Microsoft Word A7fac794. tmp doc
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mətndə istifadə olunan geofiziki üsulların azərbaycan və rus dillərində bütöv və qısaldılmış adları
- Mündəricat Ön söz
- I F Ə S İ L. HİDROGEOLOJİ TƏDQİQATLAR ................ 5
- II F Ə S İ L. MÜHƏNDİSİ – GEOLOJİ TƏDQİQAT- LAR
- İ k i n c i h i s s ə MÜHƏNDİSİ–GEOLOJİ VƏ HİDROGEOLOJİ TƏDQİ- QATLARDA TƏTBİQ EDİLƏN AEROKOSMİK ÜSUL- LAR
- III F Ə S İ L. EKZOGEN GEOLOJİ PROSESLƏRİN ÖYRƏNİLMƏSİNDƏ KOSMİK ŞƏKİLLƏRİN TƏTBİQİ
92 Bu cür qiymətləndirmə infiltrasiyaya və yerüstü axımların əhəmiyyətini artıran müvəqqəti su axımları şəbəkəsinin sıxlaşmasına kömək edən relyefin mənfi formalarının aşkar edilməsi hesabına aparılır. Səthdən sukeçirməyən laylarla ayrılan təzyiqli suların hidroindikasiyası birbaşa deyil, dolayı yollarla aparılır (distansion zondlama materiallarında ayrılmış tektonik strukturların çöküntülərinin infiltrasiyasına və yeraltı axımın süzülməsinə təsirinin nəticələrinə görə). Həm platforma, həm də qırışıqlıq əyalətlərin yeraltı sularının hərəkətinə xüsusi təsir göstərən geoloji strukturların dizyunktiv elementləri distansion zondlama materiallarında llineament və ya onların sistemləri kimi dəqiq deşifrə olunur. Qırılmaların hidrogeoloji rolu, onlara iri yeraltı su çıxışlarının, yüksək su sərfli quyuların meyl etməsi və yeraltı sularla qidalanan yerüstü axımların olması ilə təyin edilir. Həndəsi (uzanması, eni, uzanma azimutu), struktur (kinematika, amplitud), landşaft (bitki örtüyünün paylanması və hidroşəbəkənin şəkli ) və deşifrələmə (foto rəng - ahəng) əlamətlərinin kompleks analizi hidrogeoloji məqsədlər üçün məlumatların alınmasına imkan yaradır. Bir çox hallarda distansion zondlama materiallarının məlumatları əsasında qırılmaların qarşısını kəsən və onları başqa istiqamətə yönəldən sahələri aşkar etməyə və dərində yerləşən sulu komplekslərin (artezian hövzələri) yayılma sərhədlərini dəqiqləşdirməyə imkan verir. Dizyunktiv pozulmaların hidrogeoloji rolunun qiymətləndirilməsi müasir geologiyanın əhəmiyyətli, ümumi nəzəri problemi və praktiki məsələsidir. Bu məsələnin həllində müasir geologiyanın bir çox sahələri üçün effektivliyi təsdiq olunmuş lineament yanaşmasının tətbiqi böyük rol oynamalıdır. Distansion zondlama materiallarının mövcud geoloji – geofiziki və digər məlumatlarla kompleks istifadəsi qırılma- ların sululuğunun qiymətləndirilməsi metodikasının təkmil- ləşdirilməsinə kömək etməlidir. 94 Mətndə istifadə olunan geofiziki üsulların azərbaycan və rus dillərində bütöv və qısaldılmış adları № Üsulların rusca adı Qısaldıl- mış adı Üsulların azərbaycanca adı Qısal- dılmış adı 1 Авиовариант метода радиокип АР Radiokipin aviovari-antı RA 2 Авиовариант метода электромагнитного поля АФМАТ Təbii elektromaqnit sa- həsi üsulunun avivari- antı TESÜA 3 Аккустик каротаж АК Akkustik karotaj AK 4 Аэроэлектроразведка ме- тодом переходных про- цессов АМПП Keçid proseslər üsulu ilə aeroelektrik kəşfiy- yatı KRAK 5 Бесконтактное измерение электрических полей БИЭП Elektrik sahələrinin təmassız ölçülməsi ESTÖ 6 Боковой каротаж БК Yan karotaj YK 7 Боковое каротажное зон- дирование БКЗ Yan karotaj zondlama-sı YKZ 8 Вертикальное электри- ческое зондирование ВЕЗ Şaquli elektrik zond- laması ŞEZ 9 Высокочастотное непре- рывное электрическое поле ВЧЭП Yüksəktezlikli fasiləsiz elektrik sahəsi YTFES 10 Гамма-гамма каротаж ГГК Qamma–qamma-karo- taj QQT 11 Гамма каротаж ГК Qamma-karotaj QK 12 Геофизическое исследо- вание скважин ГИС Quyularda geofiziki tədqiqatlar QGT 13 Гравимагнитная съемка ГМ Qravimaqnit planal-ması QP 14 Дипольное азимутальное зондирование ДАЗ Azimutal dipol zondla- ması ADZ 15 Дипольное зондирования ДЗ Dipol zondlaması DZ 16 Дипольное индуктивное профилирование ДИП Dipol induktiv profil- ləməsi DIP 17 Дипольное осевые зонди- ДОЗ Dipol oxlu zondlama DOZ № Üsulların rusca adı Qısaldıl- mış adı Üsulların azərbaycanca adı Qısal- dılmış adı рование 18 Дипольное низкочастот- ное профилирование ДНП Dipol aşağı tezlikli profilləmə DATP 19 Дипольное экваториаль- ное зондирование ДЭЗ Ekvatorial dipol zond- lama EDZ 20 Дипольное электромаг- нитное профилирование ДЭМП Dipol elektromaqnit profilləməsi DEMP 21 Естественные потенциа- лы ЕП Təbii potensiallar TP 22 Зондирование -становления поля в дальней зоне – ближней зоне ЗСД ЗСБ Bərpa edilmiş sahə üsulu – uzaq – yaxın zonalarda BUS BYS 23 Инфракрасная съемка ИКС Infraqırmızı planalma IQP 24 Каротаж вызванных по- тенциалов ВП Yaradılmış potensiallar karotajı LP 25 Каротаж магнитной вос- приимчивости КМВ Maqnit həssaslığı ka- rotajı MHK 26 Каротаж методом скольз- ящих контактов СК Sürüşən təmas üsulu ilə karotaj ST 27 Каротаж потенциалов собственной поляриза- ции ПС Xüsusi polyarlaşma potensialları karotajı XP 28 Каротаж электродных потенциалов ЭП Elektrod potensialları karotajı EP 29 Контактный способ пол- яризационных кривых КСПК Polyarlaşma əyrilərinin zondlaması PƏTÜ 30 Круговые вертикальные электрозондирование КВЕЗ Dairəvi şaquli elektrik zondlamaı DŞEZ 31 Круговые электрические зондирование КЭЗ Dairəvi elektrik zondlaması DEZ 32 Магнитотеллургическое зондирование МТП Maqnit tellurik zond- lama MTZ 96 № Üsulların rusca adı Qısaldıl- mış adı Üsulların azərbaycanca adı Qısal- dılmış adı 33 Магнитотеллургическое профилирование МТП Maqnit tellurik profil- ləmə MTP 34 Метод бесконечного про- филирования БДК Sonsuz uzun kabel üsulu SUK 35 Метод вызванной поляризации ВП Yaradılmış polyarlaş-ma üsulu YP 36 Метод вертикального сейсмического профи- лирования ВСП Şaquli seysmik profil- ləmə üsulu ŞSP 37 Метод гармоничных полей МГП Harmonik sahə üsulu HSÜ 38 Метод дипольного элек- тропрофилирование МДЭ Dipol elektroprofillə- mə üsulu DEP 39 Метод естественного поля МЕП Təbii sahə üsulu TSÜ 40 Метод заряда МЗ Yükləmə üsulu (elek- trik yük) YÜ 41 Метод кажущихся сопра- тивлений КС Fərz olunan müqavi-mət üsulu FM 42 Метод комбинирован- ного профилирования КЭП Kombinə olunmuş profilləmə üsulu KPÜ 43 Метод обращенного гадографа ОГ Çevrilmiş hadoqraf üsulu ÇH 44 Метод общей глубинной точки ОГТ Ümumi dərinlik nöqtə-si üsulu ÜDN 45 Метод отраженненых волн МОВ Əks olunan dalğa üsu-lu ƏDÜ 46 Метод преломленных волн МПВ Sınan dalğa üsulu SDÜ 47 Метод переходных про- цессов МПП Keçid proseslər üsulu KPÜ 48 Метод регулируемого направленного приема РНП Tənzimlənən istiqa- mətlənmiş qəbul üsulu TIQ 49 Метод сейсмо-электри- ческих потенциалов МСЭП Seysmoelektrik poten- siallar üsulu SEPÜ 50 Метод срединных гради- ентов СГ Orta qradiyent üsulu OQ 51 Метод теллурического тока VNN Tellurik cərəyanlar üsulu TCÜ 52 Метод частичного извле- чения металла ЧИМ Metalın tədricən ayrıl- ması üsulu MTA № Üsulların rusca adı Qısaldıl- mış adı Üsulların azərbaycanca adı Qısal- dılmış adı 53 Нейтрон-гамма-каротаж НГК Neytron-qamma karo-taj NQK 54 Нейтрон-нейтроновой каротаж ННК Neytron-neytron karo- taj NNK 55 Непрерывное дипольное осевое зондирование НДОЗ Fasiləsiz dipol oxlu zondlama FDOZ 56 Непрерывное сейсми- ческое профилирование НСП Fasiləsiz seysmik pro- filləmə FSP 57 Плотностной гамма- гамма-каротаж ГГК-П Sıxlıq qamma-qamma karotajı SQQK 58 Пъезоэелектрический метод МЭП Pyezoelektrik üsulu PEÜ 59 Радиоволновое зондиро- вание РВЗ Radiodalğa zondlama-sı RDZ 60 Радиоволновое просве- чивание РП Radiodalğa şüalanması RŞ 61 Радиокомпарацион. -длинноволновой и -сверхдлинноволновой ДРК СДВР Radiokomparasion - uzun dalğa və - həddən artıq uzun dalğa RKUD RKHUD 62 Радиокомпарационный метод (радиокип Radiokomparasiya üsul (radio- kip) 63 Радиолокационное зон- дирование РЛС Radiolokasiya zondla- ması RLS 64 Радиотепловая съемка РТС Radioistilik planalma RIP 65 Расходометрия Su sərfinin hesablan- ması 66 Резистивиметрия Rezistivimetriya 67 Селективный гамма- гамма-каротаж С-ГГК Seçmə qamma-qamma karotaj SQQK 68 Симметричное электро- профилирование СЭП Simmetrik elektrik profilləmə SEP 98 № Üsulların rusca adı Qısaldıl- mış adı Üsulların azərbaycanca adı Qısal- dılmış adı 69 Скважинная гравираз- ведка СГ Quyu qravi kəşfiyyatı 70 Скважинная магнитораз- ведка СМ Quyu maqnit kəşfiyya-tı QM 71 Спутниковая электрораз- ведка СЭ Peyk elektrokəşfiyyatı PE 72 Частотное зондирование ЧЗ Tezlikli zondlama TZ 73 Электрическое профили- рование ЭП Elektrik profilləmə EP 74 Ядерный-магнитный каротаж ЯМК Nüvə-maqnit karotajı NMK ƏDƏBİYYAT 1. Aslanov A.D. Hidrogeologiyadan laborator və çöl işləri. BDU, 1985 2. Aslanov A.D. Mühəndisi – geoloji tədqiqatların əsasları. BDU, 1988 3. Дягилева А.И., Андриевич В.В. Основы геофизических методов разведки., Изд.Недра, 1987 4. Акимов А.Т. Результаты мерзлотно – геофизических исследований в восточной части Больше-земельской тундры., Тр.Ин-та мерзлотоведения АН СССР, 1959, т.ХV 5. Бондаренко В.М., Демура Г.В., Ларионов А.М. Общий курс геофизических методов разведки. – М., Недра, 1986 6. Миллер В., Миллер К.. Аэрофотогеология. Изд. «Мир», М., 1964 7.Геофизическое методы исследования скважин. Спра- вочник геофизика. Под.ред. В.М.Запорожца.–М:Недра 8. Горелик А.М., Нестеренко И.П., Постовалов А.А., Ряполова В.А. Электроразведка источников водоснабжения. М., 1956 9. Дуранте В.А., Кочан Я.Л., Ферронский В.И., Носаль С.И. Полевые исследования плотности и влажности грунтов. Материалы к IV международному конгрессу по механике грунтов и фундаментостроению. 10. Завельский Ф.С. Определение плотности и влажности грунта методом поглощения гамма – излучения в условиях геометрии узкого и широкого пучка лучей. Разведка и охрана недр, 1958 11. Знаменский В.В. Полевая геофизика . – М:, Недра, 1980 12. Краткий справочник по полевой геофизике. Б.С.Воль- вовский, Н.Я.Кунин, Е.Н.Терехин и др. – М:, Недра, 1977 13. Масимов А.А. Геологические особенности и условия формирования медно – порфирового орудуниния Северовос- 100 точной части Малого Кавказа (Шамкирский антиклинорий) 14. Никитин В.Н. Опыт регистрации обменных преломленных волн с целью вычисления упругих постоянных диабазов, скрытых под насосами. Изд.АН СССР, сер.геофиз., 1959, №8 15. Огильви А.А. Геофизические методы исследований, Изд. Московского университета, 1962 16. Полак Л.С., Рапопорт М.Б. О связи между электри- ческими и упругими свойствами осадочных пород. Прикладная геофизика, 1956, вып.15 17. Полунин Г.В. Дешифрирование оползней Южного Сахалина. Сб.статей по обмену опытом работы (геология и полезные ископаемые Сахалинской области) г.Южно-Сахалинск., 1965 18.Тархоз А.Г., Бондаренко В.М., Никитин А.А. Комплек- сирование геофизических методов. – М:Недра, 1982 19. Черняк Г.Я. Методы определения естественной влажности и пористости песчаных грунтов, Изд. Водгео, М.,1955 20. Кац Я.Г., Полетаев А.В. Основы космической геологии, Изд.Недра,1988 21. Якулов В.С. Определение мощности современных рыхлых отложений методом вертикального электрического зондирования в районах с низкой температурой многолет- немерзлых пород. Тр.Ин-та мерзлотоведения АН СССР.1959, Т.XV 22. Ященко З.Г., Есаков И.С. О применении электро- разведки для изучения упругих свойств горных пород. Разведочная и промысловая геофизика 1959, №33 101 Mündəricat Ön söz ......................................................................................... 3 B i r i n c i h i s s ə HİDROGEOLOJİ VƏ MÜHƏNDİSİ- GEOLOJİ TƏDQİ- QATLARDA GEOFİZİKİ ÜSULLAR ......................................... 4 I F Ə S İ L. HİDROGEOLOJİ TƏDQİQATLAR ................ 5 1.1.Hidrogeoloji planalmada geofiziki üsullar ............................. 5 1.1.1.Vizual müşahidə və kiçikmiqyaslı planalma ...................... 5 1.1.2.Ortamiqyaslı planalma ....................................................... 6 1.1.3.Irimiqyaslı planalma ............................................................ 9 1.2.Yeraltı içməli suların axtarışı və kəşfiyyatı ............................ 10 1.3.Termal suların axtarışı və kəşfiyyatı ...................................... 12 1.4.Mineral suların axtarışı və kəşfiyyatı .................................... 13 1.5.Yeraltı suların dinamikasının öyrənilməsi ............................. 13 1.6.Dağ – qazıma işlərində subasma şəraitinin öyrənilməsi ................................................................................... 15 1.7.Hidromeliorativ və torpaq – meliorativ tədqiqatlar ................ 17 II F Ə S İ L. MÜHƏNDİSİ – GEOLOJİ TƏDQİQAT- LAR ............................................................................................. 20 2.1.Mühəndisi – geoloji planalma ................................................ 22 2.2.Mühəndisi qurğuların tikilməsi və istismarı zamanı geofiziki üsulların tətbiqi .............................................................. 25 2.3.Mühəndisi qurğuların özüllərinin öyrənilməsi ....................... 28 2.4.Tektonik şəraitin öyrənilməsi ................................................ 31 2.5.Süxurların fiziki – mexaniki xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi ................................................................................... 32 2.6.Süxurların mühəndisi – geoloji xassələri ............................... 32 2.7.Ekzogen – geoloji proseslər.................................................... 42 2.8.Daimi donuşluq – qlyasioloji tədqiqatlar ............................... 55 2.9.Donma - geofiziki kəsilişlərin quruluşu və fiziki xüsusiyyətləri ................................................................. 57 2.10.Donmuş və donu açılmış süxurların xəritəsinin tərtib edilməsi ............................................................................... 60 2.11.Donmuş və donu açılmış süxurların ayrılması .................... 62 2.12.Buzlaqların öyrənilməsi ....................................................... 64 İ k i n c i h i s s ə MÜHƏNDİSİ–GEOLOJİ VƏ HİDROGEOLOJİ TƏDQİ- QATLARDA TƏTBİQ EDİLƏN AEROKOSMİK ÜSUL- LAR .................................................................................................. 67 III F Ə S İ L. EKZOGEN GEOLOJİ PROSESLƏRİN ÖYRƏNİLMƏSİNDƏ KOSMİK ŞƏKİLLƏRİN TƏTBİQİ ..................................................................................... 68 3.1.Sürüşmə hadisəsinin öyrənilməsində aparılan distansion tədqiqatlar .................................................................... 71 3.2.Ətraf mühitin qorunmasında kosmik informasiyanın rolu ............................................................................................... 91 3.3.Distansion zondlamanın buzlaq əyalətlərin öyrə- nilməsində tətbiqi ........................................................................ 93 3.4.Hidrogeoloji tədqiqatlarda kosmik planalma ........................ 95 Mətndə istifadə olunan geofiziki üsulların azərbaycan və rus dillərində bütöv və qısaldılmış adları ................................. 99 Ədəbiyyat……………………………………………..…….104 Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|