Microsoft Word asiq ?L?SG?R. doc

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

249

AúÕq Ԥlԥsgԥr gözünü qÕzlara gԥzdirdi, gördü ki, do÷rudan da, bunlara tԥrif 

yaraúÕr. Yɟrindԥn gözԥl olan qÕzlar toy paltarÕnÕ da ki gɟyiblԥr, olublar, hԥrԥsi bir 

mԥlakԥ. Yavaúca atdan düúdü, sazÕnÕ köynԥyindԥn çÕxartdÕ, zilini zil, bԥmini bԥm, 

sinԥsindԥ müstԥkԥm ɟlԥdi. AldÕ, görԥk bu körpünün üstündԥ gözԥllԥrԥ nԥ dɟdi: 

 

Gözüm gördü, könlüm qԥmdԥn ayÕldÕ, 

ÇÕxdÕnÕz qarúÕma dԥstԥ, gözԥllԥr! 

CamalÕn úölԥsi nuri-tԥcԥlla, 

Görsԥ úԥfa tapar xԥstԥ, gözԥllԥr! 

 

Qԥmgin idim, sizi görüb gülürԥm, 

QaúÕnÕz qiblԥdi, sԥcdԥ qÕlÕram, 

økram ilԥ sizԥ sarÕ gԥlirԥm, 

Siz dԥ gԥlin asta-asta, gözԥllԥr! 

 

Dilavԥr qÕzlardan biri dillԥndi: 

– AúÕq Ԥlԥsgԥr, nԥ çoxdu bizdԥ dövlԥt, ùuúa qalasÕnÕn alvɟrçilԥrindԥ dԥ çit. 

Hԥrԥ bir dԥs paltar gɟymԥklԥ hamÕ gözԥl olmadÕ ha! sԥn gԥrԥk buraya yÕ÷Õlanlardan 

kim gözԥldirsԥ, adÕnÕ dɟyԥsԥn. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr qÕzlarÕn danÕúÕ÷Õna da fikir vɟrmiúdi. Çoxusunun adÕnÕ ɟúitmiúdi. 

ȿlԥsi dԥ var idi ki, dost-tanÕúÕnÕn qÕzÕ idi, adÕnÕ bilirdi. AldÕ, görԥk bu bԥnddԥ 

gözԥllԥrin hansÕnÕn adÕnÕ çԥkdi: 

 

Minԥú günԥ bԥnzԥr, Ԥsli bir aya, 

ùԥms olub, alԥmԥ salÕbdÕ saya 

øncimԥrԥm, qԥsԥm olsun Xudaya, 

Qԥdԥm bassa gözüm üstԥ gözԥllԥr. 

 

Sizi gördüm, çaúdÕ a÷lÕm, kamalÕm, 

Güllüyԥ qurbandÕr dövlԥtim, malÕm, 

OlmayaydÕ bir qocalÕq, bir ölüm, 

YaúayaydÕ bu hԥvԥsdԥ gözԥllԥr! 

 

AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕ çÕxardÕb oxuma÷a baúlayanda qÕzlar yavaú-yavaú körpüdԥn 

çԥkilib, yolun qÕra÷ÕndakÕ göy çԥmԥnliyԥ toplaúdÕlar. O tԥrԥfdԥn gԥlԥn adamlar da, 

bu tԥrԥfdԥn gԥlԥn adamlar da aya÷ÕnÕ bu- 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

250

rada saxlayÕb, AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ qulaq asÕrdÕ. Nԥ baúÕnÕzÕ a÷rÕdÕm, böyük bir 

mԥclis düzԥlmiúdi. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr aldÕ sözün tapúÕrmasÕnÕ: 

 

Pԥrzad mԥlakԥdi, Gövhԥr bir xanÕm, 

Görԥn kimi gɟtdi dinim, imanÕm. 

YazÕq Ԥlԥsgԥrԥm, sԥrgԥrdan canÕm 

Qurban sizi kimi dosta, gözԥllԥr! 

 

QÕzlara bir dԥ diqqԥt ɟdԥndԥ, AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, sarÕ gɟyimli bir gԥlin var, 

boy-buxunda, qԥddü-qamԥtdԥ çox düzgündür. Hörüklԥri dԥ düz topu÷una dԥyir. 

Amma üzü rübԥndlidir; sifԥti görünmür ki, bilԥ camalÕ nɟcԥdir. AúÕq Ԥlԥsgԥr istԥdi 

ki, sazÕ köynԥyinԥ qoya, ona qԥdԥr mɟh ԥsdi, hԥmin gԥlinin üzündԥn örtüyü atdÕ. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, hԥlԥ bu gözԥllikdԥ adama rast gԥlmԥyib. ȿlԥ bil ki, 

bɟlindԥki qÕzÕl kԥmԥr öz parÕltÕsÕnÕ gԥlinin üzündԥn alÕb. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕ sinԥsinԥ 

basdÕ, görԥk bu sarÕ gɟyimli gԥlini nɟcԥ tԥriflԥdi: 

 

Cilvԥlԥnib nԥ qarúÕmda durubsan, 

CanÕm sana qurban, ay sarÕ köynԥk! 

Mԥlԥksԥn, çÕxÕbsan cԥnnԥt ba÷Õndan, 

Hɟç kim olmaz sana tay, sarÕ köynԥk! 

 

Doymaq olmaz iúvԥ, qԥmzԥ, nazÕndan, 

Fԥrԥ kԥklik kimi xoú avazÕndan. 

Yɟl vurdu, rübԥndi atdÕ üzündԥn, 

ȿlԥ bildim, do÷du Ay, sarÕ köynԥk! 

 

Gözԥlsԥn, tԥrifin düúüb mahala, 

Zԥr kԥmԥr yaraúÕr qamԥti-dala, 

Lԥb qönçԥ, diú inci, yana÷Õn lala, 

Çԥkilib qaúlarÕn yay, sarÕ köynԥk! 

 

Kԥrdԥnԥ yaraúÕr qÕzÕl hamayÕl. 

Görԥnin a÷lÕnÕ ɟylԥyib zayÕl. 

Hԥsrԥtin çԥkԥnlԥr olubdu sayÕl, 

YÕ÷Õr qapÕlardan pay, sarÕ köynԥk! 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

251

Ona kimi qÕzlar bir-birinԥ dɟdi ki, AúÕq Ԥlԥsgԥr bu tԥrifi tԥkcԥ SalatÕna dɟyir. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr bu sarÕ gɟyimli qÕzÕn adÕnÕ ɟúitdi, görԥk tapúÕrmada nԥ dɟdi: 

 

Tuti dilli, sԥrv boylu SalatÕn, 

Yoxmu mԥrhԥmԥti bu sԥltԥnԥtin. 

Göndԥr gԥlsin Ԥlԥsgԥrin xԥlԥtin, 

ȿylԥmԥ ԥmԥyin zay, sarÕ köynԥk! 

 

Mԥnim ԥzizlԥrim, bu tԥrifi dɟyԥndԥn sonra, AúÕq Ԥlԥsgԥr istԥdi ki, sazÕ 

köynԥyinԥ qoysun. Bu zaman qÕzlardan biri hirsli-hirsli dillԥndi: 

– Düz dɟyiblԥr ki, yɟkԥ gözdԥn yiyԥsinԥ xɟyir yoxdur. AúÕq üzü örtülü qÕzlarÕ 

tԥriflԥdi, üzünԥ tamaúa ɟlԥyԥn ԥsl gözԥllԥri görԥ bilmԥdi. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr baúa düúdü ki, bu qÕz nԥ dɟyir. Amma özünü o yɟrԥ qoymayÕb 

dɟdi: 

– Burada hɟç gözԥl olmayan qÕz yoxdur. Toya gɟdԥk, qalanÕnÕ da orada 

dɟyԥrԥm. 

– AxÕ özün dɟyibsԥn: “AúÕ÷Õn nisyԥsi...” ȿlԥ bu nisyԥ dԥ o nisyԥ kimidir. 

Toyda bizdԥn gözԥl qÕz görԥndԥ, onu tԥriflԥyԥcԥksԥn; hɟç biz yada 

düúmԥyԥcԥyik. Mԥnԥ tԥrif yaraúmÕrsa, bu tԥrifli qÕzlarla gɟtmirԥm. 

QÕz bɟlԥ dɟyԥndԥn sonra yoldaúlarÕndan ayrÕlÕb, gɟri qayÕtmaq istԥdi. 

QÕzlar onun qolundan tutub yalvardÕlar: 

– Ay ùԥkԥr, sԥn gɟtmԥsԥn, biz dԥ gɟtmԥyԥcԥyik. HamÕmÕzdan sԥn gözԥlsԥn. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr sԥnin dԥ tԥrifini orada dɟyԥr. 

