Microsoft Word Avtomobil muhazira

Dördüncü takt 
– 
xaricetmә taktı
, 
işlәnmiş qazların xaric edilmәsi (şәkil 10, 
d). Porşenin AÖN-dәn YÖN-yә hәrәkәti zamanı xaricetmә klapanı açılır 
(daxilolma klapanı hәlә ki, bağlı olur) vә porşen işlәnmiş qazları silindrdәn 
atmosferә çıxarır. Benzin mühәrriklәrindә işlәnmiş qazların temperaturu boş 
işlәmә rejimindә 900°C-yә, tam yüklәnmә rejimindә 700 – 1000°C-yә çatır. 
Mühәrrikin dirsәkli valı – xaricetmә taktı әrzindә yeni yarım dövr edir. O 
dörd takt әrzindә iki tam dövr edir. XARİCETMӘ taktından sonra yeni iş sikli 
başlayır vә hәr şey tәkrarlanır: daxilolma – sıxma – işçi takt – xaricetmә − vә 
sairә. 
Göründüyü kimi mühәrrikdә mexaniki iş yalnız bir takt әrzindә 

işçi taktda 
baş verir. Qalan üç takt kömәkçi (xaricetmә, daxilolma vә sıxma) adlandırılır vә 
onlar әtalәt hesabına fırlanan nazimçarxın kinetik enerjisi ilә yerinә yetirilir. 
Mühәrrikin nazimçarxı – sürәtlә fırlanaraq enerji toplayır, sonra isә bu enerji 
kömәkçi taktlarda porşeni hәrәkәt etdirmәyә istifadә edilir. 
DİZEL MÜHƏRRİKLƏRİ 
 
Dizel mühәrrikinin işinin әsas xüsusiyyәti yanacağın forsunka vә ya nasos- 
forsunka ilә sıxma taktının sonunda, böyük tәzyiq altında mühәrrikin silindrinә 
püskürülmәsidir. Yanacağın böyük tәzyiq altında verilmәsinin sәbәbi belә 
mühәrriklәrdә sıxma dәrәcәsinin benzin mühәrriklәrinә nәzәrәn bir neçә dәfә çox 
olmasıdır. Dizel mühәrrikinin silindrindә tәzyiq vә temperatur çox yüksәk olduğu 
üçün yanacağın öz-özünә alışması baş verir. Bu isә o demәkdir ki, yanıcı qarışığı 
süni alışdırmaq lazım olmur. Buna görә dә dizel mühәrriklәrindә alışdırma sistemi 
olmur. 
Dördtaktlı dizel mühәrrikinin işçi sikli aşağıdakı kimi tәsvir oluna bilәr. 
Birinci takt 
– daxilolma taktı, mühәrrikin silindrinin yalnız hava ilә 
dolmasına xidmәt edir. Porşenin YÖN-dәn AÖN-ә hәrәkәti zamanı hava açıq 
daxilolma klapanından sorulur.