Microsoft Word 86 Agciyerden kenar verem 4
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MSS vərəminin diaqnostikası
- MSS vərəminin müalicəsi
24 Yuxarıda göstərilən klinik formalardan ən çox təsadüf olunanı vərəm meningitidir. Vərəm meningiti vərəm ocaqlarından infeksiyanın beyin maddəsindən araxnoidal boşluğa yayılması nəticəsində inkişaf edir.
ikincili olaraq, həm də MSS-nin birincili zədələnməsi şəklində inkişaf edə bilər. Xəstələr yoluxucu olmurlar. Beyin qişalarının iltihabı hiperhəssaslıq tipində inkişaf edərək onurğa beyni mayesində tipik dəyişikliklərin və ağır klinik əlamətlərin (huşun itməsi, epileptik tutmalar, kəllədaxili təzyiqin artması) meydana çıxmasına səbəb olur. Beyinin hörümçəyəbənzər qişasının iltihabı (araxnoidit) kəllə-beyin sinirlərinə və damarlarına yayılır, bu da öz növbəsində bu sinirlərin iflicinə və izafi miqdarda onurğa beyni mayesinin yığılmasına səbəb olur (hidrosefaliya). Beyin damarlarının zədələnməsi nəticəsində MSS-də ocaqlı funksional pozuntular meydana çıxır. Onurğa beyni araxnoiditi özünü onurğa beyninin zədələnməsi əlamətləri ilə büruzə verir: parezlər, ifliclər, çanaq orqanlarının funksional pozuntuları və s. Bunun əksinə olaraq beyinin tuberkuloması özünü MSS-nin həcmli dəyişiklikləri ilə büruzə verir. Klinik olaraq xəstəliyin ilkin mərhələsində ümumi zəiflik, baş ağrıları, davranışda dəyişikliklər kimi simptomlar müşahidə olunur. Xəstəlik inkişaf etdikdə baş ağrıları güclənir və daimi xarakter alır, meningial simptomlar (ənsə əzələlərinin gərginliyi, müsbət Kerniq və Brudzinski simptomları və s.), qusma, komatoz vəziyyət və ocaqlı nevroloji əlamətlər meydana çıxır. Vərəm meningitinin atipik gedişatlı formalarına aiddir: 1) ani proqressivləşən (irinli meningiti xatırladır); 2) ləng inkişaf edən (bu forma çox vaxt səhv olaraq demensiya kimi qəbul edilir); 3) ensefalit sindromu üstünlük təşkil edən formalar. MSS-nin vərəmindən ölüm halları 5 yaşadək uşaqlar, 50 yaşdan yuxarı və xəstəliyin başlanğıcından 2 ay keçənədək adekvat müalicə almayanlar arasında yüksək səviyyədə müşahidə edilir. Vərəm əleyhinə preparatlardan izoniazidə qarşı davamlı VMB ştammları ilə yoluxmuş xəstələr arasında bu klinik formalardan ölüm hallarına izoniazidə həssas xəstələrə nisbətən 2 dəfə artıq təsadüf edilir.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 25 MSS vərəminin diaqnostikası
Diaqnozun erkən qoyulması və müalicəyə erkən başlamaq məqsədi ilə həkimlərin diqqətli və çox sayıq olması vacibdir
vaksinasiyasının), ötən tuberkulin ilə diaqnostikanın nəticəsi və ona müvafiq aparılan kimyəvi profilaktika diaqnostikada vacibdir
dəyişiklikləri kimi erkən simptomların müşahidə olunması vərəm meningitinə şübhə yaratmalıdır
ağrıları, meningial simptomlar, qusma, komatoz vəziyyət və ocaqlı nevroloji simptomatika) meydana çıxması MSS-nin vərəmi haqqında düşünməyə imkan verir
