Filologiya məsələləri, 2017
375
inanmaqda və qadınları
təkidlə,israrla fabriklərdə
işləməyə
çağırır:”Almaz:Yoldaşlar,sizin arvadlarınızı yaman bir yola çıxartmırıq,doğru
əməyə çağırırıq.Onları buraxsanız da gələcəklər,buraxmasınız da gələcəklər.Bu
gün deyilsə,sabah gələcəklər,çünki həyat özü bunu tələb edir.Bunsuz həyat
irəliləyə bilməz”[2,s.77].Almaz inanır və daima ümidlidir ki,cəmiyyətin
tərəqqisində qadın bu gün olmasa da,sabah öz hüquqsuzluğunu aradan
qaldıracaq,”Yeni yol”a yazılacaqdır.Eyni zamanda Almaz müəllimlik etdiyi
kəndin yetirməsidir və bizə Almazın istəklərindən aydın olur ki,o ,qədim adət-
ənənələrinin daşlaşdığı bu kənd mühitiylə barışmaq istəmir,köhnəliyi daim tənqid
edir,mühafizəkar,toxunulmaz qanunlara birbaşa hücuma keçir.O,məscidi qadın
yurduna çevirməyi təklif edərək kəndliləri özünə qarşı qaldırır:
“Almaz:Hələlik,bir təklifim də var.Məktəb darısqaldır,maşınlarımız üçün yer
yoxdur.Kənddə böyük bina bircə məsciddir.Qərar çıxardın:məscidi qadın
yurduna,həyətini də uşaq baxçasına çevirək.
Hacı Əhməd:Necə?Məscidi bağlayaq?Məscidi oyunbazxanaya döndərək?
Kəndlilər:Ayə,məscid nə olsun dedi?
Ocaqqulu:Vay,məscidlərə at bağlamaq istəyirlər.Kül başımıza.Ay camaat,ay
müsəlmanlar,nə üçün dayanmışsınız?Daha Sahibin zühuruna az
qalıbdır,cahaddır,cahad!Məscidlərə at bağlayırlar”[2,s.81].
Almazın bu dialoqundan və əsər boyu dilə gətirdiyi fikirlərindən,amalından
aydın olur ki,o artıq yeni dövrün insanıdı,bir növ Sevilin davamıdı. “Mürəkkəb
epoxal münasibətləri əks etdirən “Almaz pyesində hadisələrin cərəyan etdiyi dövr
varlı və ortabab təsərrüfatları sıxışdırıb məhdudlaşdırmaq,nəhayət,ləğv etmək və
sıradan çıxarmaq kimi sovet siyasətinin həyata keçirildiyi dövrdür.Lakin hələ
qolçomaqların bir sinif kimi tamamilə ləğv olunması haqqında qərarın verildiyi
1929-cu il deyil.Ucqar olduğu üçün sovetləşmə hələ bu kənddə özünə möhkəm
yer tapa bilməyib”[5,s.36].
Cəfər Cabbarlı “Almaz”əsərində Almazın simasında mərd,öz idealları naminə
daima mübarizə aparan,şərəfli,azad qadın obrazını yaratmışdırsa,əsərin digər
qadın qəhrəmanı olan Yaxşının timsalında da hüququ,haqqı tapdanan,avam bir
qadını göstərmişdir.
“Almaz”pyesində də qadın azadlığına,tərəqqisinə,ətalətdən çıxmasına qarşı
çıxan obrazlar vardır ki,bunlar İbad,Balarza kimi şəxslərin timsalında verilmişdir.
Göründüyü kimi,Cəfər Cabbarlı gender ayrı-seçkiliyi məsələsi üzrə daim
düşünmüş,əsərlərində qadın azadlığını önə çəkərək onların təhsil
almaq,oxumaq,seçmək haqlarının olduğunu dönə-dönə vurğulamış,qadın
hüquqsuzluğunun həll yollarını göstərərək onun aradan qaldırılması üçün böyük
səy göstərmişdir.
Ədəbiyyat
1.
Cəfər Cabbarlı.Əsərləri.II cild.Bakı,2005
2.
Cəfər Cabbarlı.Əsərləri.III cild.Bakı,2005
3.
Rüstəmli A.”Cəfər Cabbarlı və ədəbi-mədəni mühit” Bakı,2010
Filologiya məsələləri, 2017
376
4.
Məmmədova Ə.”İngilis və Azərbaycan dramaturgiyasında sosial problemin
qoyuluşu” Bakı,2008
5.
Məmmədova S.”30-cu illər gerçəkliyinin C.Cabbarlı dramaturgiyasında
inikası”Bakı,2001
6.
Məmməd T.”XX əsr Azərbaycan dramaturgiyasının poetikası” Bakı,2004.
MAMMADOVA ULVIYYA
PROBLEM OF GENDER AT THE DRAMA OF CAFAR CABBARLI
SUMMARY
In XX century,Jafar Jabbarli has become one of the greatest personalilities
for Azerbaijan’s literature.He has always thought about fortune of his people and
deal with various themes in his works.Gender problem is one of his topics.Jafar
Jabbarly has thought about this problem not only at the beginning of his career,but
also recent years of his.He has tried to find the best way to solve gender
problem.He talked about the problems which have broken the rights of women
and made towards women in society.He wanted to raise awareness of this
controvelsial issue.He wrote about women who have faced obstacles in
developing community,showed effective ways to overcome these problems.Even
though he wrote his works about gender balance in xx century,todays again we
notice these issues in our society.Therefore his works keep their actuality for
these days,we can use stat of his works when we can use stat of his works when
we try to uniform society about gender problem.
МАМЕДОВА УЛЬВИЯ
ПРОЛЕМА ГЕНДЕРА В ДРАМАТУРГИИ ДЖАФАРОВ
ДЖАББАРЛЫ
РЕЗЮМЕ
Знаменитый Азербайджанский драматург Джафар Джаббарлы дал без
ценные драмы,пьесы на Азербайджанскую литературу в ХХ век.Он всегда
думал о будущее своего народа и писал разные статье щ
несправедливость.Ранние сатирические стихи и рассказы направлены
против социоального наренства,женского бесправия и отсталости.И в
начале и во время его творчестве он часто думал как уличшить ети
проблемы.Драматург описывал несправедливость котороя не дала
женщинам говорит об их мечты и интересы.Он пытался дать информации о
разные состяние женщин живущих в мучений.Все эти проблемы и
неравенства среди мужчин и женщин заставил его думать об улучшение
проблемы.Чтобы улучшать ети проблемы Джафар Джаббарлы всегда
старался и работал с усилием.
Rəyçi:f.f.d. A.X.Zeynalova
Dostları ilə paylaş: |