Microsoft Word Baba ocaq Aylis 27. 10. 14. doc
Yüklə 1,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
Baba ocağı 193 neçə nəfər gəlib, məscidin qabağındakı meydanda toplaşdı. Qulamı, dostu Nabatalını görən qadın- lardan biri əllərini dizlərinə çırpıb ağladı: - Evimiz yıxıldı, evləri yıxılsın ermənilərin, qapımız bağlandı, qapısı bağlansın onların. Vay, qundaqda ölən balam, vay... Ağam Əülfəzlabbasdan istəmişəm, tifaqı dağılsın onların, hara baxırsan, Allahım! Niyə onları qırmırsan, vay, balam, vay!.. Bizim günahımız nədi?!. - Tayqulaq köpəyoğlu, Allah onu yox eləsin!.. Səs səsə qarışdı, qadınlar, uşaqlar ağlayır, yaralı insanların fəryadı göylərə bülənd olurdu. Qulam nə qədər çətin olsa da, vəziyyətin get- dikcə gərginləşməsinin qarşısını almaq məqsədiylə dedi: - Camaat, başımıza gələn müsibət böyükdür. Allah hamımıza səbir versin. Acımız nə qədər böyük olsa da, biz bu meyitləri dəfn etməliyik. Kimin qazmaya, belə gümanı gəlirsə gətirsin, qəbir qazaq. Yaralılar sızıldayır, uşaqlar ağlayır, az-çox özündə təpər tapanlar qəbir qazırdı. Axşam düşmüş, göy üzündə ulduzlar sayrışırdı. Sanki göy üzündəki ulduz dünyasının bu faciədən xəbəri yoxdu. Köçeli dağının qoynundakı bu kiçik Nuh peyğəmbərin dövründən qalan kəndin isə acı taleyinin son akkord- ları çalınırdı. Kənddə bir ədəd də olsun sığınacaq qalmamışdı. Bütün evlər yandırılıb kül edilmiş, pəyələrə, tövlələrə od vurulmuş, məscid dağıdılıb talan Nizami Muradoğlu 194 edilmişdi. Məscidin mollasını məscidin içərisində güllələyib yandırmışdılar. Nabatalının, Qulamın və düşmən gülləsindən yayınaraq qurtula bilmiş bir neçə nəfərin iştirakı ilə qəbirlər cəsədlərin düşdüyü yerdə qazılır, dəfn edilirdi. Cəsədləri yumağa, kəfənləməyə heç bir imkan yoxuydu, kənd başdan-başa xarabalığa çevrilmiş, yaşamaq üçün heç bir şərait qalmamışdı. Gecə yarıydı, Ay işığında uzaqdan gələn atların ayaq səsləri eşidildi. Gələnlər xəbəri alar-almaz yola düşən Rövşən bəy və Osmanlı ordusunun bölük komandiri Ədif bəylə birlikdə könüllülərdən ibarət on nəfərlik dəstəydi. Gördüyü mənzərədən bərk sarsılan Rövşən bəy Nuhgədiyi kəndinin müdafiəsi haqqında düşünmədiklərinin xəcalətini çəkirdi. Belə bir kiçik, kasıb dağ kəndini ermənilərin girib dağıdıb talan edəcəklərini kimsə ağlına da gətirə bilməzdi. Bu kənd nə üçün belə tarimar edilmişdi? Çox təəssüf ki, vacib bir məqam həmişəki kimi türklər tərəfindən əhəmiyyətsiz sayılaraq unudulmuşdu. Rövşən bəy indi anlayırdı ki, Nuhgədiyi kəndinin 1906-cı il davasında oynadığı dayaq məntəqəsi rolunu ermənilər unutmamışdı. Hələ o zaman Qafandan gələn qaçqınlar burada qarşılanır, yerləşdirilir, hər cür yardım alırdılar. Eyni zamanda Ordubaddan gələn könüllü silahlı dəstələr də burada dayanır, silah-sursatını burada sahmana salır, atlarını