42
Elektron resurslar:
http://www.youtube.com/watch?v=752YhVLYWro
http://www.youtube.com/watch?v=r1wWgIcyEXo
http://tana.ucoz.ru/load/303
http://biology-online.ru/video/botanika-6-klass
Dərs 15 / Mövzu 14
:
ÖRTÜLÜTOXUMLULAR ŞÖBƏSİ.
İKİLƏPƏLİLƏR SİNFİ
Müvafiq mətnlə tanış olduqdan sonra müəllim şagirdlərə keçən il ərzində qazanılan
biliklərə əsaslanaraq
“Örtülütoxumlu bitkilərin orqanları” mövzusunda “Klaster”i
doldurmağı təklif edə bilər.
Sxem müəllimin sualları əsasında da doldurula bilər. Məsələn,
Hansı orqanlar vegetativ (generativ) orqanlara aiddir? Niyə?
Köklərin (yarpağın, gövdənin, çiçəyin) hansı növləri mövcuddur?
“Örtülütoxumlular” adı nə ilə bağlıdır?
Çiçəkli bitkilərin toxumlarının quruluşu necədir? Və s.
Müəllimin seçimindən asılı olaraq praktik iş hər hansı çiçəkləyən
otaq bitkisi, herbari
nümunələri, yaxud müvafiq tablo əsasında aparıla bilər. İsladılmış noxud (lobya)
toxumlarını şagirdlər özləri və ya müəllim 2-3 gün əvvəldən hazırlayır. İşin gedişi və
müzakirəsi dərslikdəki alqoritm üzrə aparılır.
Tapşırıq nəticələrinin müzakirəsindən sonra əyani vəsaitlərə istinad edərkən nəzəri
material şərh və təhlil olunur. Müəllim ikiləpəli bitkilərin əlamətlərinin təsviri zamanı “Klas-
Çılpaqtoxumlulara
aid bitkilərin təbiətdə
rolu və əhəmiyyəti
haqqında mülahizə-
lərini
müəllimin kö-
məyi ilə şərh edir.
Çılpaqtoxumlulara aid
bitkilərin təbiətdə rolu
və əhəmiyyəti haq-
qında
mülahizələrini
şərh edərkən çətinlik
çəkir.
Çılpaqtoxumlulara aid
bitkilərin təbiətdə rolu
və əhəmiyyəti haq-
qında mülahizələrini
əsasən şərh edir.
Çılpaqtoxumlulara
aid bitkilərin tə-
biətdə rolu və əhə-
miyyəti haqqında
mülahizələrini
dolğun şərh edir.
Alt
STANDARTLAR
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir
.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Örtülütoxumlu bitkilərin xüsusiyyətləri haqqında mülahizələrini
şərh edir.
Çiçəkli bitkilərin
orqanları
Vegetativ
Generativ
43
ter”in halqalarına qayıdır və şagirdlərin cavablarını öyrəndikləri məlumatla müqayisə edir.
Şagirdlərdə formalaşmış bitkiləri təsvir və təyinetmə bacarıqları növbəti paraqraflarda
örtülütoxumlu bitkilərin müxtəlif fəsilələrinin nümayəndələri barədə biliklərin qavranmasını
daha da səmərəli edə bilər. Müəllim müxtəlif bitki çiçəklərinin şəklindən, yaxud elektron
təqdimatından istifadə edərkən, şagirdlərə aşağıdakı alqoritm üzrə hər hansı çiçəyi
təsvir və
tərtib etməyi tapşırır.
1. Çiçək saplağını, çiçək yatağını, kasacığı, tacı, erkəkciyi və dişiciyi müəyyən edin.
2. Kasa yarpaqlarının, ləçəklərin, erkəkciklərin və dişiciklərin sayını hesablayın.
3. Çiçəkyanlığının sadə və ya ikiqat olduğunu müəyyən edin.
Daha sonra şərti işarələrlə çiçəyin strukturunu əks etdirən, “çiçək düsturu” anlayışı izah
olunur. Bu mərhələdə müəllim şagirdlər üçün yaddaş vərəqi hazırlaya bilər.
K – kasayarpağı, L – ləçək, E – erkəkcik, D – dişicik
( ) – bitişmiş hissə, 3 + 3 – üç-üç iki səviyyədə yerləşməsi, ∞ – sayı 12-dən çoxdur və s.
Çiçəyin quruluşu haqqında bilikləri möhkəmləndirmək üçün bütün sinif və kiçik
qruplarda belə bir praktiki işin aparılması məqsədəuyğundur: şagirdlər şəkillərdən, çiçək
modellərindən istifadə edərkən öyrəndikləri çiçəyin düsturunu təyin edirlər
.
“Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” bölümündə təqdim olunmuş tapşırığı yerinə yetirən
şagirdlər 6-cı sinifdə və bu dərsdə qazanılan biliklərdən faydalanırlar. Tamamlanmış tapşırıq
nəzərdən keçirilir, nəticələr müzakirə olunur.
“Öyrəndiklərinizi yoxlayın” bölümündə birləpəlilər və ikiləpəlilər üçün səciyyəvi olan
əlamətlər (şəklə əsasən) cədvəlin müəyyən sətirlərində qeyd olunur.
Bu zaman dərsin
əvvəlindəki “Klaster”ə bir daha qayıtmaq olar. İkinci tapşırıqda verilən təsvirlərə görə çiçək
düsturları tərtib edilir. Bu tapşırıqlar gələcək dərslərdə nəzərdə tutulan məlumatların daha
səmərəli mənimsənilməsi üçün zəmin yaradır.
Qiymətləndirmə meyarları: şərhetmə
Dərs 16 / Mövzu 15
:
İKİLƏPƏLİLƏR SİNFİ.
XAÇÇİÇƏKLİLƏR VƏ GÜLÇİÇƏKLİLƏR FƏSİLƏSİ
I səviyyə II
səviyyə III
səviyyə IV
səviyyə
Örtülütoxumlu bitki-
lərin
xüsusiyyətləri
haqqında mülahi-
zələrini
çətinliklə
şərh edir.
Örtülütoxumlu bitki-
lərin xüsusiyyətləri
haqqında mülahi-
zələrini şərh edərkən
tez-tez səhvlərə yol
verir.
Örtülütoxumlu bit-
kilərin xüsusiyyətləri
haqqında mülahizə-
lərini şərh edərkən kiçik
qeyri-dəqiqliyə yol
verir.
Örtülütoxumlu
bitkilərin xüsu-
siyyətləri haqqında
mülahizələrini
dolğun şərh edir.
Alt
STANDARTLAR
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Xaççiçəklilərin və gülçiçəklilərin xüsusiyyətləri haqqında
mülahizələrini şərh edir.
Xaççiçəklilər və gülçiçəklilər fəsilələrinə aid olan bitkiləri
fərqləndirir.