ùԥkԥr ipԥ-sapa yatmadÕ. AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, bu qÕzÕn, do÷rudan da küsmԥyԥ 

haqqÕ var; ɟlԥ bil ki, qaúÕ, gözü qԥlԥmlԥ çԥkilib. SazÕ sinԥsinԥ basdÕ, görԥk ùԥkԥrin 

könlünü nɟcԥ aldÕ: 

 

Gɟtmԥ göz önündԥn, ay ùԥkԥr xanÕm, 

Könül mayÕl olub o qԥlԥm qaúa. 

Gԥl ԥylԥú mԥclisdԥ, sԥn mԥnim canÕm! 

Mԥn saz çalÕm, sԥn dԥ ɟylԥ tamaúa. 

 

Mԥn aúÕ÷am, yasaq yoxdu dilimԥ, 

ùükür ɟylԥrԥm haqdan gԥlԥn zülümԥ. 

Sԥnin kimi gözԥl kɟçmԥz ԥlimԥ, 

Yüz il gԥzsԥm bu dünyanÕ baú-baúa. 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

252

Gözԥllԥr sultanÕ, mԥlԥklԥr xanÕ, 

Qaytarmazlar pirԥ gԥlԥn qurbanÕ; 

Öldür Ԥlԥsgԥri, qurtarsÕn canÕ, 

Vay xԥbԥrin göndԥr qohum-qardaúa. 

 

Söz tamama yɟtiúԥndԥn sonra ùԥkԥr dԥ bu qÕzlara qoúuldu, gülüúԥgülüúԥ, 

danÕúa-danÕúa úad-xürrԥm yol baúladÕlar Ala÷alÕ yayla÷Õna. 

AúÕq Ԥlԥsgԥrgil dԥ atlarÕnÕ minib, birbaú toya gԥldilԥr. Yayla÷a çatanda 

gördülԥr ki, qonúu kԥndlԥrdԥn, yaxÕndakÕ yaylaqlardan buraya o qԥdԥr adam 

gԥlibdir ki, sayÕ-hɟsabÕ yoxdur. Camaat AúÕq Ԥlԥsgԥri görԥndԥ çox úad oldu. 

Mԥúԥdi Qaradan o qԥdԥr razÕ qaldÕlar ki, az qaldÕlar götürüb baúlarÕnda 

gԥzdirsinlԥr. 

Böyük bir ma÷ar tikmiúdilԥr. Axúam oldu, camaat ma÷ara toplaúdÕ. Bir tԥrԥfdԥ 

kiúilԥr, bir tԥrԥfdԥ arvadlar ԥylԥúdilԥr. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕ götürüb söhbԥtԥ baúladÕ. 

Gözünü gԥzdirԥndԥ gördü ki, arvadlarÕn içindԥ bir gözԥl gԥlin ԥylԥúib. Ay kimi 

dörd tԥrԥfԥ iúÕq salÕr. Nԥ qԥdԥr gözԥl görübsԥ, bundan gözԥlinԥ rast olmayÕb. AldÕ, 

görԥk “Köhnԥ gözԥllԥmԥ” havasÕ ilԥ nԥ dɟdi: 

 

Xԥstԥ könül dԥrdü-qԥmdԥn ayÕldÕ, 

Bu gün mԥclisimԥ bir can gԥlibdi. 

ùölԥsi alԥmi ɟdib münԥvvԥr, 

Zahir dɟyil, özü pünhan gԥlibdi. 

 

Onun bu gԥlmԥyi, gör, nԥyԥ bԥnzԥr, 

Nԥ xana, sultana, nԥ bԥyԥ bԥnzԥr, 

Misirdԥn gԥlmiú bir köynԥyԥ bԥnzԥr, 

Kԥnanda yaquba dԥrman gԥlibdi. 

 

Ԥlԥsgԥr görcԥyin candan usanÕb, 

CamalÕndan úԥmsi qԥmԥr utanÕb, 

Nԥ bɟhiúdԥ bɟlԥ qÕlman yaranÕb, 

Nԥ dünyaya bɟlԥ insan gԥlibdi. 

 

AúÕq Ԥlԥsgԥr sözü baúlayanda gözԥl qÕzlarÕn çoxusu ɟlԥ hɟsab ɟlԥdi ki, tԥrifi 

ona dɟyir. Amma camaat baúa düúdü ki, AúÕq Ԥlԥsgԥr kimi tԥriflԥyir. 

---