Microsoft Word Baba ocaq Aylis 27. 10. 14. doc
Yüklə 1,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
Baba ocağı 197 alaçıqlar qurulur, bütün ərzaq ehtiyatı talan edilmiş ailələrə imkan daxilində maddi yardım göstərilirdi. Nuhgədih kəndindən gələn qaçqınların Əylisə axını ilə bazarda bahalıq başladı. Nuhgədiklilərin bütün ərzaq ehtiyatı və xüsusən də taxılı Andranikin quldur dəstəsi tərəfindən talan edilib aparılmışdı. Bir girvənkə un üçün bütün günü işləmək tələb olunurdu, iş isə yoxdu. Nuhgədiklilər əllərində qalan mal-heyvanı dəyər-dəyməzinə satır və ya taxıla dəyişirdi. Acından ölməmək üçün ən ağır işləri görməyə məcbur olurdular. Bir tikə çörək ucbatından nuhgədihlilərin ən ağır və zillətli işlərdə çalışdırılması Rövşən bəyin izzətinə toxunur, imkan olduqca bu binəva insanlara kömək etməyə çalışırdı. Erməni icması maddi yardım göstərilməsinin qəti olaraq əleyhinə çıxdı və heç bir köməklik göstərmədi. Hətta bəzi hallarda qaçqınlara təsərrüfat sahələrində problemlər yaşatdılar. Nuhgədihlilərin heyvanlarının içərisində keçilər çoxuydu. Uşaqlar heyvanları dağın ətəyində otararkən bəzən keçilər yayınıb erməni bağlarına girirdi. Keçiləri bağdan çıxararkən balaca uşaqlar bağlardakı meyvələrdən yığıb yeyərdilər. Belə vaxtlarda erməni uşaqları onlara sataşır, “qaçqın” deyib lağ edirdilər. Bu kimi səbəblərdən uşaqların arasında tez-tez qovğa olurdu. Bütün bunları böyük səs-küyə çevirən ermənilər Ədif bəyə şikayət etdilər. Nizami Muradoğlu 198 17 oktyabr 1918-ci il, hicri tarixiylə 1334-cü ilin məhərrəm ayının 10-u aşura günüydü. Şah Abbas məscidində Məhərrəmlik mərasimi keçirilirdi. Məscidin həyəti, qarşısındakı meydan, bütün məhəl- lələr adamla doluydu. Uşaq, böyük, kiçik, qadın, kişi bir-birinə qarışmışdı. Molla Nurməmməd bir dəstə ağ geyimli kişilərin önündə gedərək sağ əliylə sinəsinə çırpa-çırpa yanıqlı bir səslə oxuyurdu: Necə qan ağlamasın daş bu gün? Kəsilib yetmiş iki baş bu gün. Hüseyn vay, ağam vay! Zəngir vuranlar zəngirlərini kürəklərinə vurur, sinə döyənlər sinələrinə döyür, “Şah Hüseyn, ah Hüseyn” deyib fəryad edirdilər. Digər bir dəstə meydanda gənclərdən ibarət təşkil edilmişdi. Bu dəstənin də başında gedən cavan uca səslə oxuyur, sinəsinə çırpırdı: Bu gün məhşər günüdür, Kərbala viran olur, Əli-əkbər ağamız qanına qəltan olur. Şahi-mərdan ağamız Hüseyn vay, Hüseyn vay! Baba ocağı 199 Molla Nurməmmədin başçılıq etdiyi dəstə məscidin həyətindən çıxıb üzü aşağı Xanlar məhəlləsindən keçərək müsəlman qəbirstanlığının yanındakı düzənliyə doğru hərəkətə başladı. Mey- danda olan gənclər, uşaqlar da Molla Nurməmmədin dəstəsinin ardınca gedirdi. Şaxsey gedənlərin fəryadı göylərə bülənd olurdu. Qəbirstanlığın yanındakı düzənlikdə Əylisin bütün camaatı yığışmışdı, iynə atsan yerə düşməzdi. Buraya Vırağırd, Xoşkeşin və digər məhəllə məscidlərindən də şaxsey gedənlərin dəstələri gəlir, burada birləşib mərasimi birlikdə davam etdirirdilər. Dəstənin önündə ələm gəzdirənlər gedir, oxunan nohələrə uyğun olaraq sağa-sola ləngər vurur, mərasimin ağırlığını nəzərə çarpdırırdılar. Nohə deyən şəmmaların yanıqlı səsləri dağlarda əks-səda verirdi. Dəstələr bir-birinin ardınca hərəkət edirdi. Hər dəstənin önündəki şəmmaların oxuduqları nohələr bir-birindən fərqlənirdi. Vəcdə gələn gənclərdən xəncər ilə başını yaranları ətrafdakılar zorla dartıb sıradan çıxarır, bir- bir kənara çəkib başını sarıyır, su içirdib özünə gətirməyə çalışırdılar. Osmanlı ordusunun bölüm komutanı Ədif bəy də Rövşən bəylə birlikdə Əylis türklərinin “Kərbala müsibəti” adlandırdıqları mərasimi izləyirdi. Xəncərlə başını yaranların qarşı- sını almağa çalışdısa da, vəcdə gəlmiş kütlə Ədif bəyi kənara tulladı: Nizami Muradoğlu 200 - Yahu, bu nasıl olur, əfəndim Rövşən bəy! - Ədif bəy! Bu gün bu insanların qarşısına çıxılmaz, bunların hər biri, İmam Hüseyn yolunda şəhid olmağı müqəddəs borc bilən adamlardır. Yaxşısı budur ki, siz bunların işinə qarışmayasınız. Meydan yaralılarla doluydu. Qadınlar ağlayır, yaralı uşaqları, gəncləri evlərə aparmağa çalışırdılar. Adamlar sanki savaşdan çıxmışdılar. Gün günorta olanda kimsə ucadan “qətl sındı” dedi. Səhərdən özlərini həlak edən, baş yaran, sinə vuran adamların hərəkətində birdən-birə bir sakitlik yarandı. Dəstələr bir-birindən aralanıb hərəsi bir tərəfə çəkildi. Divar diblərində yaralılara baş çəkənlər, cırılmış köy- nəklərini sahmanlamağa çalışanlar, üz-gözləri toz- torpağın içində görünməz olanlar uşaqların gətir- dikləri su ilə üzlərini yuyur, “lənət Yezidə” de- yirdilər. Beləliklə “Kərbəla müsibəti” başa çatdı. Yaşlılar, bir qədər özünə gələnlər Molla Nurməmmədin arxasınca məscidə tərəf getdilər. Rövşən bəy hələ də aşura gününün təsiri altın- daydı. Xüsusən, gənclərin, mədrəsə öyrəncilərinin bu mərasimdə baş yarmaları onu çox narahat edirdi. Mədrəsəyə gedib Mirzə Rahab ilə danışmaq istəyirdi. Yüklə 1,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|