Microsoft Word Az ekonomi After Corrections doc

296 

---

Az
ərbaycan İqtisadiyyatı 
qa ifadəylə, inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqtisadiyyatlarında klassik görüntülərdən 
olan monopoliyaların da ortadan qaldırılaraq haqsız rəqabət mühitini ortadan 
qaldırılmalıdır. 
İstehsal faktorlarının optimum bölgüsü, maksimum istehsal səviyyəsinə çatmaq 
üçün lazımi şərtlərdən biridir. Bunun üçün isə, istehsal faktorlarının hər birinin istfadə 
edildikləri sahələrdə və sektorlardakı marjinal məhsuldarlıqlarının bir-birinə bərabər 
olması lazımdır. “Alternativ marjinal məhsuldarlıqların bərabərliyi nəzəriyyəsi” 
olaraq adlandırılan bu vəziyyət, bir ölkədə ancaq tam rəqabət şərtlərində həyata keçir. 
İnkişaf etməkdə olan ölkələrin xüsusiyyətlərindən biri olan monopoliyaların qarşısının 
alınaraq rəqabət mühitinin əldə edilməsi yüksək iqtisadi inkişaf üçün lazım olan əsas 
şərtlərdən biridir. Ehtiyatların qıt olduğu da diqqətə alındıqda, ehtiyatların optimum 
istifadəsində həssaslığı daha əhəmiyyətli qılır. Əlbəttə istehsal faktorlarının regional 
və sektoral çevikliyinin əldə edilməsi üçün lazımi şərtlərin də yaradılması lazımdır. 
İqtisadiyyatda rəqabət mühitinin yaradılmasıyla, xarici və yerli sərmayənin 
ölkəyə investisiya qoymasına, istehsal farktorlannm sektorlar arası bərabər şəkildə 
paylanmasına və qiymətlər ümumi səviyyəsinin qəbul edilə biləcək səviyyədə olması 
ən son faydanın maksimum olmasında pay sahibi olacaqdır. 
-
Tətbiq olunacaq siyasətlər kompeks bir xarakter də daşımalıdır. Belə bir xarakter 
daşıya bilməsi üçün reallaşan mənfəətlərin ölkə xaricinə çıxarmaq əvəzinə, yenidən 
ölkə daxilində istifadəsini təşvik siyasətlərinə ehtiyac vardır. 
-
Xəzərin statusundakı qeyri-müəyyənlik isə, xarici investorlara mənfi təsir edir. 
Buna görə də, problemin həlli üçün atılacaq müsbət addımlar həm sahil dövlətləri, 
həm də regionun enerji ehtiyatlarının istifadəsinə qoşulmaq istəyən xarici şirkətlər 
üçün müsbət nəticələr yaradacaqdır. 
-
Özəlləşdirmədə ən qısa zamanda və ən sağlam şəkildə mühüm addımlar atılaraq 
dövlətin iqtisadiyyatdakı təsirliliyinin azaldılması lazımdır, iqtisadiyyatda dövlətin 
rolunun azaldılması və dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsi yeni iqtisadi 
münasibətlərin yaranma vasitəsi kimi dəyərləndirilməlidir. 
Mülkiyyət münasibətlərinin sərbəst bazar prinsiplərinə əsasən yaradılmasının 
sürət qazanması, “gizli iqtisadiyyaf ’ və “kriminal iqtisadiyyaf ’ və vergidən qaçma və 
qeyri-qanuni sərmayə axımı kimi vəziyyətlərə qarşı tədbir almağı daha zəruri edir. 
Mülkiyyət münasibətlərinə mülki xarakter vermək üçün, ilk olaraq istifadə etmə 
mexanizması və maliyyə-pul siyasətlərində şəffaflıq əldə edilməli, bürokratik əngəllər 
ortadan qaldırılmalıdır. 
-
Müasir iqtisadi idarə etmə sistemi ilə dövlətin iqtisadi inkişafdakı 
istiqamətləndirici rolu artırılmalıdır. Bunun üçün dövlət büdcəsində sosial 
investisiyalara üstünlük verilərək dövlət xərclərinin, inkişafı tempində rolunun 
artırılması əldə ediliməlidir.