Microsoft Word 06 Env Description Final az
Yüklə 5,07 Kb. Pdf görüntüsü
|
Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 6 Ətraf mühitin təsviri Noyabr 2013-cü il Yekun variant 6/31 2002-ci ildə bataqlıqda aparılmış tədqiqatlar zamanı üç növ suda-quruda yaşayan qeydə alınmışdı: Avropa yaşıl qurbağası (Orta Asiya qurbağası), Avropa ağac qurbağası (Hyla arborea) və göl qurbağası (Göl qurbağası) və bir sürünən növ, Avropa gölməçə tısbağası (Emys orbicularis). Bütün üç suda-quruda yaşayan növlər IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və Ən Az Narahatlıq kimi təsnif edilmişdir. Avropa gölməçə qurbağası IUCN tərəfindən nəsli kəsilmək təhlükəsinə yaxın olan növlər kimi müəyyən edilmişdir. Bu növlərin heç biri AzQK-na daxil edilməmişdir. Digər bataqlıq sahəsinin tədqiqatı 2010-cu ildə aparılmışdır və Cədvəl 6.12-də tədqiqatlar zamanı qeyd edilmiş fauna növlərinin siyahısı verilmişdir. Cədvəl 6.12 Səngəçal bataqlıq faunası üzrə tədqiqatın nəticələrinin xülasəsi, 2010 Elmi adı Ümumi adı Nömrə Avropa yaşıl qurbağası 1 Avropa yaşıl qurbağası 11 Microtus socialis 1 Çöl siçanı 10 Göl qurbağası 1 Bataqlıq qurbağası 134 Cəld çöl kərtənkələsi Cəld çöl kərtənkələsi 1 Natrix tessellata Bəzəkli su ilanı 9 Emys orbicularis* Avropa gölməçə tısbağası 2 Qeydlər: 1 IUCN ən az narahatlıq doğuran növləri – IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və nəsli kəsilmə təhlükəsinə çox yaxın olan, təhlükə altında olan və ya həssas kateqoriyalar üzrə meyarlara cavab verməyən növlər. Növlər mühafizə olunmadan aslı və ya nəsli kəsilmə təhlükəsinə yaxın kimi qiymətləndirilmir. 2 IUCN-nin nəsli kəsilmək təhlükəsinə yaxın növləri – IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və nəsli kəsilmə təhlükəsinə çox yaxın olan, təhlükə altında olan və ya həssas kateqoriyalar üzrə meyarlara cavab verməyən növlər. Növlər mühafizə olunmadan aslı kimi qiymətləndirilmir, lakin həssas kimi qiymətləndirməyə yaxındır. 3 Qiymətləndirilmir – Növlər IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmədikdə qiymətləndirilmir. 2005-ci ildə terminalı əhatə edən ərazidə aparılmış fauna tədqiqatı zamanı aşağıdakı növlər aşkar edilmişdir: Yumrubaş aqama (Phrynocephalus helioscopus) Aralıq dənizi tısbağası (Testudo graeca) - Beşbarmaq ərəb dovşanı (Allactaga elater) Boz dağsiçanı (Cricetulus migratorius)ı Safsar (Vormela peregusna); və Canavar (Canis lupus). Yumrubaş aqama, Firat ərəb dovşanı, boz dağsiçanı və canavar IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və az narahatlıq doğuran növ kimi təsnif olunmuşdur. Aralıq dənizi tısbağası və safsar IUCN tərəfindən həssas kimi qeyd edilmişdir və AzQK-na daxil edilmişdir. Beşbarmaq ərəb dovşanı da AzQK-na daxil edilmişdir. Təxminən eyni ərazidə 2008-ci ildə aparılmış tədqiqatlar üç növ sürünənlər sinfi aşkar etdi: cəld çöl kərtənkələsi (Eremias velox), ilanbaş kərtənkələ (Ophisops elegans) və Xəzər əyridırnaq kərtənkələsi (Cyrtopodion caspium). Xəzər əyridırnaq kərtənkələsi IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və ən az narahatlıq doğuran növ kimi təsnif olunmuşdur. Cəld çöl kərtənkələsi və ilanbaş kərtənkələ IUCN meyarlarına görə hələ qiymətləndirilməyib. Cədvəl 6.13-də 2011-cu ildə terminalın tədqiqatları zamanı qeyd edilmiş məməlilər və herpetofauna növlərinin siyahısı verilmişdir. Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 6 Ətraf mühitin təsviri Noyabr 2013-cü il Yekun variant 6/32 Cədvəl 6.13 Səngəçal terminalı məməliləri və herpetofauna tədqiqatı nəticələrinin xülasəsi, 2011 Elmi adı Ümumi adı Müşahidə edilmiş Nişanlar Crocidura gueldenstaedti 4 Qeldenştedt yereşəni 1 (ilişmiş) Meriones lybucus 1 Liviya Qumlucası 4 (ilişmiş) 44 Divar kərtənkələsi 4 Çöl kərtənkələsi 8 - Ophisops elegans 4 İlanbaş 26 - Qırmızı tülkü 1 Qırmızı Tülkü 2 6 Göl qurbağası 1 Bataqlıq qurbağası 98 - Cəld çöl kərtənkələsi 4 Cəld çöl kərtənkələsi 55 - Gürzə 4 Gürzə 1 - Orta Asiya qurbağası 1 Avropa yaşıl qurbağası 26 - Avropa dovşanı 1 Avropa dovşanı 3 24 Emys orbicularis 2 * Avropa gölməçə tısbağası 1 1 Hierophis schmidti 1 Şmidtin qum ilanı 2 Testudo graeca 3.5 ** Aralıq dənizi tısbağası 1 1 Hindistan oxlu kirpisi 1 Hindistan daraqlı oxlu kirpi - 1 Kiçik ərəbdovşanı 1 Kiçik beşbarmaq ərəbdovşanı - 17 Ev siçanı 1 Ev siçanı - 1 Microtus socialis 1 Taxıl siçanı - 13 Qeydlər: 1 IUCN Ən az narahatlıq doğuran – IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və Çox təhlükə qarşısında olan, təhlükədə olan və ya həssas kateqoriyalar üzrə meyarlara cavab verməyən növlər. Növlər Mühafizə olunmaya asılı və ya nəsli kəsilmək təhlükəsinə yaxın kimi qiymətləndirilmir. 2 IUCN-nun nəsli kəsilmək təhlükəsinə yaxın olan – IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmiş və çox təhlükədə olan, təhlükədə olan və ya həssas kateqoriyalar kimi meyarlar üzrə qiymətləndirilməyən növlər. Növlər Mühafizədən asılı növ üzrə qiymətləndirilmir, lakin həssas növ kimi qiymətləndirilməyə yaxındır. 3 IUCN-nun Həssas– növlər çox təhlükədə olmadıqda və ya təhlükədə olmadıqda həssasdır, lakin orta gələcəkdə vəhşi təbiətdə yox olma ilə üzləşir. 4 Qiymətləndirilmir – Növlər IUCN meyarlarına əsasən qiymətləndirilmədikdə Qiymətləndirilmir. 5 AzQK Həssaslıq Fauna tədqiqatları başa çatdırılmış olsa da, bundan əvvəlki tədqiqatlarda həddindən artıq fərqli məlumat olduğu üçün heyvanların zaman keçdikcə coğrafi paylanmasının cəmi sayı ilə bağlı meyilləri müəyyən etmək mümkün deyil. Bu, əsasən, nümunə dəyişkənliyə görədir və bu günə kimi aşkar edilmiş az məskunlaşma kimi başa düşülür, həmçinin öncəki illərdə bəzi identifikasiya məsələlərindən irəli gəlir. Terminaldakı işlərin faunaya əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmiş olması barədə düşünməyimizə əsas verən heç bir dəlil mövcud deyil. IUCN və/və ya AzQK (Azərbaycan Qırmızı Kitabı) siyahılarında göstərilən nümunələrin mövcudluğu qeyd edilib. Lakin bunlara aid ümumilikdə bir tədqiqat var. Aralıq dənizi tısbağası isə istisna təşkil edir (IUCN Həssas növlər üzrə Qırmızı kitaba düşüb və Azərbaycanın “Qırmızı Kitab”ına daxil edilmiş növdür). Aralıq dənizi tısbağası terminalı əhatə edən ərazidə vaxtaşırı aşkar edildiyindən onların dəqiq yayılışları müəyyən edilməyib. Nümunələrin davamlı qeydə alınmasının ehtimal olunan səbəbi ACG və SD layihələrindən öncə və sonra həyata keçirilmiş yerdəyişmə proqramıdır və bu proqram çərçivəsində Aralıq dənizi tısbağaları işlərin icrasına başlamazdan əvvəl toplandı işlər başa çatan kimi terminaldan kənarda yenidən təbii mühitə buraxıldı. Cədvəl 6.14 faunanın həssaslığını, o cümlədən ŞD2 layihə sahəsində gözlənilən mövcudluğunun, mühafizə statusunun və mövsümi həssaslığının xülasəsini təqdim edir. Yüklə 5,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|