее  движение,что  может 

осуществляться как с помощью языка,так и без него. 

 

Rəyçi:          Allahverdi Həmidov 



           filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent  

 



Filologiya məsələləri, №4, 2017 

 

108



LƏTAFƏT ƏLİYEVA  

filologiya üzrə fəlsəfə doktoru 

latafat@mail.com 

 

M.F. AXUNDZADƏNİN BƏDİİ DİLİNDƏ NİTQ 



ETİKETLƏRİNİN ÖZÜNƏMƏXSUSLUĞU 

 

Açar  sözlər:  epik  əsərlər,  komediyalar,  nitq  etiketləri,  müraciət  formaları, 



nitq üslubu, danışıq dili 

Ключевые слова: эпические произведения, комедии, речевые этикеты, 

формы обращения, стиль речи, разговорный язык 

Keywords:  epic  works,  comedies,  speech  etiquettes,  forms  of  address, 

speech style, spoken language 

 

Dil  ünsiyyət  vasitələri  sırasında  özünün  aparıcı  yerini  qoruyub  sa-



xlayır  və  gələcəkdə  də  saxlayacaq.  O,  öz  imkanlarına  görə  istənilən 

məzmunu ifadə etmək qabiliyyəti olan informasiya mübadiləsinin ən zəngin 

vasitəsidir. Dil fikrin formalaşması kimi çıxış edir, buna görə də dil ünsiyyəti 

digər  informasiya  mübadiləsi  formalarının  və  növlərinin  əsasında  dayanır. 

Təsadüfi  deyil  ki,  insanın  müsbət  keyfiyyətlərindən  biri  də  onun  aydın  və 

gözəl danışmasıdır. «Hər bir insan öz dilinin arxasında gizlənmişdir». Gözəl 

nitqə malik olmaq üçün təbii ki, natiq doğulmaq lazım deyil. Sadəcə, kifayət 

qədər  ictimai-siyasi,  elmi  biliyə  və  zəngin  söz  ehtiyatına  sahib  olmaq 

lazımdır. Ən başlıcası isə Nə demək? Necə demək? Harada demək? prinsi-

pinə  düzgün  əməl  olunmalıdır.  Gözəl  nitq,  rəvan  danışıq  auditoriya  üçün 

maraqlı mövzunun seçilməsindən, nitqdə işlədilən sözlərin ahəngdarlığından, 

nitq  söyləyənin  şəxsiyyətindən,  hətta  zahiri  görünüşündən  və  s.  asılıdır. 

Gözəl nitq dinləyicinin qəlbini fəth edir, onu düşündürür, nəticə çıxarmağa 

vadar edir.Dinləyicilərə münasibətə görə nitq söyləyənin qarşısında 3 vəzifə 

qoyulur:  a)  dinləyicinin  diqqətini  özünə  cəlb  etmək;  b)  diqqəti  nitqdə  irəli 

sürülən məsələlərə cəlb etmək – dinləyiciyə psixoloji təsir göstərmək üçün 

zəmin  yaratmaq;  c)  dinləyicini  həyəcanlandırmaq,  onu  düşünməyə  sövq 

etmək.Nitqin  uğurlu alınması  üçün əsas  şərt dinləyicidir. Çünki  natiqin  sə-

nətini,  məharətini  düzgün  qiymətləndirən  məhz  dinləyici  auditoriyasıdır. 

Nitqin  müvəffəqiyyətini  təmin  edən  başlıca  amillərdən  biri  də  natiqlik 

priyomlarıdır.  Bütün  bunlar  kompleks  təşkil  edəndə  dinləyicilərə  xoş  təsir 

bağışlayır və «estetik qida» verir. «İnsan eşitdiyi sözün natiqinə baxıb həmən 

sözü  qəbul  edər»  (M.S.Ordubadi).  Natiqlik  priyomlarının  bəziləri  nitqin 

bütöv  kompozisiyası  ilə,  bir  qismi  isə  yalnız  giriş  və  ya  finalla  bağlıdır. 

Girişlə bağlı olan priyomlar dinləyicilərin diqqətini ələ almaq, əsas məsələyə 

yönəltmək və sakitlik yaratmaq məqsədi daşıyır. 




Yüklə 1,89 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   197




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə