Microsoft Word asiq ?L?SG?R. doc

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

253

AúÕq Ԥlԥsgԥr o gɟcԥ Qurbaninin na÷ÕlÕnÕ baúladÕ, xoruz banÕna kimi danÕúdÕ, 

ɟúidԥnlԥrԥ lԥzzԥt vɟrdi. Camaat aúÕ÷Õ yaxúÕ dövran pulu yÕ÷dÕ. Pul yÕ÷Õlanda 

gördülԥr ki, bir qadÕn gԥtirib AúÕq Ԥlԥsgԥrin qaba÷Õna bir ba÷lama qoydu. AúÕq 

Ԥlԥsgԥr soruúdu: 

– A bacÕ, bu nԥdir? 

– AúÕq Ԥlԥsgԥr, adÕn çԥkmԥsԥn dԥ, hamÕ bildi ki, axúamkÕ tԥrifi mԥnim qÕzÕma 

dɟdin. Ba÷lamada ɟlԥ artÕq bir úɟy yoxdur; bir çÕxalÕq mahuddur. 

Sa÷lÕq olsun, arana yönün düúԥndԥ xԥlԥtini orada vɟrԥrik. 

O gɟcԥ qaldÕlar, sԥhԥr hamÕnÕzÕn üzünԥ xɟyirliklԥ açÕlsÕn, sԥhԥr açÕldÕ. Yɟmԥk-

içmԥkdԥn sonra gԥlini atlandÕrdÕlar, Göllԥr yayla÷Õna gԥldilԥr. 

Hava çox xoú idi. Gԥlin mԥnzilԥ çatanda qurban kԥsdilԥr. AúÕq Ԥlԥsgԥr bir nɟçԥ 

oyun havasÕ çaldÕ, cavanlar oynadÕ. Camaat halqa vurub ԥylԥúmiúdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr 

dԥ dizinin altÕna bir mütԥkkԥ qoyub, dizi üstԥ söhbԥt ɟlԥyirdi. A÷saqqallarÕn 

çoxusu AúÕq Ԥlԥsgԥrin yanÕndaydÕ. DԥmirçidamlÕ KԥrbԥlayÕ Ocaqqulu onun sa÷ 

tԥrԥfindԥ qԥlyan çԥkirdi. 

AúÕq Ԥlԥsgԥrgilԥ çay gԥtirdilԥr. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕnÕ o tԥrԥfԥ qoydu ki, çayÕnÕ 

içsin. Bir dԥ gördü ki, budur, bir dԥstԥ qÕz-gԥlin Ԥlԥm a÷acÕndan bԥri töküldü. 

Amma bunlarÕn içindԥ bir gözԥl var, iki a÷aclÕqdan adamÕn gözünü qamaúdÕrÕr. 

AúÕq Ԥlԥsgԥrin tԥbi cuúԥ gԥldi, sazÕnÕ götürԥndԥ KԥrbԥlayÕ Ocaqqulu dɟdi: 

– AúÕq Ԥlԥsgԥr, çayÕn soyuyur, sonra çalarsan. 

ȿlԥ bil ki, AúÕq Ԥlԥsgԥr onun sözünü ɟúitmԥdi. SazÕnÕ sinԥsinԥ basdÕ, görԥk nԥ 

dɟdi: 

 

KalvayÕ, fԥhm ɟlԥ, gör, 

Bu gԥlԥn insandÕ, nԥdi?! 

Ay qabaq úölԥ vɟrir, 

Mɟhri-dirԥúxandÕ, nԥdi?! 

Titrԥúir var ԥndamÕ, 

Dԥrdlԥrԥ dԥrmandÕ, nԥdi?! 

Gözlԥri canÕm alÕr, 

Afԥti-dövrandÕ, nԥdi?! 

Huridirmi, pԥridirmi, 

Mԥlԥkdi, qÕlmandÕ, nԥdi?! 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

254

Camaat gördü ki, AúÕq Ԥlԥsgԥri qÕnamalÕ dɟyil; Do÷rudan da, zalÕmÕn balasÕ ɟlԥ 

gözԥldir ki, tayÕ-bԥrabԥri bu dünyada yoxdur. østi gündԥ yoxuúu çÕxÕb, ɟniúi ɟnib 

tԥrlԥyԥn qÕzÕn al yanaqlarÕ bir az da qÕzarÕb. 

ȿlԥ bil ki, tԥzԥ açÕlmÕú da÷ lalasÕdÕr. Bo÷azÕnÕn iki düymԥsini açÕbdÕr, sinԥsi 

quzɟy qarÕ kimi a÷arÕr. Ala gözlԥri az qalÕr ki, cԥllad kimi adamÕn canÕnÕ ala. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr aldÕ sözün o biri bԥndini: 

 

Göz gördü, könül sɟvdi 

Gözlԥrinin alasÕnÕ; 

Gül görsԥ xԥcil olar 

Yana÷ÕnÕn lalasÕnÕ; 

Gɟtmԥ gözüm önündԥn, 

AlÕm boyun bԥlasÕnÕ; 

Xԥstԥ içsԥ dirili 

Lԥbinin piyalasÕnÕ; 

ùirԥsi Abi-hԥyat, 

ùԥrbԥti-Lo÷mandÕ, nԥdi?! 

 

Dünya tԥbdil olubdu, 

Gözԥl biilqar görünür; 

AçÕlÕb mԥrmԥr sinԥ, 

Alԥmԥ aúkar görünür; 

Örtmԥynԥn sԥn üstünü, 

Dünya mana dar görünür; 

Qoynundu gülúԥn ba÷Õ, 

Bir cüt qoúa nar görünür; 

ȿy Xudaya, sirr qaldÕm, 

Cԥnnԥti-rizvandÕ, nԥdi?! 

 

O, oradan dɟdi bu kimdir, bu buradan dɟdi bu kimdir?.. TanÕyanlar dɟdilԥr ki, 

Günɟypԥyԥli Dilbԥrdi, filankԥsin dԥ gԥlinidir. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr aldÕ sözün o biri bԥndini: 

 

Bu simi-zԥnԥxdanÕn 

Mirvari xallarÕna bax; 

Bԥrq vɟrir billür buxaq, 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

255

SavalanÕn qarÕna bax; 

ÇarxÕ dönmüú fԥlԥyin 

Sԥn kԥs irԥftarÕna bax; 

Fԥhm ɟlԥ, diqqԥt ilԥ 

Özünԥ bax, yarÕna bax; 

Çԥkilib dal-qamԥti, 

Sԥrvi-xuramandÕ, nԥdi?! 

 

Dilbԥr AúÕq Ԥlԥsgԥrin gözünün qaba÷Õndan sallana-sallana kɟçdi, qÕz-gԥlinlԥrin 

yÕ÷Õnca÷Õna qarÕúdÕ. BuradakÕ qÕzlar ona dɟdilԥr ki, sԥn oradan çÕxandan AúÕq 

Ԥlԥsgԥr sԥni tԥriflԥyir. Dilbԥr dԥ öz tԥrifinin son bԥndinԥ diqqԥtlԥ qulaq asma÷a 

baúladÕ. AldÕ AúÕq Ԥlԥsgԥr sözün son bԥndini: 

 

Hazarat, haqqa baxÕn, 

Qԥlbdԥn ɟhsan ɟlԥyin; 

Mԥnim bu dԥrdi-dilimi 

Dostlara ԥyan ɟlԥyin; 

Ölürԥm, mԥn xԥstԥnin 

Dԥrdinԥ dԥrman ɟlԥyin; 

AparÕn Ԥlԥsgԥri, 

PayÕnda qurban ɟlԥyin; 

Bimürvԥt, bԥlkԥ, baxa. 

Dɟyԥ: “Bu, qurbandÕ, nԥdi?” 

 

AúÕq Ԥlԥsgԥr o gɟcԥ dԥ orada qaldÕ. Qurbaninin na÷ÕlÕnÕn qalanÕnÕ danÕúdÕ. 

Camaat on bɟú gün AúÕq Ԥlԥsgԥri buraxmadÕ. O, bir-birinin dalÕnca altÕ toy 

ɟlԥdi. Sizi dԥ hԥmiúԥ sazda, söhbԥtdԥ, kɟfdԥ-damaqda olasÕnÕz! 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

256

ANAXANIMIN KÜSMԤSø 

 

AúÕq Ԥlԥsgԥr ȿldar yayla÷Õndan tԥzԥcԥ A÷kilsԥ kԥndinԥ qayÕtmÕúdÕ. Camaat 

yÕ÷ÕlÕb onun yanÕna gԥldi. AúÕq Ԥlԥsgԥr baúlarÕna nԥ gԥlmiúdi, hamÕsÕnÕ danÕúdÕ. 

ùԥyirdi AúÕq Usuf AúÕq Ԥlԥsgԥr bu sԥfԥrindԥ nԥ qԥdԥr söz dɟmiúdisԥ, hamÕsÕnÕ 

ԥzbԥrlԥmiúdi. O, sazÕ köynԥyindԥn çÕxartdÕ, ustadÕnÕn qÕzlara, gԥlinlԥrԥ dɟdiyi 

tԥriflԥri oxudu, camaata lԥzzԥt vɟrdi. AúÕq Ԥlԥsgԥrin arvadÕ AnaxanÕm da bu 

tԥriflԥrԥ çox diqqԥtlԥ qulaq asdÕ. 

Aradan iki gün kɟçdi. ȿlԥ ki, axúam oldu, çÕraq yandÕ, AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕn açÕlan 

simlԥrinin yɟrinԥ tԥzԥsini qoúdu. Saz nizamlanandan sonra AnaxanÕm dɟdi: 

– Ԥlԥsgԥr, gԥzmԥdiyin yɟr qalmadÕ, tԥrif dɟmԥdiyin dԥ gözԥl. Nԥ olar, mԥnԥ dԥ 

bir tԥrif dɟyԥsԥn! 

AúÕq Ԥlԥsgԥr zarafatla dɟdi: 

– AnaxanÕm, tԥrif dɟdiyim gözԥllԥr mԥnԥ xԥlԥt vɟrir; sԥnԥ tԥrif dɟsԥm, mԥnԥ nԥ 

vɟrԥrsԥn? 

– ȿvindԥ nԥ var, ondan. 

– Onda dur, bir ballÕ qay÷anaq biúir yɟyim, huúum cԥmlԥúsin, dɟyim. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr bɟlԥ dɟyԥn kimi AnaxanÕm yɟrindԥn durdu, oca÷Õ qaladÕ, bir tava 

qay÷anaq biúirdi, dԥridԥn bɟçԥ balÕ çÕxartdÕ, qay÷ana÷Õn üstünԥ tökdü, külfԥtlikcԥ 

yɟdilԥr. Çay gԥtirdi, içdilԥr, sonra sazÕ AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ vɟrdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕ aldÕ, 

zilini zil, bԥmini bԥm, sinԥsindԥ müstԥkԥm ɟlԥdi, görԥk arvadÕnÕ nɟcԥ tԥriflԥdi: 

 

Ala gözlü, nazlÕ dilbԥr, 

ȿlindԥn xԥbԥrin varmÕ? 

Dörd bir yanÕn ba÷ça, söyüd, 

Gülündԥn xԥbԥrin varmÕ? 

 

ȿlԥ ki, AúÕq Ԥlԥsgԥr sözün bu bԥndini oxudu, AnaxanÕm iki dԥfԥ “sa÷ ol!” dɟdi. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr gülümsündü: 

– Arvad, bu da olsun sԥnin tԥrifin. 

– A kiúi, sözü yarÕmçÕq qoymayacaqsan ha! Hԥlԥ nԥ dɟyibsԥn ki?! QalanÕnÕ dɟ. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü AnaxanÕm ԥl çԥkmir, götürdü o biri bԥndini: 

---