MSS-nin vərəminə şübhə olan xəstələr sonrakı müayinə üçün ixtisaslaşmış müəssisələrə həkim-nevropatoloqun nəzarətinə göndərilməlidir
MSS-nin vərəminə şübhə olan bütün xəstələrə mütləq qaydada başın kontrast MRT və ya KT müayinəsi aparılmalıdır (bazal araxnoidit, baş beyin infarktı və beyinin tuberkulomasını, hidrosefaliyanı vaxtında aşkarlamaq məqsədi ilə)
mümkün olmadıqda onurğa beyninin punksiyası tövsiyə olunur:
vərəm zamanı onurğa beyni mayesinin hüceyrə tərkibi mülayim limfositar (100-500/mkl) xarakterli olur, lakin nəzərə almaq lazımdır ki, xəstəliyin erkən mərhələsində likvorun hüceyrə tərkibi neytrofil xarakterli ola bilər 18
OBM-də zülalın miqdarı artmış olur: yüngül hallarda 0,1-0,5 q/dl, ağır hallarda isə 2-6 q/dl-ə qədər yüksələ bilər
araxnoidal blok zamanı mayenin rəngi sarı olur
qlükozanın miqdarı 45 mq/dl-ə qədər azalır (2,5 mmol/l)
OBM-nin VMB-yə mikroskopik müayinəsi mütləqdir. Ancaq bir mənfi cavab diaqnozu inkar etməyə əsas vermir. Tədqiq olunan OBM-in miqdarı artırıldıqda və ya təkrari müayinələr aparıldıqda müayinənin həssaslığı yüksəlir 37
45-90% hallarda əkmə üsulu ilə VMB-nin aşkarlanması müsbət nəticələr əldə etməyə imkan verir
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 26
“MSS-nin vərəmi” diaqnozunu inkar etmək üçün OBM-in PZR müayinəsi tövsiyə edilmir
qalxdığı üçün bu testin aparılması məqsədəuyğundur MSS vərəminin müalicəsi
Müalicəyə başlanmasının gecikdirilməsi bilavasitə mənfi nəticələrə gətirib çıxarır
diaqnozunu təsdiq edən andan etibarən empirik kimyəvi terapiyaya başlamaq məsləhət görülür; müalicə rejimi: 2SHREZ/1HREZ/9HRE (B) 80
müayinələrlə təsdiqlənmiş müsbət dinamika əldə edilməzsə, yuxarıda göstərilən müalicə rejiminə 2-ci sıradan 3 dərman vasitəsi: inyeksiya formasında (Km, Am, Cm), ftorxinolonlar (Lfx, Mfx) və tiamidlər (Eto, Pto) əlavə edilməlidir (5-ci bənd “Müalicənin ümumi prinsipləri”) (D) 80
DHT-nin nəticələri əldə edilərsə, empirik kimyəvi terapiya rejimi həssaslığın tipi nəzərə alınaraq dəyişilməlidir
MSS vərəmindən ölüm hallarını və geri dönməyən nevroloji ağırlaşmaların qarşısını almaq məqsədi ilə ilk 6-8 həftə ərzində deksametazonun təyini məsləhət görülür:
ağır və təxirəsalınmaz hallarda v/d yavaş şırınqa və ya damcı üsulu ilə və ya ə/d 4-20 mq gündə 3-4 dəfə olmaqla (gündəlik doza 80 mq-a qədər) təyin olunur, saxlayıcı doza 0,2-9 mq/gündə 3-4 gün ərzində, sonrakı mərhələdə preparatın per os qəbulu tövsiyə edilir. Uşaqlara deksametazon ə/d 0,02776–0,16665 mq/kq hər 12-24 saatdan bir yeridilir. Deksametazon ilə müalicə dozanın tədricən azaldılması ilə kəsilir (müalicənin sonunda bir neçə kortikotropin inyeksiyası təyin edilir) (A) 80
Miliar vərəm Miliar vərəm vərəmin kəskin proqressivləşən forması olub, xəstə insanın bədənində vərəm infeksiyasının geniş miqyaslı disseminasiyası ilə səciyyəvidir. Vərəmin bu klinik forması həm
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|