153.2.2. tutulmuş şəxsi təxirə salınmadan polis və ya digər təhqiqat orqanlarının
müvəqqəti
saxlama
yerlərinə
gətirmək,
tutulma
faktını
qeydə
almaq,
protokollaşdırmaq və onu tutulma protokolu ilə tanış etmək;
153.2.3. hər bir tutulma faktı müvəqqəti saxlama yerlərində qeydiyyatdan
keçirildikdən dərhal sonra müvafiq təhqiqat orqanının rəhbərinə və ibtidai
araşdırmaya prosessual rəhbərliyi həyata keçirən prokurora məlumat vermək (bu
məlumat yazılı və tutulma anından sonra 12 saat müddətində verilir);
153.2.4. tutulmadan dərhal sonra şəxsin tutulması barədə xəbər vermək
hüququnu təmin etmək (qocaların, yetkinlik yaşına çatmayanların və psixi
vəziyyətinə görə imkanı olmayan tutulmuş şəxslərin ailə üzvlərinə müvəqqəti
saxlama yerlərinin müdiriyyəti öz təşəbbüsü ilə xəbər verir);
153.2.5. şəxsə tutulduğu andan öz vəkili və qanuni nümayəndəsi ilə ləyaqətli
şəraitdə və nəzarət altında təklikdə görüşmək və konfidensial ünsiyyət saxlamaq
imkanı yaratmaq;
153.2.6. tutulmuş şəxsin öz vəkili olmadıqda, ona müvəqqəti saxlama yeri üzrə
ərazidə yerləşən vəkil qurumlarında fəaliyyət göstərən vəkillərin siyahısını təqdim
etmək, seçilmiş vəkillə əlaqə saxlamaq və onunla görüşmək imkanı yaratmaq;
153.2.7. tutulmuş şəxsin maddi vəziyyəti öz hesabına vəkil tutmağa imkan
vermədikdə, ona dövlət hesabına müvəqqəti saxlama yeri üzrə ərazidə yerləşən
vəkil qurumlarına daxil olan növbətçi vəkillə görüşmək imkanı yaratmaq;
153.2.8. tutulmuş şəxs vəkildən imtina etdikdə, bu barədə onun yazılı ərizəsini
almaq (ərizə yazmaqdan boyun qaçırıldıqda, həmin faktla əlaqədar vəkil və
müvəqqəti saxlama yerinin nümayəndəsi tərəfindən müvafiq protokol tərtib
olunur);
153.2.9. cinayət mühakimə icraatının aparıldığı dili bilməyən şəxsin tərcüməçinin
xidmətindən pulsuz istifadə etmək hüququnu təmin etmək;
153.2.10. tutulmuş şəxslə davranışda onun şəxsiyyətini və ləyaqətini
alçaltmamaq, qadınlara, yetkinlik yaşına çatmayanlara, qocalara, xəstələrə və əlillərə
isə xüsusi diqqət yetirmək;
153.2.11. tutulmuş şəxsin barəsində həbs qətimkan tədbiri seçmək, hökmün və ya
məhkəmənin digər yekun qərarının icrası yerinə məcburi göndərilməsi və ya təyin
olunmuş cəzanın digər cəza növü ilə əvəz edilməsi, habelə şərti məhkum etmənin və
ya cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etmənin ləğvi məsələlərinin həlli üçün
bu Məcəllənin 148, 150—152-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş müddətlərə riayət
edilməsi məqsədi ilə tutulmuş şəxsi qabaqcadan məhkəməyə gətirmək;
153.2.12. bu Məcəllənin 161.0.1—161.0.8, 161.0.10-cu maddələrində nəzərdə
tutulmuş vəzifələri yerinə yetirmək.
153.3. Tutulmuş şəxs cinayət prosesini həyata keçirən orqan tərəfindən aşağıdakı
hallarda azad edilməlidir:
153.3.1. şəxsin cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməli törətməsi barədə
şübhələr təsdiq edilmədikdə;
153.3.2. şəxsi gələcəkdə həbsdə saxlamaq üçün zərurət olmadıqda;
153.3.3. (çıxarılıb)
lxii[62]
153.3.4. hökmün və ya məhkəmənin digər yekun qərarının icrası yerinə məcburi
göndərilməsi və ya təyin olunmuş cəzanın digər cəza növü ilə əvəz edilməsi, habelə
şərti məhkum etmənin və ya cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etmənin
ləğvi məsələlərinin həlli üçün tutulma anından 7 (yeddi) gün, digər hallarda isə
tutulma anından 48 saat müddətində tutulmuş şəxsi həbs etmək üçün məhkəmə
qərarı verilmədikdə.
153.4. Bu Məcəllənin 153.3.1 və 153.3.2-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş
hallarda tutulmuş şəxs müvafiq olaraq təhqiqatçı, müstəntiq, ibtidai araşdırmaya
prosessual rəhbərliyi həyata keçirən prokuror və ya məhkəmə tərəfindən, bu
Məcəllənin 153.3.4-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş halda isə həmçinin müvəqqəti
həbsdə saxlama yeri üzrə müdiriyyətin rəhbəri tərəfindən azad edilə bilər.
lxiii[63]
153.5. Cinayətin törədilməsində şübhəli şəxs kimi tutulmuş və şübhə təsdiq
olunmadığına görə azad olunmuş şəxs həmin şübhəyə görə yenidən tutula bilməz.
