Microsoft Word 2017 esas 15 sayi doc
Yüklə 3,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 15 2017
66 yüksək mədəniyyətli istedadını həyatımızın daha dərin qatlarına yönəldir… İlyas Əfəndiyevin elmi-nəzəri yaradıcılığı barədə tənqid və ədəbiyyat- şünaslıqda söylənilən təqdiredici mülahizələr bir daha sübut edir ki, o, XX əsr ədəbiyyatın inkişafında misilsiz xidmətlər göstərdiyi kimi, bu gün də həm bədii nəsrimizin, həm də teatr sənəti və dramaturgizmin inkişafında istiqamətverici ustad nasir və dramaturq kimi iştirak edir.
Ədəbiyyat 1. Arif M. Seçilmiş əsərləri. Üç cilddə. I cild, Bakı, EA-nın nəşriyyatı, 1967, səh.271. 2. İlyas Əfəndiyev. Seçilmiş əsərləri altı cilddə, I cild, Bakı, «Yazıçı» nəş. 1984, səh.40. 3. Qarayev Y. Müasirliyin sabitliyi. İlyas Əfəndiyev. Əsərləri birinci cild, Bakı, «Yazıçı» nəş. 1983, səh.5. 4. Qarayev Y. Səhnəmiz və müasirlərimiz. Bakı, Azərnəşr, 1972, səh.68- 69. 5. Mir Cəlal. Klassiklər və müasirlər. Bakı. Azərnəşr. 1973, səh.6. А.Шалала
Система диалогов в рассказах Ильяса Эфендиева Резюме
Статья посвящена реалистическому творчеству Ильяса Эфендие- ва, одного из классиков азербайджанской литературы, мастеру соз- дания монологов и диалогов. Следует отметить, что проблема диалогов является актуальной как с точки зрения лингвистики, так и литературо- ведения. Писатели, литературные критики и ученые-литературоведы высказали ряд ценных мнений по поводу диалогов и монологов. Они рассматривали эти явления как необходимое средство для создания ситуации, события, обстановки и особенно образа. Диалог и монолог в руках мастера становится самым действенным творческим методом, способствующим выражению лирико-романтических чувств, эмоциона- льного настроения, различных психологических состояний героя. В статье на многочисленных примерах произведений рассматриваются особенности языка и стиля рассказов Ильяса Эфендиева, характерные для всего творчества литератора.
Filologiya məsələləri, № 15 2017
67 A.Shalala
System of dialogues of Ilyas Efendiyev’s stories Summary
The article is devoted to the realistic creativity of Ilyas Efendiyev, one of classics of the Azerbaijani literature, and the master of creation of monologue and dialogues. It is necessary to notice, that the problem of dialogues is actually both for linguistics and literary criticism. By many writers, literary critics and scientists-literary critics were said valuable opinions concerning dialogue and monologue. They considered these pheno- mena as necessary means for creation of a situation, history, conditions and especially an image. Dialogue and a monologue in hands of the master becomes the most effective creative method promoting expression of lyrical- romantic feelings, emotional mood, and various psychological conditions of the hero. In the article on many examples from products are considered language and style features of Ilyas Efendiyev’s stories, which characteristic for all creativity of the writer.
Rəyçi: Nailə Məmmədova filologiya üzrə fəlsəfə dosktoru, dosent
Filologiya məsələləri, № 15 2017
68 ZÖHRƏ NƏBİYEVA Filologiya üzrə fəlsəfə dosktoru, dosent BDU zohra@mail.ru ŞAGİRDLƏRİN LÜĞƏT EHTİYATININ ZƏNGİNLƏŞDİRİLMƏSİ PROBLEMİ
Açar sözlər: Azərbaycan, leksika, lügət ehtiyatı, dərs vəsaiti, dünyagörüşü, nitqin formalaşması, elmi əsas. Keywords: Lexicon, Azerbaijan language, manuals, outlook, formation of the speech, scientific basis
Ключевые слова: Словарный запас, азербайджанский язык, учебные пособия, мировоззрение, формирование речи, научная основа.
Azərbaycan dili təliminin konkret və ümumi didaktik vəzifələri vardır. Müasir məktəb cəmiyyətin ən vacib ictimai tələblərini həyata keçirən bir müəssisə olmaqla hər bir şagirdin gələcəkdə xalq üçün, vətən üçün layiqli şəxsiyyət kimi yetişməsində mühüm rol oynayır. Azərbaycan dili fənni də bu vəzifənin yerinə yetirilməsində özünəməxsus əhəmiyyət kəsb edir. Dil etno- psixoloji, ictimai mahiyyəti etibarilə şəxsiyyətin formalaşmasında əvəzsiz rola malikdir. Buna görə də məktəbdə Azərbaycan dili dərslərinin didaktik prinsiplər əsasında təşkili, lüğət üzrə işlərə xüsusi əhəmiyyət verilməsi müəllimlərin daim diqqət mərkəzində olmalıdır. Lüğət üzrə, nitqin inkişafı ilə əlaqədar dərslərdə aparılan işlərin ümu- mi sistemində leksik işlər xüsusi yer tutur. Dilin lüğət tərkibi fasiləsiz dəyiş- mədə olub, elm və texnikanın, cəmiyyətin, iqtisadiyyatın inkişaf ıilə əlaqədar daim yeni sözlər hesabına zənginləşir, eyni zamanda sözlər köhnələrək sıradan çıxır. Deməli, dilçiliyin leksika şöbəsində sözlərin işlənmə dairəsi, mənşəyi, semantikası öyrənilsə, burada dilimizin lüğət tərkibinin tarixi inkişafı, müasir vəziyyəti işıqlandırılır. Ona görə də leksik işlərin elmi əsas- larını bilmədən Azərbaycan dili təliminin əsas sahəsi olan nitqin inkişafı, eləcə də şagirdlərin lüğət ehtiyatının zənginləşdirilməsi yolları kimi mə- sələləri metodiki cəhətdən düzgün həll etmək mümkün olmaz. Dilin lüğət tərkibini işlənmə dairəsinə görə iki yerə bölürlər. Ümumi- şlək sözlər; qeyri-ümumişlək sözlər. Müxtəlif müəlliflər tərəfindən müxtəlif sayda göstərilən S.Cəfəov, H.Həsənov, D.N.Şmelyov, V.İ.Koduxov və s. kimi dilçilərin əsərlərində göstərilən xüsusi və ümumi leksika və ya qeyri- ümumişlək leksikaya daxil olan sözlər qrupu-tarixizm, arxaizm, dialekt sözləri, arqolar, jarqonlar və sairələrin ayrı-ayrılıqda şagirdlərə mənimsədil- Yüklə 3,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|