yemləyir, dincəlir və buradan da döyüşə gedirdilər. O zaman Qafanın Baba ocağı 195 bütün kəndlərində baş verən münaqişələr yatırılmış, türk qaçqınların hamısı yurd-yuvalarına qaytarılmışdı. Bu böyük qələbənin əldə edilməsində Nuhgədiyi kəndinin aralıqda olması, çox böyük strateji əhəmiyyət kəsb etməsi əsas olmuşdu. Artıq bu strateji məntəqə itirilmişdi, gələcəkdə daha hansı böyük faciələrin yaşanacağı hələlik bəlli olmasa da, ipin ucu görü- nürdü. Rövşən bəy Qulama və Nuhgədihlilərə təskinlik verməyə çalışsa da, daxilən narahatlıq keçirir, çəkdiyi mənəvi iztirabı gizlətməyə çalışırdı: - Nə deyəcəyimi bilmirəm, Qulam! - Bu işlər belə getməz, Rövşən bəy! Bu köpəyuşağının kökünü kəsmək lazımdı. - Tələsmə, Qulam... Ədif bəy daha soyuqqanlıydı: - Yapılacaq bir şey yox,- deyirdi. Rövşən bəy Nuhgədiyi kəndinin salamat qalan adamlarının Əylisdə yerləşdirilməsinin vacibliyindən danışdı və sabah axşama yaxın ölüləri dəfn edib qurtardılar. Uldan atılanları kəfənləmək, ayırmaq mümkün olmadığından dərədə bir yamaca quyladılar. Axşam Rövşən bəy və könüllülər ilk köç ilə birlikdə geriyə - Əylisə qayıtdılar. Yaylaqda olanlara xəbər göndərildi. Acı xəbər alanlardan biri də Nübardı. Nübar o zaman iki oğlu İman, Murad və qızı Telli ilə yaylaqdaydılar. Həyat yoldaşı Orucun yolunu gözləyirdilər. Oruc gedib Əylis Nizami Muradoğlu 196 bazarında pendir satıb, bazarlıq edib qayıtmalıydı. Amma Oruc daha qayıtmadı, onun vay xəbəri gəldi, vay xəbəri yaylaqda olanların hamısına gəlmişdi. Nübar ağlayırdı. Qonşu alaçıqlarda bütün qadınlar, qızlar, gəlinlər ağlayırdı. Bığ yerləri təzəcə tərləyən cavan oğlanlar bir tərəfə çəkilib, nə edəcəklərini bilmirdilər. İman Muradı qucaqlamışdı, qardaşından üç yaş böyük olması on yeddi yaşlı İmanın çiyninə ağır bir yük qoyurdu. Ailənin bundan sonrakı yaşayışı- anası Nübarın, bacısı balaca, zərif Tellinin taleyi iki qardaşın ümidinə qalırdı. Qulam dostu Nabatalı ilə yaylaqda olanları arana endirmək üçün yaylağa qalxmışdı. Onsuz da payızın acı ruzgarları əsməyə başlamışdı. Daha gözləmək olmazdı, yaylağa hər an tayqulaq An- dranikin ac-yalavac qoşununun hücumlarının ola biləcəyi, olan-qalan adamları da qırıb, mal-heyvanı aparacaqları gözləniləndi. Hələlik hər kəs taleyinə baş əyib alaçığını Əylisin qaçqınlar üçün ayrılmış yerində qurmalı və ya Aşağı Nuhgədiyin çərəzlərinə sığınıb qışa hazırlıq görməliydi. Yuxarı Nuhgədiyi kəndində qışı keçirməyə heç bir imkan qalmamışdı. Nuhgədiklilərin Əylisdə yerləşdirilməsi məsə- ləsi kəndin ermənilərini narazı salsa da, azərbaycanlı türklərin qərarlığı, xüsusən də Rövşən bəyin təkidi və bilavasitə rəhbərliyi nəticəsində kəndin yuxarı hissəsində baş tutdu. Ayrılan ərazilərdə müvəqqəti Yüklə 1,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|