X V I I f ə s i l
QƏTİMKAN TƏDBİRLƏRİ
M a d d ə 1 5 4 . Q ə t i m k a n t ə d b i r i n i n a n l a y ı ş ı v ə n ö v l ə r i
154.1. Qətimkan tədbiri cinayət işi üzrə icraatda şübhəli və ya təqsirləndirilən
şəxsin qanuna zidd davranışının qarşısını almaq və hökmün icrasını təmin etmək
məqsədi ilə və bu Məcəllənin 155.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hallarda
onların barəsində seçilən prosessual məcburiyyət tədbiridir.
154.2. Qətimkan tədbirləri aşağıdakılardır:
154.2.1. həbs;
154.2.2. ev dustaqlığı;
154.2.3. girov;
154.2.4. başqa yerə getməmək barədə iltizam;
154.2.5. şəxsi zaminlik;
154.2.6. təşkilatın zaminliyi;
154.2.7. polisin nəzarəti altına vermə;
154.2.8. nəzarət altına vermə;
154.2.9. komandanlığın müşahidəsi altına vermə;
154.2.10. vəzifədən kənarlaşdırma.
154.3. Həbs, ev dustaqlığı və girov yalnız təqsirləndirilən şəxsin barəsində seçilə
bilər. Nəzarət altında saxlama yalnız yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin barəsində
seçilə bilər. Komandanlığın müşahidəsi altına vermə yalnız hərbi qulluqçu və ya
hərbi toplantıda təlim keçdiyi müddətdə hərbi mükəlləfiyyətli şəxs barəsində seçilə
bilər.
154.4. Bu Məcəllənin 154.2.1—154.2.9-cu maddələrində nəzərdə tutulmuş
qətimkan tədbirləri əsas qətimkan tədbirləridir və biri digərilə birlikdə seçilə bilməz.
Vəzifədən kənarlaşdırma həm əsas qətimkan tədbiri qismində, həm də digər
qətimkan tədbirlərindən birinə əlavə kimi seçilə bilər. Ev dustaqlığı və girov həbsə
alternativ qətimkan tədbirləridir və təqsirləndirilən şəxsin həbsə alınması barədə
məhkəmənin qərarı alındıqdan sonra onun əvəzinə seçilə bilər.
M a d d ə 1 5 5 . Q ə t i m k a n t ə d b i r l ə r i n i n t ə t b i q i ə s a s l a r ı
155.1. Qətimkan tədbirləri müvafiq təhqiqatçı, müstəntiq, ibtidai araşdırmaya
prosessual rəhbərliyi həyata keçirən prokuror və ya məhkəmə tərəfindən o hallarda
tətbiq oluna bilər ki, cinayət təqibi üzrə toplanmış materiallar şübhəli və ya
təqsirləndirilən şəxs tərəfindən aşağıdakı hərəkətlərin edilməsi ehtimalına kifayət
qədər əsas versin:
155.1.1. cinayət prosesini həyata keçirən orqandan gizlənmək;
155.1.2. cinayət prosesində iştirak edən şəxslərə qanunsuz təsir göstərməklə,
cinayət təqibi üzrə əhəmiyyət kəsb edən materialları gizlətməklə və ya
saxtalaşdırmaqla ibtidai istintaqın və ya məhkəmə baxışının normal gedişinə mane
olmaq;
155.1.3. cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməli yenidən törətmək və ya
cəmiyyət üçün təhlükə yaratmaq;
155.1.4. cinayət prosesini həyata keçirən orqanın çağırışlarına üzrlü səbəblər
olmadan gəlməmək və ya digər yolla cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməkdən və cəza
çəkməkdən boyun qaçırmaq;
155.1.5. məhkəmə hökmünün icra edilməsinə maneə törətmək.
155.2. Qətimkan tədbirinin seçilməsinin zəruriliyi və onlardan hansının konkret
şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsə tətbiq edilməsi məsələsi həll edilərkən təhqiqatçı,
müstəntiq, ibtidai araşdırmaya prosessual rəhbərliyi həyata keçirən prokuror və ya
məhkəmə aşağıdakıları nəzərə almalıdır:
155.2.1. şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsə istinad edilən əməlin ağırlığını,
xarakterini və törədilmə şəraitini;
155.2.2. şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin şəxsiyyətini, yaşını və səhhətini,
məşğuliyyət növünü, ailə, maddi və sosial vəziyyətini, o cümlədən himayəsində
şəxslərin və daimi yaşayış yerinin olmasını;
155.2.3. əvvəllər cinayətin törədilməsini, qətimkan tədbirinin seçilməsini və digər
əhəmiyyətli halları.
155.3. Həbs və ona alternativ qətimkan tədbirləri yalnız aşağıdakı təqsirləndirilən
şəxs barəsində tətbiq oluna bilər:
Dostları ilə paylaş: |